Minh Nguyen Quang
Vatican tăng cường nỗ lực quan hệ ngoại giao với Trung Quốc
Đức Thánh Cha Phanxicô chào Quốc Vụ Khanh Vatican, Đức Hồng y Pietro Parolin, khi ngài lên máy bay tới Amman, Jordan, để thực hiện chuyến viếng thăm 3 ngày tới Trung Đông bao gồm Bờ Tây và Israel, tại sân bay quốc tế Fiumicino ở Rôma, thứ Bảy, Ngày 24 tháng 5 năm 2014 (Ảnh: AP Photo/Riccardo De Luca)
Trong tuần này, Vatican dường như đang tiếp tục gia tăng những nỗ lực của mình nhằm đảm bảo thiện chí hơn nữa với chính quyền Trung Quốc, khi hai quan chức hàng đầu chuẩn bị phát biểu tại buổi thuyết trình về một nhân vật chủ chốt trong sự phát triển của Giáo hội ở Trung Quốc.
Hôm thứ Năm, ngày 20 tháng 6, Quốc Vụ Khanh Vatican, Đức Hồng y Pietro Parolin, đã giới thiệu cuốn sách với nhan đề “Đức Hồng y Celso Costantini và Trung Quốc – Người xây dựng cầu nối giữa Đông và Tây” của Đức ông Bruno Fabio Pighin, một sử học gia được bổ nhiệm trong án phong Chân Phước và tuyên phong hiển Thánh cho Đức Hồng y Costantini.
Phát biểu tại sự kiện này còn có Đức Giám mục Juan Ignacio Arrieta, Tổng Thư ký Thánh Bộ về các Văn bản Luật; và Đức Tổng Giám mục Fortunatus Nwachukwu, Tổng Thư ký Phân bộ Loan báo Tin Mừng lần đầu và Các Giáo hội đặc thù mới thuộc Thánh Bộ Truyền giáo.
Đức Giám mục Giuseppe Pellegrini Địa phận Concordia-Pordenone, Giáo phận bản địa của Đức Hồng y Costantini, và Giáo sư Vincenzo Buonomo, Viện trưởng Đại Học Giáo Hoàng Urbaniana, đã gửi lời chào cá nhân tại sự kiện này.
Buổi giới thiệu sách đã diễn ra một tháng sau hội nghị cấp cao tại Rôma do Đại học Giáo hoàng Urbaniana tổ chức nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Công đồng Thượng Hải, với sự tham dự của một số thành viên của Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc (CPCA) do nhà nước hậu thuẫn.
Trong hội nghị đó, có chủ đề “100 năm kể từ Concilium Sinense: Giữa lịch sử và hiện tại”, một thông điệp video của Đức Thánh Cha Phanxicô đã được trình chiếu, trong khi các quan chức hàng đầu của Vatican như Đức Hồng y Parolin và Đức Hồng y Filippino Luis Antonio Tagle, Quyền Tổng Trưởng Bộ Truyền giáo của Vatican, cho biết Giáo hội không đặt ra mối đe dọa đối với chủ quyền của Trung Quốc và thừa nhận rằng các nhà truyền giáo hải ngoại đã phạm phải “những sai sót” trong quá trình truyền giáo, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hiệp nhất với Rôma.
Các thành viên của CPCA, bao gồm Tổng thư ký Tao Lizhu, và Chủ tịch, Đức Giám mục Giuse Thẩm Bân (Joseph Shen Bin) Địa phận Thượng Hải, đã than phiền về điều mà họ nói là não trạng “thực dân” của các nhà truyền giáo nước ngoài phương Tây trong quá khứ, những người mà họ nói, có cảm thức về “sự trổi vượt” và nỗ lực xóa bỏ văn hóa Trung Quốc, từ chối để các giáo sĩ địa phương tham gia vào công việc lãnh đạo.
Đức Cha Shen Bin được bổ nhiệm mà không có sự cho phép của Đức Thánh Cha vào mùa xuân năm ngoái, trái với các điều khoản của thỏa thuận gây tranh cãi giữa Vatican-Trung Quốc năm 2018 về việc bổ nhiệm Giám mục. Vào tháng 7 năm 2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chấp nhận việc bổ nhiệm này, với việc Đức Hồng y Parolin đăng tải một bài phỏng vấn đồng thời đề nghị bổ nhiệm một vị Đại diện thường trực của Tòa Thánh tại Bắc Kinh.
Đức Hồng y Celso Costantini, người mà Đức Hồng y Parolin đã nhắc đến rất nhiều trong bài phát biểu của ngài tại sự kiện vào tháng 5 và là nhân vật chính của cuốn sách được trình bày tại Đại học Giáo hoàng Urbaniana trong tuần này, từng là Đại diện Tông Tòa tại Trung Quốc từ năm 1922 cho đến khi ngài rời đất nước vào năm 1933.
