توانایی‌های من در چیست؟ چگونه توانایی‌های خود را بشناسم ؟

[Elham Etedali]

داشتن توانایی به چه معنا است ؟

در دانشنامه ویکی­پدیا آمده است:

توانایی :  (ability) به مجموعه‌ای از واکنش‌های ذهنی و عینی که شخص را برای انجام کاری نمایان در زمانی مشخص قادر می‌سازد، توانایی گفته می‌شود.

اساس این اصطلاح این است که شخص قادر است، آن کار را حالا انجام دهد و نیازی برای آموزش بیشتر ندارد.

در یک دسته‌بندی می‌توان توانایی‌های فردی را به دو دسته تقسیم نمود: توانایی‌های ذهنی و توانایی‌های بدنی.

در دسته‌بندی دیگر مفهوم توانایی را می‌توان به مفاهیم دقیق‌تری منتقل کرد. مفاهیمی همچون:

استعداد، مهارت و هوش

با این تعریف، توانایی ما، مجموع استعداد، هوش و مهارت است که آن را به صورت بالفعل درآوردیم. پس اگر می‌دانید در کاری استعداد بالقوه دارید تا زمانی که جنبه شهودی پیدا نکرده باشد نمی‌شود بگویید " من در این کار توانایی دارم منتها بالقوه است و فقط شکوفا نشده ! "

استعداد: توانایی ذاتی است. اما چگونه استعداد خود را بشناسیم؟

مهارت: توانایی است که از طریق آموزش و کسب تجربه به دست می‌آوریم. چگونه مهارت‌های مورد نیاز خود را بشناسیم و پرورش دهیم؟

هوش: بخشی از آن اکتسابی و بخش دیگر آن ارثی است. چگونه از توانایی هوش خود بهتر استفاده کنیم؟

---

توانایی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

[Elham Etedali]

استعداد

استعداد ( Talent a special natural ability . ) همان توانایی ذاتی است. توانایی که بدون آنکه آموزشی به شما داده شده باشد در وجود شما است و قدرت پرورش بالایی دارد.

به زبان ساده، استعداد، یا همان توانایی ذاتی، توانایی است که در ذات شما وجود دارد !

• حالا از کجا بفهمید چه استعدادی دارید ؟
  
• چگونه استعدادهای خود را کشف کنیم ؟
  
• نشانه های استعداد شما چیست ؟
  

·        توانایی که از کودکی ردپاهایی از آن وجود دارد تا به اکنونی که هستید .

·        فعالیتی که بهتر و سریعتر از دیگران میتوانی آن را یاد بگیری و در آن به نتایجی بهتر برسی.

·        همان زمانی که دیگران از تو می‌پرسند در فلان کار چه کردی که موفق شدی و شما با خود فکر میکنید کار خاصی نکرده اید، به سادگی!

·        همان کاری که چندنفر مختلف، چندبار به تو گفته اند می‌­توانی در آن موفق شوی.

·        کاری که با تلاشی متعادل، بارها در آن به نتایج خوب و عالی رسیده‌­ای.

• فکر می­‌کنید در چه چیز استعداد دارید؟ توانایی که آن را در وجود خودتان احساس کرده­‌اید و با آن بزرگ شده‌­اید؟
  
• نویسندگی؟
• آموزش دادن؟
• کارهای خلاقانه؟
• ترکیب کردن مواد ؟
• متقاعد کردن دیگران؟
• مدیریت کردن یک گروه یا تیم؟
• مشاوره دادن به دیگران؟ ...

 

نکته:

استعداد به مثال رودخانه (محل گذر رود) می‌­ماند، تغییر آن کار دشواری است اگرچه شدنی باشد.

شناخت استعداد خط کشی دقیق و ظریف نمی‌خواهد. به دو علت :

·        مرز دقیقی بین اینکه توانایی شما به سبب استعداد شما بوده یا مهارت و تلاش گاهی وجود ندارد.

·    احتمالأ در چند عنصر کاری باهم استعداد دارید و از ترکیب آن ها به استعدادهای دیگری می‌­رسید. همان­طور که انجام هر فعالیتی به ترکیبی از عناصر استعداد و مهارت نیاز دارد.

