Mikali Nguyễn
Trong không khí thiêng liêng của Năm Thánh 2025, một cơ hội đặc biệt đã mở ra cho hàng triệu khách hành hương từ khắp nơi trên thế giới khi đến với Rome: tham quan những khu vườn tuyệt đẹp của Vatican tại Castel Gandolfo, nơi từng là Điện mùa hè của các vị giáo hoàng. Tọa lạc trên những con dốc rợp bóng cây của Đồi Alban, cách trung tâm Rome khoảng 25 km về phía đông nam, Castel Gandolfo là một thị trấn nhỏ đầy quyến rũ, nổi tiếng với khung cảnh ngoạn mục nhìn xuống Hồ Albano xanh biếc. Những khu vườn và dinh thự tại đây, trải rộng trên hơn 55 ha, không chỉ là nơi nghỉ dưỡng yêu thích của các giáo hoàng qua nhiều thế kỷ, mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, nơi vẻ đẹp của Công Trình Sáng Tạo được tôn vinh.
Năm Thánh 2025, với chủ đề “Hy vọng không làm thất vọng” (Rô-ma 5:5), mang đến một ý nghĩa đặc biệt cho việc mở cửa các khu vườn Castel Gandolfo. Đây không chỉ là một điểm đến du lịch, mà là một lời mời gọi sâu sắc để khách hành hương chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên và suy niệm về trách nhiệm bảo vệ Ngôi Nhà Chung, như được Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi trong thông điệp Laudato Si’. Từ mùa xuân năm nay, Vatican đã triển khai chương trình tham quan các khu vườn như một phần của sáng kiến Borgo Laudato Si’, một dự án đầy tham vọng nhằm hiện thực hóa các nguyên tắc sinh thái toàn diện. Theo bà Donatella Parisi, người phát ngôn của sáng kiến, Đức Thánh Cha Phanxicô đã quyết định không sử dụng toàn bộ không gian của Castel Gandolfo cho các kỳ nghỉ hè cá nhân, mà muốn chia sẻ kỳ quan thiên nhiên này với toàn thể nhân loại. “Ngài tin rằng vẻ đẹp tuyệt vời và sự phong phú vô vàn của nơi này nên được mở ra để mọi người cùng trải nghiệm,” bà Parisi chia sẻ.
Khu vườn Castel Gandolfo, với hơn 3.000 cây thuộc 300 loài khác nhau, là một kho tàng thực vật được chăm sóc cẩn thận qua nhiều thế kỷ. Trong số đó, một cây sồi 700 năm tuổi đứng sừng sững như chứng nhân cho sự trường tồn của nơi này. Những con đường lát đá uốn lượn qua các hàng cây ô liu, thông, và sồi, dẫn lối đến những đài phun nước cổ kính và các góc vườn được thiết kế theo phong cách Ý truyền thống. Khách hành hương khi bước đi trên những con đường này sẽ cảm nhận được sự tĩnh lặng thiêng liêng, một không gian lý tưởng để suy niệm và cầu nguyện. Các bảng hiệu được đặt khắp khu vườn, đề cập đến các chủ đề như “sự thinh lặng,” “nước,” và “Công Trình Sáng Tạo,” khuyến khích mọi người dừng lại để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên và cảm nhận sự hiện diện của Thiên Chúa.
Sáng kiến Borgo Laudato Si’ không chỉ dừng lại ở việc mở cửa khu vườn, mà còn biến Castel Gandolfo thành một mô hình sống động về nông nghiệp bền vững và giáo dục sinh thái. Khu vực này hiện bao gồm một nông trại hữu cơ, nơi sản xuất các sản phẩm chất lượng cao như dầu ô liu, rượu vang, mật ong, phô mai, kem tươi, và các loại trà thảo dược. Với hơn 1.400 cây ô liu, nông trại tạo ra dầu ô liu nguyên chất, nổi tiếng với hương vị đậm đà. Vườn nho, được chăm sóc theo các phương pháp hiện đại và không sử dụng thuốc trừ sâu, sản xuất rượu vang mang đậm dấu ấn của vùng Lazio. Các đàn ong được nuôi dưỡng cẩn thận cung cấp mật ong tự nhiên, trong khi các loại cây thuốc và thảo dược được sử dụng để tạo ra các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Đặc biệt, một đàn bò sữa cung cấp sữa tươi để sản xuất phô mai hữu cơ và kem tươi, những món quà ẩm thực mà khách hành hương có thể thưởng thức ngay tại chỗ. “Mọi thứ được nuôi trồng ở đây đều mang ý nghĩa chia sẻ,” bà Parisi nhấn mạnh. “Nông trại này là một ngôi trường lớn, nơi khách hành hương có thể học hỏi về trách nhiệm với môi trường.”