Đức Hồng y Costantini nắm giữ vai trò quan trọng trong việc triệu tập Công đồng Thượng Hải năm 1924, đánh dấu sự quy tụ chưa từng có của các quan chức hàng đầu của Vatican và Trung Quốc đại lục.
Trong số những vấn đề khác, Công đồng nhấn mạnh sự cần thiết của Giáo hội ở Trung Quốc phải tránh các thế lực nước ngoài và đức tin phải được hội nhập một cách đích thực vào văn hóa và truyền thống Trung Quốc. Do sự nhấn mạnh của Công đồng về sự cần thiết phải tạo điều kiện thuận lợi cho các giáo sĩ và Giám mục bản địa, 6 Giám mục bản địa Trung Quốc đầu tiên đã được tấn phong tại Rôma vào năm 1926.
Cuốn sách được trình bày hôm thứ Năm, do Marcianum Press xuất bản, rõ ràng sẽ minh họa việc Đức Hồng y Costantini trong việc thúc đầy Công đồng Thượng Hải đã theo bước chân của nhà thừa sai Dòng Phanxicô Odorico da Pordenone, người đã phục vụ ở Châu Á, giữa những người Mông Cổ và ở Trung Quốc và Ấn Độ, vào cuối những năm 1200.
Trong số những điều khác, Đức Hồng y Costantini được ghi nhận là người đã tạo điều kiện cho cuộc đối thoại trực tiếp giữa Tòa Thánh và các quan chức Trung Quốc dẫn đến việc thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ, việc khôi phục quan hệ này là điều mà nhiều nhà quan sát tin là ưu tiên chính của Triều đại Giáo hoàng này.
Đức Hồng y Costantini cũng đã được ca ngợi vì đã thành lập dòng tu đầu tiên của Trung Quốc, Dòng Môn đệ Chúa Kitô, hiện vẫn còn hiện diện ở nhiều nơi ở Châu Á và đã cộng tác thành lập Đại học Công giáo Fu Jen ở Thành phố Tân Bắc, Đài Loan.
Ngài được coi là người hăng say thực hiện Tông Thư ‘Maximum Illud’ năm 1919 của Đức Giáo hoàng Benedict XV về công cuộc truyền giáo của Giáo hội Công giáo, thể hiện sự đoạn tuyệt đáng kể với tư tưởng thực dân và chủ nghĩa châu Âu.
Sau khi trở về Rôma, Đức Hồng y Costantini đã được bổ nhiệm làm Thư ký của cơ quan truyền giáo của Vatican, Propaganda Fide, và ngài cũng là Viện trưởng của Cao đẳng Giáo Hoàng Urbaniana, hiện là Đại học Giáo Hoàng Urbaniana, nơi tiếp đón các chủng sinh chủ yếu đến từ những nơi được gọi là “các vùng lãnh thổ truyền giáo” truyền thống ở Châu Á và Châu phi.
Đức Cha Costantini đã được Đức Giáo hoàng Piô XII tấn phong Hồng y vào tháng 1 năm 1953 cùng với Đức Thượng phụ Venice Angelo Giuseppe Roncalli lúc bấy giờ, sau này là Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII.
Một số nhà quan sát tin rằng kinh nghiệm của Đức Hồng y Costantini tại Công đồng Thượng Hải đã khiến vị Giám chức trở thành người ủng hộ vững chắc cho Công đồng Vatican II 1962-1965, vì ngài đã giữ một hồ sơ bí mật về Đức Piô XII đề ngày 15 tháng 2 năm 1939, với tựa đề: “Công đồng: Về sự thuận tiện của việc triệu tập Công đồng Đại kết”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi lời cảm ơn đến các tham dự viên tham gia buổi giới thiệu sách tuần này trong buổi tiếp kiến chung hôm thứ Tư, đồng thời gửi lời chào đặc biệt đến các thành viên của hiệp hội ‘Những người bạn của Đức Hồng Y Celso Costantini’, những người đã đến Rôma từ Concordia-Pordenone cùng với Đức Giám mục Pellegrini để tham dự sự kiện hôm thứ Năm và dịp kỷ niệm Công đồng Thượng Hải.
“Điều này làm tôi nghĩ đến người dân Trung Quốc thân yêu. Chúng ta hãy luôn cầu nguyện cho dân tộc cao quý và can trường này, với một nền văn hóa tươi đẹp như vậy. Chúng ta hãy cầu nguyện cho người dân Trung Quốc”, Đức Thánh Cha nói.
Thỏa thuận tạm thời năm 2018 về việc bổ nhiệm Giám mục ở Trung Quốc, đã được gia hạn hai lần, sẽ hết hạn vào tháng 10 và dự kiến sẽ được gia hạn lần thứ ba.
Minh Tuệ (theo Crux)