مثلا احتمال دارد کسی با توجه به تجربیاتش فهمیده باشد در گویندگی، نویسندگی و کارهای خلاقانه استعداد دارد. اگر او به آموزش، علاقه داشته باشد می‌­تواند در تولید محتواهای آموزشی موفق عمل کند. این ترکیب­‌ها است که ما را متفاوت می­‌کند.

 

اگر در شناخت استعداد خود در آغاز راه هستید ، می‌­توان با روش­‌هایی سریع‌تر آن­‌ها را بشناسید.

روش­‌هایی چون :

• 1-     تجربه
  
• 2-     خودآگاهی

·         پرسش

·         نوشتن

• 3- آزمون‌ها

[Elham Etedali]

تجربه

آیا گمان می­‌کنید بدون داشتن تجربه‌­ای از انجام چند فعالیت، می‌­توانید استعداد خود را بشناسید؟

پایه‌ی شناخت استعداد، تجربه است. انجام فعالیت­ها و کسب تجربه­‌های مختلف، واقعیات را مشخص می­‌کند. تا زمانی که مبنای تصمیم، واقعیات و تجربیات مختلف نباشد، در صحت نتیجه جای تردید خواهد بود.

غرق در اندیشه و سخنورزی شدن،  بدون عرق ریختن و زیربار مسئولیت رفتن، تا چه زمان نتیجه‌­بخش است ؟ به عمل کار برآید ..

حاصل عمر تلف کرده و ایام به لغو

گذرانیده، بجز حیف و پشیمانی نیست

سعدیا گرچه سخندان و مصالح گویی

به عمل کار برآید به سخندانی نیست

تا به خرمن برسد کشت امیدی که تراست

چارهٔ کار بجز دیدهٔ بارانی نیــــــــست

من کسانی را دیده‌­ام که فال بد به گردش دوران می­‌زنند و بهانه‌­های انجام ندادن کارها را خوب می‌­سازند! کسانی که گوشه­‌نشینی می­کن‌ند و می­‌گویند کار نیست و انتظار دارند کارفرمایان استعداد نهفته آن­ها را درک کنند. کسانی که دیگران، اقتصاد و سرزمین­شان را مسئول بیکاری‌­شان می­‌دانند. کسانی که از کار فقط درآمد آن را می­‌بینند.

 

امیدوارم مخاطبان خوب من از آن دسته نیستند، امیدوارم مخاطبان من همان کسانی هستند که آستین همت بالا می‌­زنند، خودشان را مسئول می‌­دانند، از کارهای کوچک و گرچه با درآمد کم شروع می­‌کنند و از کار عناصری فراتر از درآمد هم می­‌بینند.

آزمون‌ها و پرسش‌هایی هستند که سعی می‌کنند، شناخت استعداد را تسهیل کنند، با این حال این آزمون ها باتوجه به "تجربه" و احساس و درک شما از آن، نتایجی را در اختیارتان می‌گذارند. از همین رو است که این از این آزمون‌ها زمانی نتیجه قابل اعتمادتری حاصل می‌شود که پشتوانه تجربه کامل‌تری داشته باشد.

 

نکته:

مساله ای که در برخی راهنماهای استعداد سنجی وجود دارد، حتمی شمردن علاقه در کنار استعداد است. که بهتر است صحت آن، آزموده شود. هرچند که انسان به کاری که درمی­یابد استعداد دارد، کم کم علاقه پیدا میکند. اما لزومأ به هرآنچه علاقه دارد، استعداد ندارد؛ فردی نظری داده بودند:

سلام. من از بچگی عاشق سینما بودم و الان دانشجوی ترم آخر سینما هستم اما اصلا موفق نشدم و خودمم دلیلشو نمیفهمم!!! فقط مطمئنم عاشق سینما هستم. باید چکار کنم؟

[Elham Etedali]

خودآگاهی

فَاسئلو اهل الذکر أن کنتم لا تعلمون

استادی داشتیم، دانش خوبی داشت و تفسیر قرآن درس می­‌داد، آقای حاج احمدی برایمان از این آیه گفت: 

در وجود ما دانشی وجود دارد، که برای رسیدن به آن باید سوال های خوبی از خود بپرسیم، می­‌گفت اهل ذکر یعنی کسانی که دانشی که در وجود ما قرار دارد را یادآوری می­‌کنند، آن­‌ها دانش جدیدی کشف نمی­‌کنند بلکه آنچه هست را به ما یادآوری می­‌کنند.

