http://gbkocatepeosystercih.blogspot.com.tr/2015/05/etkili-ogrenme-yollari-teknikleri.html
ETKİLİ ÖĞRENME YOLLARI;
A-OKUMA TEKNİĞİ Özel Bir Yöntem İSOAT;
Hafızanın üç özelliği vardır: Kaydetmek, saklamak ve
gerektiği zaman kaydedilip saklanan bilgiyi geri çağırmak. Eğer başlangıçta
bilgiyi yeterli ölçüde kaydedemiyorsanız, o bilgiyi saklamanız ve daha sonra da
hatırlamanız beklenemez. Ders kitabım alıp büyük bir dikkatle okumak bile
dersin öğrenilmesine yeterli olmadığı halde; birçok öğrenci yatarak,
televizyona bakarak, odadaki konuşmalara kulak kabartarak çalışır. Sonra da
çalıştığım halde başarılı olamıyorum duygusunu yaşar.
Ders çalışılan zamandan en üst düzeyde
yararlanabilmeniz ve bilgiyi uygun kuvvette hafızaya kaydedip saklayabilmeniz
için
İSOAT yöntemini
uygulayabilirsiniz. Öğrenmek için okumak (İSOAT) 5
aşamadan meydana gelir. Bu aşamalar; izle, sor, oku, anlat ve tekrarla
aşamalarıdır.
1.Adım:İZLE
Bu aşama kitapta o konu içinde ne anlatmak istendiğini
anlamak için yapılan 2- 4 dakikalık hızlı bir göz atma işlemidir. Bunun için
hızlı okuma tekniğini kullanabilirsiniz. Bu hızla göz gezdirme sırasında bütün
yazıyı değil; konu başlıklarını, koyu yazılan yerleri, resim altlarını okumanız
gerekmektedir. Burada önemli olan vazgeçmemektir. Unutmayın, eğer yenildiğinizi
düşünürseniz yenilirsiniz. Eğer cesaret edemeyeceğinizi düşünürseniz, cesaret
edemezsiniz. Hayatın cepheleri her zaman güçlü ve hızlıların olmaz. Ama er ya
da geç kazanan, kazanacağını düşünenedir. Kendinize inanın.
2. Adım: SOR
Bir yazıyı ya da konuşmayı daha iyi anlayabilmek için
kişinin kafasında sorular olması gerekir. Kafanızda soru olmadan bir konuyu
anlamanız zordur. Bu nedenle konuyu hızlı okuyarak göz attığınız sırada
edindiğiniz izlenime dayanarak sorular çıkartın. Ana ve ara başlıklar kolayca
soruya dönüşebilir. Yazıda geçen tanımlar tipik sınav sorularıdır. Ayrıca
benzerlik ve farklarla ilgili sorular çıkartabilirsiniz.
Bu sayılanlardan başka "Ne?
, Nerede? , Nasıl? , Ne Zaman?" soruları sosyal dersler için tipik
soru örnekleridir. Bu soruları bir kâğıda veya bir kartona yazın. Bu işlemi 3-
4 dakikada tamamlamaya dikkat edin.
3.Adım:OKU
Bu aşamada çıkartmış olduğunuz sorulara cevap vererek
okuyun ve bulduğunuz cevaplan ana fikir ve temel kavramları içine alacak
şekilde anahtar kelimelerle kâğıt veya kartonunuza kaydedin.
Okurken kitabınızda gerekli gördüğünüz yerlerde
işaretlemeler yapın. Metnin ana fikri ve temel kavramlarına karşı duyarlı
olmaya özen gösterin. Bunun için metnin yapışma dikkat ederek, , şu noktaları
göz önünde bulundurun: "Çoğunlukla",
"sonuç olarak", "özetle", "her zaman", "bu
nedenle" gibi kelimelerin arkasından konuyla ilgili önemli
fikirlerin geldiğini unutmayın. "Oku" aşamasının, konunun uzunluğuna
göre 15- 25 dakikada tamamlanması gerekir.
4.Adım: ANLAT
Bu aşamada kitabınızı kapatın ve aldığınız notlara dayanarak konuyu yüksek
sesle anlatın. Bu anlatım sırasında ana fikir, temel kavram ve anahtar
kelimelerin üzerinden geçilmesi gerekmektedir. Nasıl olsa öğrendim diye
düşünerek bu aşamayı zaman kaybı olarak görmeyin, insan hafızasından
kaynaklanan nedenlerden dolayı yeni öğrendiklerinin yarıdan fazlasını ilk bir
saat içinde unutur. Bunun üstesinden gelebilmek için, tekrar yapılması
gerekmektedir. Bu aşamada yapılan tekrarlar hafızadaki yeni bilginin kalıcı
hale gelmesine yardımcı olur. Bu işlemin de 4-5 dakika sürmesi gerekir.
