Tu sĩ trong lĩnh vực truyền thông: sử dụng công nghệ để rao giảng Tin Mừng | Lm. Anmai, CSsR
Mikali Nguyễn
Sứ mạng loan báo Tin Mừng là bản chất cốt lõi của Giáo hội và của đời sống tu trì. Trải qua hai thiên niên kỷ, từ những trang kinh Cựu Ước cho đến khi Chúa Giêsu Kitô thiết lập Giao ước Mới, sứ mạng này đã được thực hiện bằng mọi phương tiện và ngôn ngữ, thích ứng với từng nền văn hóa và thời đại. Trong bối cảnh thế giới hiện đại, với sự trỗi dậy mạnh mẽ và lan tỏa nhanh chóng của công nghệ thông tin và truyền thông, hay còn gọi là “Lục địa Kỹ thuật số,” trách nhiệm và cơ hội truyền giáo đang được tái định hình một cách căn bản. Giờ đây, người tu sĩ không chỉ được mời gọi loan báo Tin Mừng trên các nẻo đường vật lý mà còn phải can đảm dấn thân vào không gian mạng, nơi mà hàng tỷ tâm hồn đang sinh sống, tương tác và tìm kiếm ý nghĩa. Việc sử dụng công nghệ không còn là một lựa chọn tùy nghi mà đã trở thành một đòi hỏi mang tính mục vụ cấp thiết, một cầu nối hữu hiệu để đưa Lời Chúa đến với biên giới xa xôi nhất của nhân loại.
Lý do cho sự dấn thân này bắt nguồn từ chính bản chất của Tin Mừng, vốn là một Lời sống động và không bị giới hạn bởi không gian hay thời gian. Công nghệ truyền thông, từ internet tốc độ cao, mạng xã hội như Facebook, YouTube, TikTok, cho đến các ứng dụng di động và podcast, cung cấp một phương tiện chưa từng có để phá bỏ các rào cản địa lý và xã hội. Trong không gian mạng, tu sĩ có thể tiếp cận những người trẻ, những người đang rời xa các cơ cấu truyền thống của Giáo hội, hoặc những người sống ở những khu vực không có sự hiện diện của linh mục hay tu sĩ. Đây là một môi trường giao tiếp đa chiều, cho phép thông điệp Tin Mừng được truyền tải không chỉ bằng lời nói, mà còn qua hình ảnh, video, âm nhạc và các hình thức nghệ thuật số khác, tạo nên một sự tương tác phong phú, hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn so với các phương pháp truyền thống. Các bài giảng, các buổi tĩnh tâm, các giờ kinh nguyện được phát trực tuyến đã trở thành nguồn nuôi dưỡng đức tin cho hàng triệu người trong suốt thời kỳ đại dịch và vẫn tiếp tục là kênh liên lạc thiết yếu trong đời sống thường nhật của nhiều cộng đồng.
Tuy nhiên, việc dấn thân vào lĩnh vực truyền thông số đặt ra những yêu cầu đặc biệt về sự chuẩn bị và ý thức. Người tu sĩ trong vai trò là nhà truyền giáo kỹ thuật số phải là những người có khả năng vượt qua sự cám dỗ của việc sử dụng công nghệ một cách hời hợt hoặc chỉ để tìm kiếm danh tiếng cá nhân. Sứ điệp họ truyền tải phải luôn giữ được tính chân thực và chiều sâu tâm linh. Điều này đòi hỏi một nền tảng vững chắc về thần học và nhân bản, kết hợp với khả năng biên tập nội dung, kỹ năng giao tiếp công khai và sự nhạy bén về mặt đạo đức. Các Dòng tu cần đầu tư nghiêm túc vào việc đào tạo về truyền thông cho các thành viên của mình, không chỉ là kiến thức kỹ thuật mà còn là triết lý sử dụng công nghệ như một công cụ phục vụ Tin Mừng chứ không phải là mục đích tự thân. Sự hiện diện của tu sĩ trên mạng xã hội phải là một sự hiện diện mang tính chứng tá, phản ánh tinh thần khó nghèo, khiêm tốn và phục vụ, trái ngược với văn hóa tiêu thụ và phô trương thường thấy trong môi trường mạng.