 

شما هم در درون­‌تان می‌­دانید که هستید، چه استعدادی دارید و به کجا باید بروید.

پرسیدن سؤال‌­هایی از خودتان، نوشتن درباره خودتان و بعضی آزمون‌­ها می‌­تواند این راه را هموار کنند :

 

پرسش‌­ها

چنین سؤال­هایی از خود بپرسید :

·         چه زمانی بیشترین مسئولیت‌­پذیری٬ را داشته‌­اید؟

·         چه زمانی خلاق­‌تر بوده‌­اید؟

·         در چه فعالیت‌هایی بیشتر به خودتان و تصمیمات‌تان بیشتر اعتماد داشته‌­اید؟

·         چه کاری را اغلب به بهترین نحو به پایان رساندید حتی وقتی تمرین زیادی نکردید؟

·         اطرافیان شما را در چه کارهایی موفق دانسته­‌اند؟

·         در چه فعالیت هایی راحت و آسوده­‌تر بودید؟

·         اگر حق انتخاب داشتید٬ چه مسئولیت‌­هایی را در محل کارتان و خانواده‌­تان قبول می‌­کردید؟

این سؤا­ل‌­ها را در زمانی مناسب با دوستان و افرادی که خیر خواه شما هستند هم مطرح کنید و راجع به پاسخ آن­ها گفتگو کنید .

 

با استفاده از این اطلاعات، سه استعداد برتر خود را پیدا کنید. اگر در امتیاز دهی و مقایسه چند موضوع باهم٬ مشکل دارید٬ می‌توانید از تکنیک “Paired Comparison Analysis” استفاده کنید.

نوشتن

راه دیگر برای رسیدن به سرزمین استعداد، نوشتن و نوشتن درباره خودتان و برای خودتان است. نوشتن درباره احساس­‌های­‌تان، آرزوهای‌­تان، کارهایی که انجام داده‌­اید، موفقیت‌­هایی که کسب کرده­‌اید، تحسین‌­هایی که دریافت کرده‌­اید، توانایی که در وجود خود دیده‌­اید. تمایلی که در خود احساس کرده‌­اید. نهایتأ پرسش های " چرا؟ چطور؟ چگونه؟ ... " درباره این احساس­‌ها .

بنویسید و آن­گاه این نوشته­‌های به تدریج کشف شده به دست خودتان را کنار هم بگذارید که " نقشه گنج استعداد" پیدا می‌­شود.

سعی کنید برای فهمیدن استعدادها و توانایی‌­های­‌تان، را با دیگران مقایسه نکنید. زیرا شرایط شما با دیگران فرق دارد. از طرفی دیگر، شما از میزان تلاش واقعی دیگران آگاه نیستید. شرایط کمک­‌کننده یا موانع پیش­روی دیگران را نمی‌شناسید. مقایسه با دیگری با لحاظ شرایطی "خاص" می­تواند مفید باشد، به­‌خاطر همین اغلب نتیجه­‌ی اغلب این مقایسه‌­های متداول چندان ارزشمند و قابل تکیه نخواهند بود. برای فهمیدن استعدادهای­‌تان، توانایی‌­های­ خودتان را با یکدیگر مقایسه کنید.

با نگاه به آنچه حاصل شد، می­‌توانیم ردپاهای کودک استعدادمان را بیابیم، به‌­دنبال­ش برویم و در آغوش‌­مان پرورش دهیم.

در ادامه مثالی از یک خودنوشته برای پیدا کردن استعداد نوشتم.

