Phản biện những lập luận của Lm Nguyễn Bá Thông (Fw). Fr: Tâm Cường

[Minh Nguyen Quang]

Một người bạn cùng lớp vừa forward email cho tôi bài viết này. Thấy hay nên tôi cho lên đây để nhiều người được biết.

Tâm Cường

Phản biện những lập luận của Lm Nguyễn Bá Thông

Thân mến gửi quý bạn đọc.

Tôi đã xem và nghe qua đoạn video livestream có độ dài 55’57’’ trên youtube của Lm Martino Nguyễn Bá Thông ở Hải ngoại bàn về những vấn đề có liên quan đến vụ huyền chức của Lm Đặng Hữu Nam do ĐGM Anphong Nguyễn Hữu Long, Gm chính tòa Giáo phận Vinh ấn ký.

Tôi, một linh mục ở vùng sâu, vùng xa, do tuổi tác và không sử dụng facebook nên không biết và không theo sát cách trực tiếp những tranh luận phê phán đầy tiêu cực của các facebookers trên mạng xã hội. Nhưng tôi biết ít nhiều và tất cả những gì tôi biết, tôi được đọc đều do các giáo dân của tôi, những người có thiện chí và tấm lòng yêu mến Mẹ Giáo hội, gửi đến bằng tin nhắn vào chiếc điện thoại di động của tôi. Tôi đã đọc và biết những diễn biến câu chuyện huyền chức này ở Giáo phận Vinh.

Vậy sau khi đã xem, đã đọc và đã nghe, tôi thấy mình cần viết một bài suy tư phản biện lại những gì mà Lm Nguyễn Bá Thông đã trình bày trong đoạn video clip nói trên, và tản mạn thêm xung quanh đề tài đang là thời sự nóng hổi của nhiều người kể từ tháng Giêng năm 2022.

Nếu có ai hỏi một Giám mục có hay không quyền huyền chức linh mục? Lm Nguyễn Bá Thông đã đưa ra câu trả lời là KHÔNG?

Thật không khôn ngoan khi trả lời một cách rõ ràng là CÓ hay KHÔNG cho câu hỏi này khi không đi sâu vào các chi tiết đã được quy định trong Bộ giáo luật của Giáo hội Công giáo năm 1980. Câu trả lời ở đây mà KHÔNG là hoàn toàn võ đoán và chủ quan.

Thiết tưởng cũng nên nói ở đây, với vài năm học ở Chủng viện, một Linh mục sẽ chỉ được học cách tổng quát về Giáo luật, với những khái niệm và phạm trù tổng quát hoặc chuyên sâu trong một vài lĩnh vực mục vụ (như giáo luật về hôn nhân, các bí tích...). Sẽ không có một linh mục nào, sau khi tốt nghiệp ở chủng viện, có khả năng, trình độ chuyên sâu, hiểu biết rõ ràng, ngọn nguồn và mạch lạc về Giáo luật, nếu vị ấy không dành thêm thời gian ít là vài năm sau khi ra trường để học chuyên sâu về Giáo luật và thực hành ở những vị trí đặc biệt trong giáo phận như: chưởng ấn, tòa án hôn phối.

Chính vì lẽ đó, khi chọn và bổ nhiệm Giám mục, Tòa Thánh thường khôn ngoan chọn các ứng viên có chuyên môn sâu về Giáo luật, Kinh Thánh, mục vụ hoặc các lĩnh vực khác như gia đình, dòng tu... Kèm theo đó các ứng viên phải được sàng lọc, cân nhắc kỹ càng, thẩm định về tư tưởng, tư cách, nhân bản, nhân thân, và tâm hồn đạo hạnh, danh thơm tiếng tốt của vị ấy... Có rất nhiều khâu điều tra được sát hạch âm thầm, kín đáo để kết quả luôn được công tâm và chính xác nhất. Tòa Thánh làm việc này thông qua các vị hữu trách của địa phương, những vị có thẩm quyền và có tiếng nói quan trọng. Quy trình chọn lọc này mất một thời gian khá dài, nhiều khi là vài năm, nhưng xin nhắc lại là luôn âm thầm, kín đáo.

