TURABDİN'NİN VE IŞIĞIN ÇOCUKLARI İSVEÇ'DE ÖZLEM EKİYOR.
zeynoege
Selam �svi�re Bar�� meclisi �yeleri
Bas�nda ��kan son yaz�m� sizlerle payla�mak istiyorum.
Sayg�lar�mla,
Zeynep Tozduman
TURABD�N’N�N VE I�I�IN �OCUKLARI �SVE�’DE �ZLEM EK�YOR
Yakla��k 17 g�n s�ren �sve� gezisi s�ras�nda S�ryani halk�nda ilk dikkatimi �eken, Bir do�um sanc�s� gibi ac� �ekmeleri. Rahimlerindeki sanc� ke�ke bir do�um sanc�s� olabilse diyorum i�imden. H�z�nleri dam�t�p Turabdine �zlem demliyor y�rekleri. Hepimiz biliyoruz ki, S�ryani halk�n�n yeniden do�mas� i�in bu �lkede yasal d�zenlemelerle S�ryani a��l�m�ndaki taleplerin �ncelikle hayata ge�irilmesi gerekir.
D�rt ayr� b�lgede kat�ld���m konferanslarda tek bir a��zdan ��km�� gibi ortak bir soruydu; �lkemize, vatan�m�za d�nsek g�vence var m�? Diye. Ya�aman�nda, hayat�nda bir g�vencesi yok ki deyip kestirip atmak geldi bu soruyu ilk anda duydu�umda. ��nk� bir o kadar ac�tan ve y�rek s�zlatan bu soruyu kulaklar�m hi� duymak istemedi asl�nda. Muhatap� devlet olan cevaps�z kalan yan�tlar gibi…
Tart��man�n, �zg�r d���ncenin bile yasakland��� rejimlerde, farkl� d���neni hain, muhalifi d��man ilan eden, cezaland�ran, a� b�rakan, hapse atan, katleden, ideolojik lin�e maruz b�rakan, taam�den adam �ld�ren bir �lkede ne g�vencesi verilir bilmiyorum. Ama yinede ‘ya�amak direnmektir’ s�z�nden yola ��karak S�ryani dostlar�m�n do�duklar� topraklar olan Turabdin’e geri d�nmeleri gerekti�ine t�m kalbimle inan�yorum.Hayat�n diyalekti�i ��retti bize Direne,direne kazanaca��z.. �sve�’den, Turabdin’e sahip ��kmak ne kadar yeterlidir sizce… �nsan haklar�, �zellikle kad�n haklar� ve demokrasi konusunda Avrupa n�n en geli�mi� �lkesi olan �sve�’ten Turabdin’e sahip ��kmak bir o kadar kolay ve de T�rkiye hukuku a��s�ndan bir o kadar zor durumdur. S�zkonusu olan iki bilinmeyenli bir denklem gibi ya�anan kay�p hayatlard�r.
As olan kendi k�klerinin oldu�u toprakta sulanmakt�r. �sve�’de ya�ad�klar� dramlar� anlatmadan evvel, g�rd���m o ki, her insan kendi topra��na yak���r. Ve o h�z�n kokan topraklar ancak ve ancak insanla g�zelle�ir. Halklar kendi topra��nda harmanlan�rsa geli�ir, meyve verir. Ve o meyve, oran�n g�ne�iyle, topra��yla, suyuyla g�zelle�ip bir renge d�n���r. Halklar bah�esindeki en g�zel renk ancak b�yle al�n�r.
Y�reklerinde hala 1915 den kalma korkular ya�ayan bu naif halk�n b�t�n ruhunu bir kanser gibi sarm�� korku psikolojisi. Metastas olmu� ruhlara yeniden umut a��lamak rejim inand�r�c�l���n� yitirmi� yitik bir �lkede �ylesine zor ki. B�y�k d���n, imk�ns�z� yakala diyen Che geliyor akl�ma. Hep birlikte b�y�k d���nece�iz bu g�zel halkla. Geri d�n��ler i�in ad�m ataca��z Turabdin’e ve hayata. Hayat� hep birlikte anlaml� k�l�p, sal�ncaklar kuraca��z Midyad’�n, �dil’in, Hakk�ri’nin, Omid’in k�ylerine �ocuklar�m�z�n hep birlikte sal�nmas� i�in.