 

فکر می‌کردند در ریاضیات و مهندسی استعداد دارم. آیا استعداد واقعی ام این بود؟ ... ریاضی را سریع می‌فهمیدم. چرا ؟ فکرمی‌کنم چون در حین تدریس، به دنبال الگویی خلاقانه برای درک آسان‌تر فرمول‌ها و شبیه‌سازی مسائل بودم... من تجزیه تحلیل را دوست داشتم اینکه بفهمم یک چیز چگونه کار می‌کند، وقتی قرار میشد طبق معیاری مشخص و زمانی مشخص عمل کنم تاثیر منفی بر عملکردم می‌گذاشت... معلم هندسه و ریاضی درباره من می‌گفت... گاهی به این خاطر بازخواست می‌شدم که چگونه بدون نوشتن راه حل به نتیجه رسیدم... چگونه؟ به‌نظرم هوش من عالی نبود در کنار خلاقیت و حس تنبلی برای پیدا کردن راه‌حلی کوتاه‌تر و سریعتر، این نتیجه را نشان می‌داد... وقتی درحین امتحان راه‌حل را طولانی می‌دیدم از حل آن ، پشیمان می‌شدم. دنبال کشف راه‌حلی کوتاه می‌گشتم ...

[Elham Etedali]

آزمون­‌ها

برای سنجش استعداد، آزمون­‌هایی علمی طراحی شده‌اند، این آزمون‌ها نیز برپایه چنین مواردی، در شناخت استعداد کمک میکنند:

• یادگیری آسان
• علایق و انگیزه
• آرزوها
• احساس خوب شما

اگر شیوه‌هایی که ذکر آن‌ها گذشت را موثر ندیدی آزمون‌هایی را معرفی می‌کنم که با جستجو در گوگل یا کتاب‌های روانشناسی می‌توانی پیدایشان کنی، هرچند درباره یکی از این آزمون‌­ها بیشتر توضیح می­‌دهم:

آزمون‌های سنجش استعداد:

• آزمون سنجش مهارتهای آموزشگاهی: SAT
• ACT
• DAT
• GATB
• ASVB

[Elham Etedali]

 

 

ویژگی های آزمون استعداد تشخیصی (DAT)

این آزمون همچون سایر آزمون های استعداد با هدف تعیین استعداد افراد در حوزه های مختلف ساخته شده است. طراح این آزمون نبت و وسمن هستند که در چند حوزه مختلف سوال هایی را طراحی کرده و به صورت مجموعه ای تحت عنوان آزمون استعداد تشخیصی ارائه کرده اند. این آزمون چاپ های متعدد داشته و در هر یک از این مراحل تجدیدنظرها و تغییراتی در آن صورت گرفته است. حوزه هایی که در این آزمون مورد سنجش قرار می گیرند عبارتند از:  استعداد کلامی،  استعداد عددی،  تفکر انتزاعی،  استعداد مکانیکی،  روابط فضایی،  کاربرد زبان

هر یک از این حوزه دارای سوالاتی هستند که به صورت چند گزینه ای طراحی شده اند و آزمودنی باید در مدت زمان معین به سوالات پاسخ دهد. نمره فرد که حاصل جمع پاسخهای صحیح اوست توانایی او را در آن حوزه نشان می هد. بسته به اهداف فرد یا سازمانی که اجرای پرسشنامه (آزمون) مورد نظر را به عهده می‌گیرد، می‌توان سوال های مربوط به یک یا چند حوزه و یا کل حوزه‌ها را در اختیار آزمودنی قرار داد و به نتایج مورد نظر دست یافت.

 

استعداد کلامی

هر چند که به نظر می رسد تمامی افراد قادر به درک مفاهیم و مطالب کلامی هستند، اما این افراد از این لحاظ تفاوت های معنی دار وجود دارد. بطوری که می توان گفت، توانایی درک مفاهیم برخی افراد بیش از سایر افراد است و این توانایی می تواند استعداد و قابلیت آنها را در انجام برخی فعالیت ها و مشاغل تحت تاثیر قرار دهد. این حوزه از آزمون استعداد تشخیصی برای سنجش استعداد افراد برای درک مفاهیم طراحی شده است. به عبارتی استعداد افراد برای درک روابط بین کلمات و عبارات کلامی را مورد سنجش قرار می دهد. کسانی که در این حوزه نمره بالایی می آورند، می توانند در مشاغلی چون وکالت، آموزش، ژورنالیست موفق باشند.