Một khi được bổ nhiệm làm Giám mục một giáo phận, Tòa Thánh hay nói rõ hơn chính ĐGH đã trao toàn quyền hành pháp cho ngài trên địa phận đó. Một Giám mục có quyền hành xử trong địa giới của mình về pháp quyền như Giáo hoàng. Thực tế Giáo hoàng cũng chỉ là một Giám mục mà thôi nhưng ngài có vị trí lãnh đạo tối cao, là đầu mối của sự hiệp nhất Giám mục đoàn và Giáo hội hoàn vũ. Có thế Giáo hội mới giữ được kỷ luật, sự tôn ti trật tự và hiệp nhất trên toàn thế giới.

Thế nên khi Giám mục địa phương ra sắc lệnh vạ huyền chỉ (hay huyền chức, khoản 1333, 1 đã nêu rõ vạ này chỉ dành cho giáo sĩ mà thôi) thì tức khắc vạ này có hiệu lực trên đương sự mà không bị hạn chế bởi không gian và thời gian. Đương sự bị cấm không còn năng quyền thi hành tác vụ Linh mục ở bất cứ nơi nào trong và ngoài địa phận đó.

Đương nhiên chúng ta phải hiểu ở đây là tùy thuộc sự khôn ngoan của vị Giám mục, và tùy vào thành tâm thiện chí hoặc ước muốn hoán cải của đương sự, án vạ này sẽ dần được tháo cởi từng phần hoặc trọn vẹn theo thời gian. Một khi đã ấn ký sắc lệnh huyền chức, vấn đề còn lại là thời gian. Chính thời gian sẽ là chìa khóa để làm cho án phạt ấy hoặc là nặng hơn hoặc là được tha thứ.

Nếu đương sự hối lỗi, thành tâm thiện chí lắng nghe và hoán cải thật sự, án phạt này sẽ được tháo cởi tiệm tiến, theo từng giai đoạn một. Tuy nhiên nếu tiếp tục chống cưỡng, sống và duy trì trong tình trạng bất tuân với giáo huấn của Giám mục sở tại, đương nhiên án phạt cuối cùng sẽ là vĩnh viễn loại ra khỏi hàng giáo sĩ để trở về với đời sống dân sự. Nhưng có thể nói ngay ở đây: với sắc lệnh do Đức Giám mục sở tại ấn ký, đương sự đã không còn tư cách và năng quyền để thi hành chức thừa tác linh mục của mình, như thế đương sự khác nào đã bị loại ra khỏi hàng giáo sĩ? Đừng mất thời gian tranh luận chuyện Giám mục có quyền huyền chức linh mục hay không bởi chuyện đó không phải của chúng ta. Việc bàn cãi về chủ đề này chỉ mất thời gian và làm cho sự việc thêm bị kích động và tiêu cực.

Quý vị nghĩ sao? Một vụ việc nghiêm trọng như thế (ra vạ huyền chức cho một hay nhiều linh mục) mà vị giám mục ấy lại có thể giữ im lặng trong nội bộ giáo phận mình mà không trình báo sang Tòa Thánh, Bộ Giáo sĩ? Đương nhiên ngài sẽ lập hồ sơ, sẽ tường trình sự việc đầy đủ và chi tiết sang Tòa Thánh và chính Đức Giáo hoàng là người quyết định sau cùng. Hiểu như thế, chính Đức Giáo hoàng, thông qua Bộ Giáo sĩ sẽ là nơi có quyết định chung thẩm. Các ngài sẽ có những cuộc thanh tra tông tòa nghiêm túc và sẽ có một quyết định cuối cùng về án quyết của đương sự.

Xin đừng quên, vị Giám mục giáo phận luôn hành động cách thận trọng và khôn ngoan. Xung quanh ngài luôn có linh mục đoàn, hội đồng tư vấn, linh mục Tổng đại diện, và bản thân ngài cũng phải tham khảo thêm ý kiến của các Giám mục khác trong cùng giáo tỉnh, hay rộng hơn trước khi có quyết định ra án phạt.