Một thách thức đáng kể khác là sự phức tạp và đôi khi là độc hại của chính môi trường kỹ thuật số. Nạn tin giả (fake news), thông tin sai lệch về Giáo hội, và các cuộc tấn công mạng nhằm vào các giá trị đức tin là những mối nguy thường trực. Người tu sĩ phải học cách phân định, sử dụng mạng xã hội như một diễn đàn đối thoại văn minh, nơi họ có thể góp phần làm sáng tỏ chân lý và đối phó với sự xuyên tạc bằng lòng bác ái và sự thật. Hơn nữa, việc tiếp xúc liên tục với thế giới ảo có thể dẫn đến nguy cơ bị phân tâm khỏi đời sống cầu nguyện và cộng đoàn, làm suy yếu nền tảng tu trì. Do đó, kỷ luật trong việc sử dụng thiết bị, thiết lập giới hạn thời gian rõ ràng và duy trì đời sống nội tâm sâu sắc là điều kiện tiên quyết để tu sĩ có thể trở thành những nhà truyền giáo số hiệu quả mà không đánh mất căn tính thánh hiến của mình. Sự quân bình giữa thế giới nội tâm và thế giới kỹ thuật số là chìa khóa cho sự thành công của sứ mạng truyền thông tu sĩ.
Quả thật, việc sử dụng công nghệ trong truyền giáo đã và đang mang lại những thành quả đáng khích lệ. Thông qua các trang web chuyên biệt, các podcast chia sẻ về linh đạo, hay các kênh YouTube cung cấp bài học giáo lý sinh động, tu sĩ đã kiến tạo nên một mạng lưới hỗ trợ đức tin toàn cầu, kết nối các cộng đồng nhỏ lẻ và thúc đẩy sự hiệp thông trong toàn Giáo hội. Công nghệ đã biến các tu viện, vốn thường bị coi là những nơi khép kín, thành những trung tâm phát sóng tri thức và ân sủng. Các tu sĩ, bằng sự sáng tạo và nhiệt huyết, đã chứng minh rằng Tin Mừng có thể được "mã hóa" và truyền tải qua mọi định dạng số, làm phong phú thêm đời sống thiêng liêng của nhiều người, từ bệnh nhân cô độc, người di cư cho đến các sinh viên bận rộn. Đây là việc thực thi tinh thần Hội Thánh Hiệp Hành, nơi mọi người được mời gọi cùng nhau tiến bước, và công nghệ là phương tiện để thu thập, lắng nghe và đáp ứng tiếng nói của mọi thành phần Dân Chúa.
Tóm lại, sự hiện diện của tu sĩ trong lĩnh vực truyền thông là một sự kiện mang tính lịch sử và mục vụ, đánh dấu sự tái khẳng định sứ mạng truyền giáo trong kỷ nguyên số. Công nghệ không phải là một mối đe dọa, mà là một món quà, một công cụ đầy tiềm năng để Lời Chúa được lan tỏa nhanh hơn và sâu rộng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, hiệu quả của việc sử dụng công nghệ không nằm ở bản thân công cụ mà nằm ở trái tim và linh hồn của người sử dụng. Tu sĩ phải mang Tin Mừng vào công nghệ chứ không phải để công nghệ chế ngự đời sống thánh hiến. Bằng cách kết hợp kỷ luật tu trì với sự nhạy bén kỹ thuật số, tu sĩ sẽ tiếp tục là những chứng nhân đích thực của Chúa Kitô, sử dụng mọi nền tảng số để loan báo niềm hy vọng và tình yêu của Thiên Chúa cho thế giới. Sự dấn thân này đòi hỏi lòng can đảm, sự đào tạo liên tục và một tinh thần sẵn sàng học hỏi, để Lời Chúa luôn vang vọng giữa những ngã tư kỹ thuật số của thời đại chúng ta.
Lm. Anmai, CSsR.