چت جی پی تی (Chat GPT) و BERT چه تفاوت هایی دارند؟
Rahmatollah Fattahi
دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار لیزنا پیرامون این موضوع گفت: طی ماه های اخیر درباره چت بات های هوش مصنوعی مطالب زیادی منتشر شده و با توجه به توسعه های جدید هر روز اطلاعات تازه ای نیز منتشر می شود، طوری که هر مطلبی که منتشر می شود به زودی باید روزامد سازی شود.
وی ادامه داد: چت جی پی تی (ChatGPT) یک چت ربات هوش مصنوعی از Open AI است که به کاربران امکان می دهد با آن به شیوه‌ای که شبیه مکالمه طبیعی است، گفتگو کنند. به عنوان یک کاربر، می توان از این اپلیکیشن ها سوالات خود را پرسید و درجا پاسخ های مقتضی را دریافت کرد.
دکتر مهراد بیان کرد: جی پی تی در ChatGPT سرنام Generative Pre-trained Trabsformers به معنی «ترانسفورماتور از پیش آموزش دیده مولد» است. آموزش، در زمینه هوش مصنوعی، به فرایند تعلیم یک سیستم کامپیوتری برای تشخیص الگو ها و تصمیم گیری براساس داده های ورودی اشاره دارد. ترانسفورماتور نیز نوعی شبکه عصبی است که تجزیه و تحلیل زمینه داده های ورودی و وزن دادن به اهمیت هر بخش از داده های آموزش داده شده را انجام می دهد. از آنجا که این نوع مدل، زمینه را می اموزد، معمولاً در پردازش زبان طبیعی برای تولید متن شبیه به نوشته های انسانی استفاده می شود. در هوش مصنوعی، مدل مجموعه ای از معادلات و الگوریتم های ریاضی است که یک کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم گیری از آن ها استفاده می کند.
استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز افزود: از طرف دیگر، BERT فناوری مشابهی است که توسط گوگل توسعه یافته است. چت ربات BERT سرنام Bidirectional Encoder Representation from Transformers است که معنی آن « نمایش رمزگذاری دوجهته از ترانسفورماتور ها » است.
وی بیان داشت: هر دو فناوری نشان دهنده گام های مهمی در هوش مصنوعی هستند و شباهت های زیادی دارند. هر دو این برنامه ها از معماری ترانسفورماتور استفاده می کنند. معماری ترانسفورماتور چارچوبی از یادگیری ماشینی است که به ویژه در مورد پردازش زبان طبیعی کارآمد است. گوگل در سال ٢٠١٧ ترانسفورماتور هایی را توسعه داد که نشان دهنده پیشرفتی بود که منجر به توانایی سیستم های پردازش زبان طبیعی در شناسایی زبان و قراردادن دقیق آن در یک دنباله شد.
چهره ماندگار علمی کشور افزود: در مقایسه با BERT, بهتر است از چت جی پی تی هنگام پرداختن به یک مورد خاص استفاده کنید، مانند نقش کتابداران مدیریت دانش، افزایش خدمات کتابخانه از طریق رسانه های اجتماعی، یا اطلاعاتی در مورد اعضای هیات علمی یا حوزه های تخصصی آن ها، در مورد روش های تحقیق، موضوعات و گرایش های تحقیقاتی خاص در یک زمینه. برعکس، BERT بهترین جایگزینی است که از آن، هنگام جستجوی زمینه بیشتر برای توضیح یا تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده می شود, مانند درک معنایی، طبقه بندی متن و تحلیل لحن محتوا، تولید متن یا ترجمه زبان. این نکته اهمیت دارد بدانیم که چت جی پی تی اطلاعات زیادی را آموزش می دهد و باعث می‌شود هنگام پاسخ دادن به هر درخواستی آن را چابک نشان دهد.
دکتر مهراد در مورد معایب و توانایی های این دو فناوری گفت: یکی از معایب چت جی پی تی آن است که این فناوری یک جهته است، به این معنی که زبان را فقط از راست به چپ پردازش می کند. این امر چت جی پی تی را در برابر BERT که زبان را به صورت دو طرفه می فهمد، در مضیقه قرار می دهد. توانایی چت جی پی تی برای پردازش و تولید زبان از زمان توسعه اولیه ان، مسیر طولانی را طی کرده است. با این وجود، کارآیی، ایمنی و مسایل امنیتی قابلیت های چت جی پی تی را محدود می کند. ایمنی مربوط به محتوا و اطلاعات همچنان یک نگرانی اساسی است. گاهی این پلاتفرم به برخی درخواست ها، محتوای نامناسب تولید می کند. ذخیره سازی غیر مجاز یا دسترسی به اطلاعات حساس کسب و کار ها به عنوان یک نگرانی همچنان ادامه دارد.
وی ادامه داد: به طوری که پیش تر اشاره کردم، BERT از یک روش دو سویه برای تجزیه و تحلیل زبان استفاده می کند که به آن اجازه می دهد تا بافت اطراف کلمات و جملات را درک کند. این سیستم به ویژه در تحلیل معنایی ماهر است و می تواند بفهمد که کدام جملات باید قبل یا بعد از جملات دیگر آمده باشد. بعلاوه، فناوری BERT می تواند زبان انسان را پیش بینی کند، که آن را برای انجام درخواست های جستجو مفید می کند. توانایی BERT برای پیش بینی سوالات مرتبط و یافتن زبانی که ارتباط نزدیکی با یک ورودی در جستجوی گوگل دارد، به آن اجازه می دهد به اندازه کافی نتایج جستجو را ارایه دهد.
دکتر مهراد در پایان این گفتگو افزود: در حالی که هر کسی با حساب Open AI می تواند به چت جی پی تی دسترسی داشته باشد، استفاده از BERT کمی پیچیده است. کاربران می توانند با استفاده از یک نوت بوک Jupyter به کد منبع باز گوگل برای BERT دسترسی پیدا کنند. برنامه نویسان، تحلیلگران داده و دانشمندان از این ابزار برای دسترسی به کد منبع برای استفاده در پایتون یا R استفاده می کنند.
Department of Library and Information Science,
Ferdowsi University of Mashhad, Iran,
www.um.ac.ir/~fattahi/
ما برای آنکه ایران گوهری تابان شود خون دلها خورده ایم