Gelelim �sve�’teki konferanslar�ma. �sve�’te kald���m 17 g�n boyunca bana b�y�k eme�i ge�en, terc�manl���m�, dan��manl���m� ve dernek ba�kanlar�yla ortak programlar�m� yapan Turabdin’den bu yana eziyetimi �eken dostum Eliyo Eliyo’ya buradan bir kez daha te�ekk�rlerimi sunar�m.
18 Kas�m 2010 g�n� �sve�-Hallunda-Assyrien k�lt�r merkezindeki konferans�mda dernek Sekreteri George Baryawno, y�netim kurulu ve Asur kad�nlar�n�n tek istedi�i T�rkiye’deki halklarla bulu�makd�. Bir g�n mutlaka ger�ekle�ecek olan bu d��lerimize s�k�, s�k� sar�lmak gerekir. S�ryani halk�na ilk y�r�y���mde beni bu kadim halkla bulu�turan Candostum Sait Y�ld�z ve Jan beth Sawoce ise S�ryani a��l�m�yla ilgili sordu�u sorular ile salondaki yerlerini �oktan alm��t� bile. Dernekde A�ur Kerimo ve Hezexli dostum Josef Kopar ise bir militan edas�yla �al���yordu. Hallunda’da g�rd���m sevgi seli bana hep Turabdini hat�rlat�yordu. Mor Gabriel manast�r�nda kald���m d�nemlerdeki misafirperverlikten Hallunda’da ya�ayan S�ryanilerin hi� fark� yoktu. Turabdin’de ya�ayanlar�n tek bir fark� vard� o da y�reklerinin hep ac�, hep g�zya�� pompalamas�.
21.10.2010 da �sve�-G�teborg Assyriska K�lt�r derne�indeki konferans ise benim a��mdan en verimli ge�en bir seminerdi. Burada bu konferans i�in eme�i ge�enlere, beni �sve�’te S�ryani halk�yla bulu�turan �ncelikle papaz Abraham Garis’e, dostum yolda��m Aslan Akba�’a verdikleri emek ad�na sonsuz te�ekk�r ederim. Aslan Akba�’�n S�ryani m�cadelesi i�in verdi�i �abalar� ise bir ba�ka yaz�mda anlatmak �zere diyorum. B�t�n konferanslar�mda oldu�u gibi �sve�’te ya�amak ve direnmek i�in �ncelikle bu kadim k�lt�r� ayakta tutan Mor Gabriel manast�r�na sahip ��k�lmas�n� i�ledim. Mor Gabriel manast�r� ve Turabdin var olduk�a d�nyan�n her yerinde ancak var olabileceklerini anlamalar� gerekti�ine inan�yorum. ��nk� Nar tanesi gibi d�nyan�n d�rt bir yan�na da��lan S�ryani halk� gittikleri her yerde entegrasyon ad� alt�nda, �a�da�l�k ad�na asimilasyona, bir �e�it k�lt�rel soyk�r�ma u�ruyorlard�. B�yle giderse �n�m�zdeki 30 y�l i�ersinde hangi �lkede ya��yorlarsa o �lkenin yurtta�� olmaktan �te, o �lkenin bir bireyi olacaklar. �sve�’deyse tipik bir �sve�’li, Almanya’da ise tipik bir Alman gibi d���necek ve ya�ayacaklard�r. Bundand�r ki kadim S�ryani k�lt�r�n� ve dilini ya�atmak i�in yeniden d�n��lerin olmas� gerek Turabdin’e.
G�teborg’da g�rd���m Asur kad�nlar� daha entelekt�el bir yap�ya sahipdi. Dayan��ma ve ortakla�ma ad�na bulu�tu�umuz bu kad�nlarla ortakla�t���m�z tek �ey o topraklara bar�� gelecekse ancak biz kad�nlar �rg�tlenirsek m�mk�n olabilece�i d���ncesiyle ayr�ld�k oradan J�nk�ping’e.