5. Adım: TEKRARLA
Bu aşamada not ve kartonlarınızı kaldırarak öğrendiklerinizi
anlatmaya çalışın. Hafızanızdan tekrarlayamadığmız bilgiyi sınavda hatırlamanız
mümkün değildir. Bu nedenle kendinize, neyi ne derece öğrendiğinizi dürüst
olarak görme ve değerlendirme fırsatı verin. Eğer hatırlayamadığınız yerler
varsa, bunları not alm ve daha sonra tekrar gözden geçirin.
B- DİNLEME TEKNİĞİ
Etkin dinleme öğrencinin; öğrendiklerine, öğretmeninin anlattıklarına odaklanarak onun ne demek
istediğini fark etmesidir. İyi bir dinleyici olmanın temel koşulu dersleri
aksatmamaktır; yani devamsızlık yapmamaktır. Dinlemeye yoluyla öğrenmenin
başarılı olması, bireyin öğrenme için gerekli dinleme tekniklerini bilmesi
gerekmektedir. Bu teknikler şöyle sıralanabilir:
Dinlemeye hazır olma: Konuyu daha önceden okumak dinleme Ve öğrenmeyi kolaylaştırır. Dikkati
konuya toplama: Ders dinleyen öğrenci daima uyanık olmalıdır.
Dinlemek sadece sesleri duymak değildir: İyi bir dinleyici sadece öğretmeninin anlattıklarına kulak vermez. Onun
beden hareketlerine, ses tonuna, yüz hareketlerine de dikkat eder. Dinlemeye
hazırlanmanın bir başka yolu konuşmadan hemen önce yapılan hazırlıktır. Acıkmış
olarak, bedensel bir yorgunluk üzerine bir anda yapılan bir dinlemenin etkili
olması beklenemez. Dinleme öncesi yapılan hazırlık sadece bedensel değildir:
Öğrencinin düşünsel olarak da öğretmeni dinlemeye hazırlanmış olması gerekir.
Aşağıda daha etkin
bir dinleyici olmanızı sağlayacak 6
basamaktan oluşan İFİKAN adlı bir yaklaşım anlatılmaktadır:
I- İleriye bak: Dersi dinlerken öğretmenin anlatmakta olduğundan yola çıkarak, daha sonra
söyleyeceğini önceden tahmin etmeye çalışın. Böylelikle dikkatinizin dağılması
önlenmiş olur; aktif katılımda bulunmuş olursunuz; motivasyonunuz artar. Üç
aşamada ileriye bakmak mümkündür.
1. O gün
derste öğreneceğiniz konuları
önceden okuyun. Yapılacak ön okumanın amacı o konuyla ilgili temel
kavramları tanımaktır. Böylelikle fikirler,
isimler, yerler, ilkeler veya formüller
derste karşınıza çıkınca daha kolay anlarsınız.
2. Dersten önce
konuları okurken cevaplandırılmasını isteyeceğiniz
soruların neler olabileceğini düşünün.
3. Eğer bir ön hazırlık yapmış olmasanız bile,
dersi dinlerken, öğretmenin daha sonra ne söyleyeceğini düşünün. Öğretmen sizin
düşündüğünüzü söylememiş bile olsa, zihninizi konu etrafında yoğunlaştırdığınız
için dersi daha iyi anlar, sonra daha çok şey hatırlarsınız.
F- Fikirler: Önemli
fikirlere kulak kabartmanız gerektiğini
hatırlatır. Ders konusu, bir konunun temelini oluşturan belirli
fikirleri içerir. Bu fikirlerin neler olduğuna dikkat edin. Genellikle
anahtar fikirler örneklerle, açıklamalarla, kanıtlarla desteklenir ve
sık sık tekrarlanır.
İ-İşaretler: Bir öğretmen
hemen hiçbir zaman açık açık' Bu sınav
sorusudur' demez. Ancak bir konunun önemli bir noktasını
anlatırken belirli kelimeler kullanarak veya ses tonunda farklılık
oluşturarak size ipucu anlamına gelecek işaretler verir.
Bu işaretlere örnek olarak şunlar sıralanabilir:
Önemli
Başlıca
Can alıcı
Şunu unutmayın ki.
Burada esas fikir...
Eğer öğretmen ana
fikri destekleyici ipuçları veriyorsa
muhtemelen şu kelimelerle işaret verecektir.
Örneğin
Bunun tersine
Aynı zamanda
Benzer şekilde
Buna ek olarak Öğretmeniniz önemli bir açıklama
yapacaksa şöyle
diyecektir:
'Bunun üç sebebi vardır...' Bu nokta, öğretmeninizin açıklama yapmak üzere olduğu anlamına gelir. Son
bölümler için ise şu işaretlerin kullanılması muhtemeldir:
Çoğunlukla,
Sonuç olarak,
Bu sebeple,
Böylece görüyorsunuz ki,
Özetle...
Bu işaretlere dikkat ettiğiniz takdirde, bir sınava
hangi soruların sorulacağını önceden bilerek girersiniz. Çünkü öğretmenler bu
işaretleri dersi dikkatle dinleyen öğrenciler için hiç çekinmeden pek sık
verirler ve sınav sorularını da bunların arasından seçerler.