Castel Gandolfo không chỉ là một điểm đến thiên nhiên, mà còn là một kho tàng lịch sử phong phú. Khu vực này từng là nơi tọa lạc của một biệt thự đồng quê được xây dựng bởi Hoàng đế La Mã Domitian, trị vì từ năm 81 đến 96 sau Công nguyên. Những tàn tích của biệt thự, với các cột đá cẩm thạch và nền mosaic tinh xảo, vẫn còn được bảo tồn và là một trong những điểm tham quan hấp dẫn nhất. Các hoàng đế La Mã khác, như Hadrian (117-138) và Marcus Aurelius (161-180), cũng từng đến đây để tận hưởng không khí trong lành và cảnh quan tuyệt đẹp. Đến thế kỷ XVII, khu vực này được chuyển đổi thành Điện mùa hè của các giáo hoàng, với Đức Urban VIII (1623-1644) là vị giáo hoàng đầu tiên sử dụng nơi đây làm nơi nghỉ ngơi. Qua nhiều thế kỷ, các giáo hoàng đã chăm sóc và mở rộng khu vườn, để lại một di sản thực vật và kiến trúc độc đáo.
Việc mở cửa các khu vườn trong Năm Thánh 2025 cũng đánh dấu hai cột mốc quan trọng: kỷ niệm 10 năm thông điệp Laudato Si’ và 800 năm ngày Thánh Phanxicô thành Assisi sáng tác Trường ca các tạo vật, bài thánh ca ca ngợi Thiên Chúa qua vẻ đẹp của thiên nhiên. Cả hai sự kiện này đều củng cố thông điệp rằng việc bảo vệ môi trường là một hành động thờ phượng và yêu mến Thiên Chúa. Để thực hiện sứ mệnh này, Vatican đã đầu tư vào các công nghệ bền vững tại Castel Gandolfo. Các tấm pin mặt trời cung cấp năng lượng sạch, hệ thống thu gom nước mưa và tái sử dụng nước từ các đài phun nước giúp giảm thiểu lãng phí, trong khi xe chạy bằng xăng đã được thay thế bằng xe điện. Hoạt động nông nghiệp sử dụng các công nghệ tiên tiến như hệ thống tưới nhỏ giọt thông minh và phân bón hữu cơ, tạo ra một mô hình kinh tế tuần hoàn.
Ngoài khía cạnh sinh thái, Borgo Laudato Si’ còn thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với công bằng xã hội. Dự án cung cấp các chương trình đào tạo nghề cho những nhóm người dễ bị tổn thương, bao gồm di dân, người từng thụ án tù, nạn nhân của nạn buôn người, và người khuyết tật. Trẻ em và sinh viên cũng được tham gia vào các hội thảo, chương trình học hè, và các hoạt động nâng cao nhận thức về môi trường. “Đức Thánh Cha Phanxicô đã kêu gọi chúng ta biến Castel Gandolfo thành một ngôi nhà chung thực sự, nơi không ai bị bỏ lại phía sau,” bà Parisi chia sẻ. Mỗi người tham gia vào dự án, dù là khách hành hương hay người được đào tạo nghề, đều góp phần vào giấc mơ về một thế giới công bằng và bền vững hơn.
Khách hành hương từ Rome có thể dễ dàng đến Castel Gandolfo bằng tàu hỏa, với hành trình chỉ mất khoảng 45 phút từ ga Termini. Khi đến nơi, họ sẽ được chào đón bởi không khí trong lành, cảnh quan thơ mộng, và cơ hội tham gia các tour tham quan có hướng dẫn viên. Các tour này không chỉ giới thiệu khu vườn và nông trại, mà còn kể lại những câu chuyện lịch sử và ý nghĩa thiêng liêng của nơi này. Mỗi bước chân trên những con đường rợp bóng cây là một cơ hội để cảm nhận sự hiện diện của Thiên Chúa và suy ngẫm về trách nhiệm của chúng ta đối với Ngôi Nhà Chung.
Việc mở cửa các khu vườn Castel Gandolfo trong Năm Thánh 2025 là một lời mời gọi sâu sắc để nhân loại cùng nhau xây dựng một tương lai bền vững và công bằng hơn. Qua sáng kiến Borgo Laudato Si’, Đức Thánh Cha Phanxicô đã biến nơi này thành một biểu tượng sống động của hy vọng, nơi thiên nhiên, lịch sử, và đức tin hòa quyện để truyền cảm hứng cho hàng triệu người. Hãy đến với Castel Gandolfo, nơi bạn không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Công Trình Sáng Tạo, mà còn tìm thấy ý nghĩa sâu sắc của việc sống hài hòa với thiên nhiên và yêu thương tha nhân.
Lm. Anmai, CSsR