27.10.2010 da �sve�-J�nk�ping Assyriska –Turabdin derne�indeki konferansa gelince. Zemheri ay�n� iliklerimize kadar hissettiren Kar ve k��a ra�men vede ak�am Assyriska J�nk�ping fotbol gecesinin yeme�ine ra�men Ba�kan Shylemon Shamoun ve y�netim her t�rl� haz�rl��� yapm��t�. Beni y�re�inin evinde misafir eden de�erli dostum Simon Barmano’nun �evirmenli�imi yapt��� bu konferansta ise en ilgin� soru ‘Bu �lkede az�nl�klardan da vergi al�n�yor ama papazlara bu �lkede b�rak�n maa� vermeyi nas�l sosyal bir g�venceye sahip olacaklar�’konusunda bilgi istemeleridir. Mazlum halklar�n kaderimidir? Kederimidir? Bu bilinmez ama. Gelen her soruda bir yakar��, ac� bir ���l���n ��nlamas� vard�.
Diasporada ya�amak zorunda kalan K�rt halk�yla, Alevilerle ve Ermeni kad�nlar�yla yapt���m g�r��melerde ac�lar�n�n rengi hep ayn�yd�. Ac� hep ayn� yerden vuruyordu Diasporada zorunlu ikamet etmek zorunda kalanlar�. Tek tip�ilik; yani tek bayrak, tek din, tek dil hepsini kanatan, yakan bir olguydu. Ya d���ncelerinden �t�r� 301’den ceza yemi�lerdi, ya da dinlerinden, dillerinden, etnik kimli�inden �t�r� prangalar vurulmu�tu hayatlar�na.
28.10.2010 da �sve�-Link�ping Mesopotamien K�lt�r Derne�indeki konferansta ise -10 derece so�u�a ra�men kat�l�m�n oldu�u kerboran’l� dernek ba�kan� Sargon ve papaz Corc’la ortakla�t���m�z �eydi Turabdin’e d�nme sevdas�. Salonda bulunan Irak’l� bir Keldani gencinin ise daha d�n 31.10.2010 da 52 ki�inin �l�m�ne,67 ki�inin yaralanmas�na neden olan S�ryani tarihine kanl� Pazar olarak ge�en ve bu g�ne de�in sistematik hale gelen katliamlar�n ne zaman bitece�i sorusu ise y�rekleri yakan en a��r bir soruydu. Toplumlar�n; s�n�flara b�l�nd��� d�nemden beri ezen/ezilen, s�m�ren/s�m�r�len �eli�kisi ve m�cadelesi halen devam etmekte ve bu m�cadele insanl�k var olduk�a devam edecektir. Kadim S�ryani halk� Ortado�u da ya�ad�klar� her �lkede hep d�nem, d�nem katliamlara u�ram��t�r. Konferansdaki bu sohbeti Jakop Bargello ve e�i Maria’n�n evinde geceleyerek ac� sohbetin tan��� olduk hepimiz.
30.10.2010 da ise S�dertalya’da Roj Tv’de, H�ro Quro program�na �evirmenli�imi Sait Y�ld�z dostumun yapt���, �zcan Kaldayo ile birlikte S�ryaniler ve Mor Gabriel �zerine bir program yapt�k. O g�nl�k Perde arkas�nda kalan Jakop Rahyo arkada�� anmadan ge�ersem haks�zl�k olur.
Son dura��m�z yeniden Hallunda �zerinden Stocholm-Upplands Vasby de �ki g�n evinde konuk oldu�um yazar Augin Kurt ise bana Mor Gabriel konusunda ���k oldu. Sadece Mor Gabriel mi? Ha�’�n Asur mitolojisindeki hiristiyanl��a ge�meden evvelki anlam�yla bu g�nk� anlam�n�n ayn� anlama geldi�ini ��renince ise hayretler i�ersinde kald�m. Augin Kurt, Ha� ile ilgili �sve�’ ce ve S�ryanice- �ngilizce bir kitap ��karmak �zere san�r�m. �n�m�zdeki s�re�lerde Mor Gabriel mahkemeleri s�ras�nda kullanaca��m bu bilgiye ula�man�n sevinciyle arlan havaalan�na do�ru yol ald�m. Y�re�imin bir yar�s�n� �sve�’de hazan kokan, umut arayan bu insanlara b�rakarak. Umut �nsanda, umut Mor Gabriel’in S�ryani halk�na verece�i ���kta diyerek Ho��a kal�n I����n �ocuklar� ho� �akal kalbim.
ZEYNEP TOZDUMAN