K- Katıl: Aktif bir
dinleyici olabilmek aynı zamanda eldeki imkânlardan en iyi biçimde yararlanmayı
gerektirir. Bunun için yapmanız gerekenler şöyle sıralanabilir:
Derse zamanında gelin. Görebileceğiniz,
duyabileceğiniz, görülebileceğiniz ve duyulabileceğiniz bir
yerde oturun.
Öğretmenin söylediklerini yalnız içinizden tekrar ederek değil, aynı zamanda
başınızı sallayarak, gülümseyerek, anladığınız zaman kaşınızı çatarak,
şakalarına gülerek belli edin.
A-Araştır: Bunun için:
Öğretmene konuyla ilgili sorular sorun.
Konuyla ilgili kendi fikirlerinizi öğretmeninizle veya dersten sonra bir
arkadaşınızla paylaşın.
Sorularınıza verilen cevabı anlamadıysanız veya anlatılandan tatmin
olmadıysamz, yeni sorular sorun veya ek açıklama isteyin.
Aklınıza gelen soruları veya konuyla ilgili yorumlarınızı unutmamak için
defterinize not edin.
N- Not tut: Not tutmak
öğrenme olayının ön şartlarını yerine getirmeye imkân verir. Bunlar: Uyanıklık
ve dikkat Aktif katılım Motivasyon Sonuçların geri bildirim
C-DÜZENLİ TEKRAR
Öğrendiğiniz herhangi bir bilgiyi düzenli aralıklarla
tekrarlamazsak öğrenilenlerin %80' i unutulur. Öğrenmek için ders başında çok
vakit değil, verimli çalışmak ve çok sayıda tekrar yapmak önemlidir.
Tekrar; kesintisiz değil, periyodik aralıklarla
yapılmalıdır.
Tekrar için en ideal zaman öğrenmenin bittiği andan
itibaren ilk 10 dakikadır.
Tekrar sırasında anahtar kelimelerin bir listesinin
çıkartılması, konunun özüne istenildiği anda ulaşabilmeyi ve anahtar
kelimelerin beyne yerleştirilmesi sağlar.
Gün içinde çalışılan derslerin uyumadan önce tekrar
edilmesi kalıcı öğrenme üzerinde etkilidir.
D-NOT TUTMAK
Not tutmak, duyduklarınıza mantıklı bir çerçeve
sağlayarak dersi etkin bir şekilde dinlemenize yardımcı olur. Ders dinlerken
tuttuğunuz notların kolay okunabilen, kısa, açık, kolay anlaşılabilen notlar
olabilmesi için şu önerilere özel önem verin ve uygulayın:
Not tuttuğunuz kâğıt konusunda cömert olun. Hiçbir
zaman küçük bir kâğıda veya küçük küçük yazarak sıkıştırmaya çalışarak not
tutmayın.
Not tuttuğunuz bir defteriniz olsun. Sayfanın altında, üstünde ve sol tarafında
boşluk bırakarak not alın.
Böylece bu boşluklara daha sonra gelen bilgileri veya kendi düşüncelerinizi
eklemeniz mümkün olabilir.
Her yeni fikri, yeni bir satıra yazın.
Kendiniz için bir kısaltma dili belirleyin ve not tutarken bunu kullanın.
Konuşmanın hızlı aktığı yerde bir çizgi (—) koyun. Bu kaçırdığınız kelimelerin yaklaşık
miktarını belirler ve bunu tamamlamanız gerektiğini size hatırlatır.
Kâğıdınıza geçireceğiniz şema, şekil, tablolar varsa bunlara uygun boş yer
bırakın.
Notlarınızı temize çekin. Bunları mümkünse notları tuttuğunuz gece, bu mümkün
değilse en geç bir sonraki dersten önce yapın.
Notları temize çekerken, boşlukları dolduracak, konu üzerinde düşünecek ve iyi
tekrar yapmış olacaksınız. Böylece sınava hazırlanmanız kolaylaşmış olacaktır.
Önemli kelimelere dikkat çekmek için kendi belirlediğiniz sembolleri kullanın.
Büyük harflerle yazın; daire veya kare içine alm; altım çizin, (*, -), renkli kalem kullanın.
Öğretmenin bu önemlidir dediğini yazın ve onu altım çizerek işaretleyin.
Yanlışları silmeyin veya karalamayın, üzerine bir çizgi çekin, bu size zaman
kazandırır.
Cümleler arasında boşluk bırakın, konuyu çalışırken bu satırlara eklemek
istediğiniz notlan alabilirsiniz.
Ana başlıklar, alt başlıklar kullanın. Ana başlıkları kenar çizgisine koyun,
alt başlıkları daha içeriden yazın.
Sınav için yapılan ön
çalışmalarda, not tutarak çalışan
öğrencilerin, not tutmadan çalışanlara
oranla daha başarılı oldukları saptanmıştır.