Q-getuigenissen in de praktijk: een school in Rusland
Willem Furnée
Toevallig las ik The Woodbrooke Journal nr. 20, dat helemaal gewijd
is aan het werk van Natalie Fedorchenko die een droom realiseerde: een
school gebaseerd op het quaker ethos. Haar beschrijving over de
moeilijkheden die ze als enige quaker in haar gemeenschap bij de
realisatie van de school ondervindt en de resultaten die ze ondanks
vele moeilijkheden behaalt is aangrijpend en inspirerend. Een aanrader
voor iedereen die in het onderwijs werkzaam is en wie de leerling als
mens ter harte gaat.
In Woodbrooke, waar Natalie zich enige maanden heeft voorbereid op de
uitvoering van haar project, vindt ze veel literatuur die haar helpt
haar idealen te verwezenlijken. Eén van die boeken is Growing in
goodness van Paul C. Lacey, waarin hij een Moral Code of the school
formuleert die gebaseerd is op de quakergetuigenissen van
gelijkwaardigheid, vrede, eenvoud en onkreukbaarheid. Deze morele code
is voor Natalie een bron van inspiratie geweest en het is erg boeiend
en leerzaam om te lezen hoe ze deze heeft uitgewerkt en in de praktijk
zijn werk laat doen.
Om de nieuwsgierigheid te wekken volgt hier een vertaalde en enigszins
aangepaste versie van deze morele code.
Morele code voor een school
Gemeenschap
We vormen samen een gemeenschap doordat we ons allemaal richten op
onze gezamenlijke leeractiviteiten, niet alleen in de lessen, maar ook
door met elkaar in gesprek te gaan, in overleg met elkaar besluiten te
nemen over de zaken die onze gemeenschap betreffen en samen
ontspanningsactiviteiten te ondernemen. Onze gemeenschap heeft een
historie achter de rug en deze wortels doen nog steeds hun invloed
gelden. Wij beseffen en waarderen dit, maar laten ons er niet door
weerhouden waar nodig vernieuwingen door te voeren. Iedereen die zich
wil inzetten om de grondbeginselen en idealen van onze gemeenschap zo
goed mogelijk in praktijk te brengen is welkom bij ons. Binnen onze
gemeenschap streven wij ernaar om vorming van gesloten clubjes te
voorkomen die alleen op bepaalde voorwaarden openstaan voor anderen.
Wij gaan ervan uit dat iedereen die deel uitmaakt van onze
gemeenschap zich voor de gehele gemeenschap wil inzetten.
Gelijkwaardigheid
In onze gemeenschap wordt je niet beoordeeld op het gezin waar je uit
komt, maar wij nemen je voor de persoon die je zelf bent en we
waarderen je daarnaar. Het is voor ons niet zo belangrijk welke
intellectuele gaven je hebt of welke cijfers je haalt op school, maar
we vinden het wel belangrijk dat je een positieve instelling hebt en
dat je iedereen met respect tegemoet treedt en vriendelijk bejegent .
Eenvoud en bescheidenheid
Het is een uitdaging om de verschillende gaven die ieder mens gekregen
heeft niet te laten leiden tot het ontstaan van verschillende lagen in
onze gemeenschap. Wij streven ernaar om de ongelijkheid die materiële,
emotionele of intellectuele gaven met zich mee kunnen brengen te
voorkomen. Wij bepleiten daarom dat niemand enige begaafdheid op welk
gebied ook etaleert en zich daarop voorstaat, maar om deze effectief
in te zetten voor het welzijn van onze gemeenschap en de maatschappij.
Elke overbodige buitensporigheid in kleding, spraak, manieren en
levensstijl achten wij ongewenst, maar kwaliteit, op welk gebied ook,
wordt gewaardeerd.
We vragen de leden van onze gemeenschap alleen in gepaste mate trots
te zijn, niet jaloers te zijn, geen minachting te tonen voor anderen
of zich onderdanig te gedragen.
Harmonie en onkreukbaarheid
Dit uitgangspunt kan in de volgende kwaliteiten worden uitgedrukt:
eerlijkheid, echtheid, heelheid en het geweten.
Al deze kwaliteiten hangen met elkaar samen. Want iemand die deze
kwaliteiten wil ontwikkelen moet zich volledig inzetten om een persoon
te worden die betrouwbaar is, die onderzoekt wat de moeite waard is om
op te vertrouwen, die zich ontwikkelt tot iemand waarop anderen kunnen
vertrouwen en die hypocrisie vermijdt en ontmaskert. Wij zijn erop
gericht om ons samen in deze kwaliteiten te bekwamen, want deze zijn
naar onze mening van groot belang voor de gezondheid van onze
samenleving en de toekomst van de wereldgemeenschap.
Vrede en rechtvaardigheid
In onze gemeenschap worden we geacht vergevingsgezind te zijn. Dat is
niet af te dwingen maar het minste dat we wel kunnen doen is
rechtvaardig te zijn. Vergevingsgezindheid en mededogen zijn
kwaliteiten van het hart en behoren tot het gevoelsleven.
Rechtvaardigheid heeft te maken met de kwaliteiten van het hoofd en
behoort tot de rede.
Vrede stichten begint in de klas, op de speelplaats, in de eetzaal, in
de pauze. We lossen onze conflicten op met behulp van vaardigheden die
we geleerd hebben in de lessen 'Alternatieven voor geweld' en
'Emotioneel bewustzijn'. Om vrede te kunnen stichten en te bewaren
moeten we van goede wil zijn en mededogen hebben. Maar deze alleen
zijn niet voldoende.
Een vredestichter moet ook iemand zijn die de waarheid zoekt en de
waarheid spreekt, ook als deze op korte termijn onaangename gevolgen
kan hebben.
Wanneer iemand een ander opzettelijk emotionele- of materiële schade
berokkent geven we er de voorkeur aan dat de dader de schade herstelt
of vergoedt voor zover dit mogelijk is. Dit herstel van aangerichte
schade vinden wij belangrijker dan vergelding. Want herstel van schade
geeft ons de ruimte om onze liefde tot de dader te oefenen, ondanks
het feit dat wij de daden op zich veroordelen.
Wij beseffen dat ons leven niet altijd vreedzaam zal verlopen, maar
ook beheerst kan worden door conflicten. Dit beschouwen wij als een
natuurlijk weg om tot verdere ontwikkeling te komen. Wij oefenen ons
in een deugdzaam leven en we accepteren dat er conflicten kunnen zijn.
We respecteren en waarderen ieder lid van onze gemeenschap en proberen
elkaar te helpen onze tekortkomingen te overwinnen.
Tot zover de code.
Iemand die geïnteresseerd is in dit nummer van The Woodbrooke Journal,
kan dit te leen vragen of bestellen via haagse...@planet.nl. De
brochure kost 4 pond (= plm. 6 euro) excl. verzendkosten.
Willem Furnée
20 oktober 2007
Frieda Oudakker
Dank je dat je deze morele code doorstuurt!
Waardevol en te gebruiken op elke plek waar mensen een specifieke
samenlevingsvorm met elkaar hebben!! Bijvoorbeeld in Central Wonen, waar ik
met mijn kleinzoon woon.
liefs, Frieda