Tại Vatican, thủ đoạn của những người chống đối Đức Phanxicô đã bắt đầu | Phanxico.vn
Minh Nguyen Quang
Tại Vatican, thủ đoạn của những người chống đối Đức Phanxicô đã bắt đầu
Hơn 11 năm sau khi được bầu chọn, Đức Phanxicô phải đối diện với các chỉ trích ngày càng tăng của các kẻ chống đối ngài, họ nhấn mạnh những lời buộc tội của họ, hy vọng triều của ngài sớm kết thúc.
la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, đặc phái viên thường trực tại Rôma, 2024-04-21
Hồng y Raymond Burke đã trở thành biểu tượng của những hồng y có ý định chống lại giáo hoàng, hình năm 2019. Tiziana Fabi / AFP
Từ trần nhà, con đại bàng trên huy hiệu của Đức Piô XI canh gác phòng xử án duy nhất của tòa án dân sự nhỏ của Vatican trong nhiều thập kỷ. Phiên tòa ngày thứ sáu 12 tháng 4 là phiên tòa chưa từng có. Bị cáo là người chịu trách nhiệm của Tôi không thể im lặng (Silere non possum), một blog tiếng Ý về Vatican, luôn chỉ trích, đôi khi xúc phạm đến triều giáo hoàng và những người thân cận với ngài.
Đơn khiếu nại dẫn đến việc ra tòa này do một thương gia công giáo người Ý, cũng là “tùy viên của Đức Phanxicô” bị blog này nhắm đến. Một danh hiệu danh dự không đủ để tòa án Vatican tự cho mình có thẩm quyền trong vụ án này, bị cho là quá Ý. Dù sao câu chuyện cũng cho thấy tình trạng căng thẳng đằng sau các bức tường Vatican, nơi một số người cho rằng “giáo hoàng bị tấn công từ mọi phía”.
Những cáo buộc về chủ nghĩa độc tài, chỉ trích những quyết định quan trọng, như việc chúc phúc cho các cặp đồng tính, hạn chế phụng vụ tiền Công đồng Vatican II hay cải cách Giáo triều, Đức Phanxicô phải đối diện với một cuộc nổi dậy tứ phía sau 11 năm triều của ngài. Một thời gian dài tạo hình thức của hao mòn quyền lực và mệt mỏi. Một trong những người ở một trong các ngôi nhà dành cho các linh mục ở Rôma đã dám nói: “Một số người đang chờ giáo hoàng tiếp theo, một số khác tự hỏi ngài có còn tỉnh táo hay không.”
“Giấc mơ mật nghị”
Những lời chỉ trích này không phải là mới, nhưng ngày càng gia tăng khi họ nhận ra triều này sắp kết thúc. Và nhất là với những người làm việc lâu năm trong Giáo triều, họ không thể không nói. Theo lời của một hồng y, nếu ngài thường bị chế nhạo ở nơi riêng tư cũng như công cộng về “một giấc mơ mật nghị”, thì ngài nhận thức rõ sự cần thiết phải sắp xếp di sản của mình.” Cũng chính vì vậy mà ngài bổ nhiệm một trong những người bạn của ngài, thần học gia Argentina Victor Manuel Fernandez làm người đứng đầu bộ Giáo lý Đức tin. Đó cũng là lý do vì sao ngài nhấn mạnh nhiều đến Thượng Hội đồng về tương lai Giáo hội, Phiên họp toàn thể lần thứ hai sẽ được tổ chức tại Rôma vào tháng 10 năm nay. Một nguồn tin của Vatican xác nhận: “Ngài xem đây là di sản lớn của ngài”, về căn bản, tiến trình này nhằm suy nghĩ lại về các mối quan hệ giữa giáo sĩ và giáo dân, cũng như cách thức đưa ra các quyết định trong Giáo hội.
Chính trong bối cảnh này, tài liệu Demos II xuất hiện vào đầu tháng 3, bí ẩn và ẩn danh liên quan đến một tài liệu nhỏ được xuất bản hai năm trước đó, phác họa chân dung của giáo hoàng tương lai: người sẽ phải bảo đảm sự hiệp nhất của Giáo hội, không đi tông du, chăm sóc Giáo triều Rôma. La Nuova Bussola, nhật báo đầu tiên xuất bản tài liệu này cho biết nội dung do một hồng y viết. Một giả thuyết không thể kiểm chứng, đặc biệt là khi chưa có ai xác nhận những trang này. Họ đặc biệt nêu chi tiết về bản chất tai hại của bất kỳ chủ nghĩa độc tài nào cũng như của bất kỳ mong muốn dân chủ nào trong Giáo hội, và kêu gọi giáo lý phải rõ ràng, đồng thời ưu tiên cho một Giáo hội châu Âu giữa cuộc khủng hoảng.