استعداد مرتبط با اعداد و ارقام

افراد از لحاظ استعداد در زمینه کار با اعداد و ارقام نیز تفاوت هایی با یکدیگر دارند. این حوزه از آزمون استعداد عمومی سوالاتی را شامل می شود که توانایی فرد در رابطه با درک و کار با اعداد و ارقام را می سنجد. سوالات این حوزه طوری طراحی شده اند که از سطحی پایین تر از سطح آزمودنی شروع می شوند. افرادی که نمره بالایی در این حوزه بدست می آورند، در ریاضیات، فیزیک شیمی، مهندسی، علوم و مشاغل آزمایشگاهی و ساخت ابزار موفقفیت بیشتری کسب می‌کنند.

 

تفکر انتزاعی

افراد مختلف از لحاظ ادراک منطقی و درک روابط انتزاعی نیز تفاوت هایی با یکدیگر دارند. به نظر می‌رسد حتی در زندگی روزمره نیز چنین تفاوتهایی قابل مشاهده باشد. برخی افراد روابط موجود بین پدیده ها را بهتر و آسانتر درک می کنند. این حوزه سوالاتی را شامل می شود که آزمودنی باید روابط موجود بین مطالب ارائه شده را پیدا کند. افرادی که نمره بالایی می گیرند، در مشاغل و فعالیت هایی چون برنامه نویسی کامپیوتر، ریاضیات، تعمیر اتومبیل مهارت بیشتری از خود نشان می‌دهند.

 

استعداد مکانیکی

توانایی کار با ابزار ، وسایل و دستگاه‌ها ، استعداد دیگری است که جالب است بدانیم افراد مختلف از این لحاظ نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. سوالات این حوزه از آزمون استعداد تشخیصی ، استعداد فرد برای کار با ابزار و دستگاه ها را می سنجد. افردای که نمره بالایی در این حوزه کسب می کنند، در مشاغل و فعالیت های چون ساخت ابزار و دستگاه ها ، اپراتوری دستگاه های صنعتی ، الکترویسین و.. عملکرد بهتری خواهند داشت.

 

استعداد تجسم فضایی

سوالات مربوط به این حوزه از آزمون استعداد تشخیصی، توانایی درک فضایی را می‌سنجد و تجسم سه بعدی از یک الگوی دوبعدی را در آزمودنی مورد سنجش قرار می‌دهد. طرح‌هایی در اختیار آزمودنی قرار می گیرد و آزمودنی باید تشخیص دهد که طرح سه بعدی آنها به چه صورت خواهد بود. افردی که در این آزمون نمره بالایی می‌گیرند، در فعالیت‌هایی چون هنر و طراحی لباس موفقیت‌های قابل توجهی بدست می‌آورند.

 

استعداد کاربرد زبان

این حوزه از آزمون ، توانایی تشخیص و درک اشتباهات گرامری را مورد سنجش قرار می‌دهد. افرادی که نمره بالاتر می‌گیرند، در یادگیری زبان‌های خارجی و سایر فعالیت‌هایی مرتبط با زبان و زبان‌آموزی و... عملکرد بالایی نشان می‌دهند.

 

 

 

پایان مرحله اول

اگر استعدادهای خود را شناخته‌­اید، تبریک می­‌گویم، شما از تونل استعداد به­خوشی عبور کردید. اگر اطلاعاتی بیشتر نیاز دارید :

جناب آقای امیر مهرانی ، مربی رشد فردی و سازمانی، در وبسایت " وب­یاد " ، آموزش‌­های رایگان خوبی با موضوع استعداد آماده کرده‌­اند، که می‌­توان آنلاین مشاهده کرد. این ویدئوها درباره برند شخصی و زندگی برمبنای توانمندی ها به شما اطلاعاتی ارائه می­‌کنند.