Giám mục là người Cha. Chắc chắn các ngài hiểu rõ điều ấy, và vì trọng trách coi sóc một giáo phận, vì sự hiệp nhất và tăng triển cho đời sống đức tin của giáo dân trong giáo phận, chắc chắn ngài phải rất đau khổ khi hạ bút ký một quyết định như thế. Tâm tư của ngài chắc chắn phải thổn thức và đau xót lắm khi phải quyết định một chuyện khó như thế này. Nhưng vì trách nhiệm và bổn phận của mình ngài phải làm như vậy. Nhìn tấm hình Đức cha Anphong ngồi chầu thinh lặng trước Thánh Thể mà trên mạng xã hội lan truyền, tôi cảm nhận được những tâm tình thổn thức của ngài, chắc hẳn ngài cô đơn, đau khổ và bị tổn thương nhiều lắm trước những tấn công đầy ác ý dành cho ngài trên mạng xã hội.

Vậy khi đã điều tra và thẩm định, quyết định của vị giám mục chính tòa sẽ luôn được Tòa Thánh tôn trọng, ủng hộ và quyết định của Đức Giáo hoàng, thông qua Bộ Giáo sĩ sẽ chỉ còn là một dấu chấm cuối của một câu mà thôi.

Điều đáng buồn ở đây là khi sự việc vừa xảy ra (đầu năm Dương lịch 2022) tính cho đến nay là trên 5 tháng, chúng ta không thấy có mấy ai có lời can ngăn, khuyên bảo gửi đến Lm Đặng Hữu Nam nhưng lại chỉ toàn thấy những kẻ “đổ dầu vào lửa”, khích bác và khiêu chiến, dẫn dắt dư luận khiến cho sự việc càng phức tạp và nóng bỏng hơn. Tôi sẽ không ngần ngại nêu thẳng tên của những vị này trong bài viết của tôi như các Lm Nguyễn Bá Thông, Lm Đinh Hữu Thoại, Lm Phê-rô Nguyễn Văn Khải, Lm Paulus Nguyễn C.Ss.R, Lm Nguyễn Hữu Lễ... và cũng không thể không kể của các facebookers như Chuyện Ao Làng, Vincent Đình Trọng, Hung Tran, Nông Dân, Phao-lô Hiển Nguyễn, Luân Đinh... và còn nhiều lắm luôn theo sát cánh cuồng tín các vị này...

Chính vì những sự dẫn dắt này mà trên mạng xã hội người ta chửi rủa nhau một cách thô tục và rất tàn nhẫn. Họ gọi nhau là bò đỏ, dư luận viên, hoặc dùng những từ ngữ tục tằn mất hết nhân phẩm và tư cách. Nhiều người, theo tôi được biết, đã rất đau khổ khi thấy mình, do lên tiếng bênh vực Mẹ Giáo hội, đã bị chính những người thân phản đối, khiển trách nặng nề và bạn bè xa lánh, từ nhau.

Thật vậy, chẳng có được một người khuyên can đồng môn của mình (Lm Đặng Hữu Nam) nên suy xét lại vấn đề cách nghiêm túc, khiêm tốn nhận lỗi hoặc giữ im lặng cho sự việc được giảm bớt tính căng thẳng rồi sẽ cùng nhau giải quyết. Các vị này lại đã là những kẻ khơi nguồn, cầm đèn chạy trước ô tô, định hướng dư luận hoặc thậm chí sử dụng thuyết âm mưu, làm cho số lượng những kẻ chống phá Giáo hội ngày càng tăng cao, và làm cho những kẻ vốn đã không có lòng yêu mến Giáo hội, đạo Chúa thêm phấn khích và nhục mạ từ Đấng bản quyền đến cả Giáo hội, và còn buồn hơn, làm cho nhiều người, vốn do chưa hiểu sự việc thấu đáo rõ ràng, hoặc đức tin còn non yếu trở nên lung lạc mất phương hướng, thậm chí bỏ đạo vì chán ngán và vì nghe, thấy quá nhiều chuyện xấu, tiêu cực.

Thật đáng buồn khi có những Linh mục thay vì làm sáng danh Chúa, làm cho người ta thêm tin Chúa, yêu mến Giáo hội, thì họ, qua những bình luận, bài viết của mình lại là nguyên nhân gây ra chia rẽ và làm cho hình ảnh của Chúa và hiền thê của Ngài là Giáo hội càng bị bội nhọ và xấu xí đi rất nhiều trong ánh mắt của họ.

Lm Nguyễn Bá Thông là một ví dụ điển hình. Linh mục này từ lâu nay rất rõ ràng tỏ ra bênh vực và ủng hộ Lm Đặng Hữu Nam, vậy mà giờ đây trong đoạn video clip này chính Lm Thông đã phủ nhận tất cả một cách lộ liễu và có thể nói lật qua lật lại, trái phải, phải trái nhanh như trở bàn tay. Thật là lố bịch và gian dối như cuội. Để minh chứng tôi trích dẫn bằng một vài câu tuyên bố mà chính Lm này đã đăng trên facebook của mình mà tôi đã từng thấy:

Ngày 17.01.2022, LM Thông viết: “Hỏi cha đang ở đâu? Thưa: đang ra Vinh để hiệp hành cùng Lm Đặng Hữu Nam “cầu nguyện” cho người lạm quyền quay về!” Vậy là sao? Xin thưa Hiệp hành là cách nói mỉa mai Lm Thông dành cho HĐGM VN, chỉ vì hai chữ hiệp hành mà Lm này càng ngày càng lộng ngôn có những phát biểu thật khó có thể chấp nhận được.

Còn câu chữ “cầu nguyện” cho người lạm quyền thì rành rành ra đấy, vậy sao bây giờ lại cứ chối bai bải: tôi không ủng hộ cha Nam? Có ít nhất 3 người sau khi xem đoạn video clip này đã nói với tôi: Thật cạn lời với loại Lm rẻ tiền, tà tâm và đầy tham sân si này.

Trong một statues khác, Lm Thông đăng: “Cuộc chiến sẽ kéo dài, và nhiều đá sẽ ném, thương tích sẽ mang... sẽ nhiều người không ăn tết ngon nhưng tôi sẽ ăn tết tại VN rất ngon! Vì làm được việc tốt. ... Chỉ mong “người sửa mắt” sẽ sửa “lá thư lương tâm”.... sẽ kéo dài “ngàn lẻ một đêm” thì chỉ có: “sụp mắt”!”

Chính Lm này đã nhỏ mọn xét đoán chuyện Đức cha đi sửa mắt (ngài không có quyền làm điều đó sao?), cho nên trong đoạn này Lm Thông chơi chữ bằng cách để trong ngoặc kép những ý từ liên quan. Ai còn có thể nói Lm này không rành tiếng Việt? Thật là thâm độc và dã tâm. Và cũng thế, rõ ràng là hướng đến một chuyến đi ra Vinh để gặp gỡ Lm ĐHNam, để bênh vực, ủng hộ vậy mà giờ đây cứ chối bai bải: tôi không ủng hộ?

Một giáo dân, sau khi xem xong đoạn video clip này đã gọi điện thoại cho với sự bức xúc tột cùng anh ta thốt lên: “ông này không còn là Bá Thông nữa mà phải gọi là Bá Láp”. Và tôi đã phải nhanh chóng làm dịu cơn nóng giận của anh này xuống bằng những lời an ủi và cũng khuyên anh không nên nói thế kẻo lỗi đức bác ái.

Lm Nguyễn Bá Thông, dưới các statues của mình luôn để câu slogan thành ngữ: Ân sủng và Bình an. Tôi tự hỏi đây là một khẩu ngữ của kẻ treo đầu dê bán thịt chó? Hay là của một người có tâm địa an lành, minh nhiên? Nếu có làm một cuộc khảo cứu để đánh giá tổng quát những ai theo dõi facebook của vị này, tôi tin rằng phần lớn câu trả lời sẽ nhận được sau khi đọc những bình luận của vị này là: càng thêm mất bình an, thêm hoang mang, thêm căm thù và như thế vị này nên tự hỏi: tôi có thực sự mang đến bình an và ân sủng của Chúa cho những ai theo sát trang mạng của tôi hay không?

Cũng xin đừng ai bênh vực cho vị này là không hiểu rành rẽ tiếng Việt. Đừng ai lập luận và ngụy biện cho rằng do lớn lên ở Mỹ nên vị này không hiểu và thực hành thuần thục văn hóa và ngôn ngữ Việt. Không, tôi không tin như thế. Chính vị này đã từng tuyên bố: “Tình dục thì sướng” hoặc “không có một bí tích nào nhận lãnh bằng tâm hồn, đừng có ảo tưởng”; hoặc chỉ vì chuyện HĐGM VN không hoặc chậm lên tiếng trong cái chết thương tâm của Cha Thanh dòng Đaminh, mà Lm này đã thật là vô lễ, lộng ngôn và hỗn xược khi dám cả gan gọi cả một HĐGM là “Rổ hến”, kèm theo những tấm hình minh họa đầy ác ý là những chuyện có thật và không thể chấp nhận được khi chúng thốt lên từ cửa miệng của một linh mục, người vốn được đào tạo kỹ càng và nghiêm túc ở chủng viện.

Cũng lại là Lm Nguyễn Bá Thông, chỉ với một tấm hình hai Đức Giám mục Giáo phận đến thăm một ngôi chùa và đứng trước bàn thờ phật chăm chú lắng nghe sư trụ trì giải thích về các nghi lễ của Phật giáo thế mà đã dám dựng lên cả một câu chuyện Đức cha đang làm lễ cúng Phật, “tắm phật”. Thật bôi bác và là một xúc phạm nghiêm trọng nhắm đến Đấng bản quyền của cả một Giáo phận. Xem tấm hình này thì chẳng ai có thể tin nổi chuyện một Giám mục lại có thể làm những nghi lễ của một tôn giáo khác như thế. Vậy mà Lm này, có thể nói cạnh khóe, bới móc và xuyên tạc cách nặng nề và thô thiển như thế. Chính điều xuyên tạc này đã làm cho nhiều người vào mạng bình luận Đức cha là Satan, là lạc giáo... tội này ai sẽ chịu trước mặc Chúa?

Viết đến đây tôi thiết nghĩ sẽ không sai lầm nếu nói rằng các Lm, tu sĩ nói trên, nhất là Lm Nguyễn Bá Thông, đang nợ Đức Giám mục và Giáo phận Vinh một lời xin lỗi công khai và chân thành trên mạng xã hội. Diễn biến câu chuyện trên còn phức tạp và chắc chắn sẽ có hồi kết thúc nhưng sự can thiệp một cách đầy ác ý và thâm độc của những vị này sẽ làm cho sự việc càng thêm phức tạp, áp lực và căng thẳng hơn. Một Linh mục Bề trên Dòng nói với tôi rằng: “thấy thật thương cho Đức cha khi đang ra tay chấn chỉnh Giáo phận. Ngài mới treo chén một Lm mà đã bị tấn công, nhục mạ và bất công như thế. Nếu ngài tiếp tục treo chén thêm vài vị nữa vì đời sống bê bối hoặc sai lạc, thì chắc ngài sẽ là tử đạo trong thời mạt pháp này”. Quý vị, những ai đang đọc bài viết này, nghĩ sao về câu bình luận trên?

Tóm lại chuyện gì xảy ra? Phải chăng là thái độ ngông cuồng, kiêu căng và thù hận? Phải chăng là hết thảy chúng xuất phát trong những tâm hồn đang có những ấm ức, cay cú vô cùng to lớn nên dù ở ngoại quốc (hoặc trong nước) cũng sử dụng các trang mạng xã hội để thọc sâu vào nội tình của Giáo phận Vinh mà chống đối và khiêu chiến. Mà những vị này, có thể nói, rất nhiệt tình và dành nhiều thời gian cho các trang mạng xã hội. Ngày nào tôi cũng nhận được các tin nhắn có liên quan đến các vị này từ các tin nhắn do giáo dân gửi đến cho tôi. Tôi rất lấy làm ngạc nhiên tự hỏi sao họ có nhiều thời gian rảnh rỗi đến thế? Tôi biết hỏi là chỉ để hỏi vậy thôi và sẽ không thể nào tìm được câu trả lời.

Cũng vậy, nhiều giáo dân còn cho tôi biết khi họ có những ý kiến phản biện lại thì do không vừa ý, do nghịch lỗ tai, do trái ý của mình, vị này nhanh tay nhanh chân xóa bỏ hoặc khóa chặn lại. Nếu đã tự coi mình là người sử dụng truyền thông để sẻ chia “Bình an và Ân sủng”, xin hãy hiên ngang để cho mọi người có quyền bình luận, phân tích. Ấy là vì lẽ công bằng và vì quyền tự do cũng như để trong sáng và rộng đường dư luận ta nên làm thế.

Nếu thực tâm yêu mến Giáo hội, đồng cảm và thương cho Lm Đặng Hữu Nam, hoặc nếu cảm thấy ĐGM Giáo phận Vinh có gì đó sai sai, tôi xin quý vị mỗi ngày dành 1 tiếng đồng hồ chầu thinh lặng bên Chúa Giêsu Thánh Thể. Cứ thinh lặng cầu nguyện bên Chúa đi, quý vị sẽ thấy mình nên làm gì? Hoặc sao không viết thư trình bày sự việc thẳng với ĐGM Vinh. Hãy hỏi ngài, ngài sẽ cho quý vị câu trả lời rõ ràng và đầy đủ.

Giáo phận Vinh là một gia đình, và người chủ gia đình này là Đức Giám mục chính tòa, người được cắt cử, bổ nhiệm bởi chính ĐGH Phanxicô. Giờ đây gia đình này đang có sóng gió, đang có những khủng hoảng nội bộ của họ. Tất cả chúng ta là người ngoài, không và rất không nên làm những hành động gây hấn, thọc gậy bánh xe, gây chia rẽ. Xin hãy để họ yên bởi đã là ĐGM, thì có ơn khôn ngoan, như lời Chúa nói: “Ơn ta đủ cho con” (2 Cr 12, 9); còn hàng ngũ Lm, tu sĩ nam nữ và giáo dân trong gia đình ấy hẳn họ biết phải và nên làm gì? Chúng ta biết đến đâu? Biết được những gì? Hay ho đến mức nào mà dám lên tiếng mổ xẻ, bình luận?

Bài viết đã dài, tôi xin tạm ngưng ở đây để giải quyết một số việc cho giáo xứ từ xa. Nếu thời gian cho phép, tôi sẽ viết tiếp về đề tài này. Ở đây xin được lưu ý cùng quý vị là quả thật khi viết ra những dòng chữ này, tâm hồn tôi hoàn toàn thanh thản và bình an, nghĩ sao viết vậy, không đắn đo chọn lọc, cân nhắc câu chữ... tất cả với một thiện ý là xin cho mọi sự được sớm kết thúc và trả lại sự yên bình trong tâm hồn của những ai đang muốn ăn thua đủ, khẩu chiến, tranh luận về chuyện của Gp. Vinh trên mạng xã hội và cũng là cho chúng ta, những người không ít thì nhiều đang quan tâm đến câu chuyện đầy phức tạp này. Cầu xin cho một lễ Hiện xuống mới trên giáo phận Vinh và trên tất cả chúng ta.

Tp. Hồ Chí Minh ngày lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống 2022

Lm Giuse Nguyễn H. Thanh, life...@gmail.com

NB. Tôi biết để chữ Tp. Hồ Chí Minh chắc nhiều người sẽ khó chịu lắm dù tôi không sống ở Thành phố này. Tôi chỉ về đây chữa bệnh rồi sẽ sớm trở về lại nhiệm sở của mình. Nhưng vì bài viết này tôi khởi viết và hoàn tất ở đây nên tôi cứ để thế. Đó cũng là một kiểu để “trắc nghiệm” tính trung dung của người đọc. Ai mà “khó chịu” khi đọc những dòng chữ này thì hẳn có gì đó lệch lạc trong suy nghĩ của mình rồi. Mong là tôi nói sai!!