“Chúng tôi vẫn đang tranh cãi về di sản của hồng y, nhưng tôi không thấy ai gánh vác”
Tháng 3 năm 2022, một văn bản ẩn danh khác, được ký bởi một “Demos” nào đó đã gây chú ý, trên thực tế đây là lời chỉ trích gay gắt Đức Phanxicô. Chưa đầy một năm sau, nhà vatican học Ý Sandro Magister tuyên bố văn bản này do hồng y George Pell viết. Một tiết lộ xảy ra vài ngày sau khi hồng y qua đời. Trong nhiều năm, hồng y Pell đã giữ một khoảng cách với giáo hoàng, đặc biệt hồng y không đồng ý với việc chăm sóc mục vụ và các Thượng hội đồng về gia đình và Amazonia. Hiện nay nhóm thân cận hồng y George Pell cho rằng, nếu hồng y thực sự có liên quan đến việc soạn thảo bản tuyên bố này thì ngài ở trong một nhóm lớn hơn.
Cựu tổng giám mục Pell, giáo phận Sydney luôn là nhân vật quy chiếu trong giới phản đối Đức Phanxicô. Tháng 9 năm 2023, chương trình cuộc họp về giới do báo La Croix tiết lộ, một học viện Hoa Kỳ đã tổ chức một cách bí mật tại Prague với sự hiện diện của chín hồng y, tại đó họ vinh danh hồng y Pell. Một trong những cựu thành viên trong nhóm những người thân cận với cố hồng y Pell cho biết: “Chúng tôi vẫn còn tranh cãi về di sản của cố hồng y Pell, nhưng tôi không thấy ai gánh di sản này.” Một quan sát viên trong giới bảo thủ nói: “Bóng của hồng y Pell ở khắp nơi, nhưng không ai có ảnh hưởng như ngài, một nhà lãnh đạo nổi tiếng. Ngài là người có đầu óc chính trị. Không ai khác có mạng lưới như ngài có. Chúa lấy đi mảnh này và đưa ra khỏi bàn cờ.” Thánh lễ tưởng niệm ngài cử hành tháng 1 năm 2024 tại Rôma có một số đối thủ của giáo hoàng như hồng y Gerhard Müller tham dự.
Cuộc họp bí mật của các hồng y ở Praha để suy ngẫm về “hệ tư tưởng giới tính”
Sự bảo vệ của hồng y Fernandez
Ngày hôm đó, một hồng y khác cũng ở trong nhà nguyện “Domus Australia”, trụ sở của người công giáo Úc tại Rôma: hồng y người Mỹ Raymond Burke. Hồng y Burke đã thành biểu tượng của những hồng y có ý định chống lại giáo hoàng. Trước Thượng hội đồng tháng 10 năm 2023, hồng y Burke cho rằng cách tiếp cận này thể hiện “nguy cơ đánh mất bản sắc của Giáo hội”. Tháng 11 năm 2023, Đức Phanxicô đã sắp xếp để hồng y Burke rời khỏi căn hộ rộng lớn của ngài ở Rôma, cách Vatican một đoạn ngắn. Không phải lấy căn hộ nhưng phải trả tiền thuê hàng tháng cho đúng với thị trường: 8.000 âu kim mỗi tháng. Một chi phí cao ngay cả với hồng y của Giáo triều, họ có lương 4.500 âu kim. Theo thông tin báo La Croix có được, trước yêu cầu này, hồng y đã kêu gọi giúp đỡ tài chánh để có thể trả tiền cho căn hộ.
Đức Phanxicô bỏ các đặc quyền tiền lương, tiền nhà của hồng y Burke
Gần đây những chỉ trích ít nhiều rõ ràng này đã nhận phản ứng ở cấp cao nhất, do một trong những người thân cận nhất của Đức Phanxicô đưa ra. Và thẳng thắn một cách lạ thường. Ngày 8 tháng 4, khi trình bày một tài liệu quan trọng về Phẩm giá con người, Dignitas infinita, hồng y Victor Manuel Fernandez đã chính thức bảo vệ người đồng hương của mình: “Tôi muốn nhân cơ hội này để làm rõ một điều. Một số người cách đây vài năm gần như tôn kính giáo hoàng, giờ đây họ nói chúng ta chỉ nên nghe giáo hoàng khi ngài nói ex cathedra, khi liên quan đến một tín điều đức tin hay một lời tuyên bố dứt khoát.” Nói cách khác: việc tuân theo giáo hoàng không thể chỉ giới hạn ở những hành vi trang trọng nhất của huấn quyền do ngài thực hiện. Hồng y nói thêm: “Chúng tôi tin Đức Thánh Cha có được sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần để hướng dẫn Giáo hội.” Một câu trả lời gay gắt cho những lời chỉ trích. Và một cách khẳng định có kết thúc triều giáo hoàng hay không thì giáo hoàng vẫn là giáo hoàng.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch