رَوَندِ «مَردُمِش» در «نوشتههای» احسان طبری
11 views
Skip to first unread message
باقر کتابدار
Nov 26, 2023, 8:01:41 AM11/26/23
to کتاب های رایگان پارسی
رَوَندِ «مَردُمِش» در «نوشتههای» احسان طبری
به کوشش: اُمید/ تاریخ انتشار: آبان ۱۴۰۲
عنوان سرفصلها:
درآمد
۱- رَوَندِ "انسانشدنِ" پریماتها (انسانْزایی)
۲- رَوَندِ "انسانیشدن" انسان، جامعه و تاریخ
۳- رَوَندِ "انسانیکردن" طبیعت
۴- جامعۀ "انسانیشدۀ" کمونیستی
۵- رَوَندِ "انسانیکردنِ" کیهان
۶- بیمها و نگرانیها در موردِ آینده...
احسان طبری را به حقّ از برجستهترین مُبدعین و مُحرّكینِ تحوّلِ زبانِ فارسی شناختهاند که بسیاری واژههای رایج امروز در زبان و ادبیّاتِ فارسی مانند: "دستاورد"، "بسیج"، "تاریکاندیش"، "بُرونرفت"، "روشنفکر"، "شبزده"، "نماد"، "سَنگلاخ"، "ژَرفِش"، "مَردُمِش" و غیره... توسطِ او، و یا با ذوق و طبع و نظرِ او ساخته شد و رواج یافت و هماوست که در ابداعِ واژههایی برای رساکردن زبانِ فارسی در بیان مفاهیمِ جهانِ مدرن در کنارِ زندهیادان دهخدا، معین، مُصاحب، امیرحسین آریانپور، غلامحسین صدریافشار و محمّد خلیلی، از پیشرُوان این عرصۀ مهمّ محسوب میشود. با اینکه هنوز برخی ازاین واژگانِ زیبای فارسی نظیر "ژَرفِش" (اسمِ مصدر از صفتِ "ژرف" با افزودنِ حرفِ "ش") یا "مَردُمِش"(اسم مصدر از اسمِ "مَردُم") به مرحلۀ همهفهم و رایج و کاربردِ شایستۀ خود در زبان و ادبیّاتِ میهنِ ما نرسیده، امّا در برخی از آثارِ قلمی طبری و برخی نویسندگان کاربردهایی دارند.
زندهیاد طبری در مقالهای با عنوان "توضیحِ کوتاه دربارۀ برخی ایراداتِ لفظی" مندرج در مجلۀ دنیا (شمارۀ ۷ مهر ۱۳۵۹) میگوید: "مَردُمِش" "در مقابلِ واژۀ دشوارِ انگلیسی Hominisation [آمینیزاسیون- متفاوت باواژۀ Humanization اومانیزاسیون]که معادلِ فارسی ندارد، بهمعنای "روندِ تدریجیِ تبدیلِ پریماتها [نَخُستیسانان Primates] به انواع مختلفِ انسانوارها و انسانها" است" و سپس میپرسد: "چه مانعی دارد که ما معادلِ "مَردُمِش" را و حتّی مصدرِ "مَردُمیدن" را بسازیم؟
طبری که در سراسرِ عمرِ گرانمایه، با قلم و قدمِ خود همواره ستایشگرِ "حَماسۀ انسان" و خواهانِ انسانیشدن جامعه، تاریخ، طبیعت وکیهان بود، دربرخی آثارِ نشریافته در مجلّۀ معتبرِ"دنیا" و مجموعه مقالاتِ گردآوریشده در مجموعۀ دوجلدی "نوشتههای فلسفی و اجتماعی" به تبیینِ رَوَندِ "مَردُمِش" و مراحلِ آن پرداخته و بسته به موضوعِ بحث، معنای واژۀ "مَردُمِش" را با افعالِ متفاوتِ "انسانشدن"، "انسانْزایی"، "انسانیشدن" یا "انسانیکردن" برابرگرفته که آگاهی از مفاهیم و کاربُردهای آن برای خوانندۀ جدّی و علاقهمند به مطالعۀ آثار این دانشمندِ فرزانه خالیاز هوده نیست.
به کوشش: اُمید/ تاریخ انتشار: آبان ۱۴۰۲
عنوان سرفصلها:
درآمد
۱- رَوَندِ "انسانشدنِ" پریماتها (انسانْزایی)
۲- رَوَندِ "انسانیشدن" انسان، جامعه و تاریخ
۳- رَوَندِ "انسانیکردن" طبیعت
۴- جامعۀ "انسانیشدۀ" کمونیستی
۵- رَوَندِ "انسانیکردنِ" کیهان
۶- بیمها و نگرانیها در موردِ آینده...
احسان طبری را به حقّ از برجستهترین مُبدعین و مُحرّكینِ تحوّلِ زبانِ فارسی شناختهاند که بسیاری واژههای رایج امروز در زبان و ادبیّاتِ فارسی مانند: "دستاورد"، "بسیج"، "تاریکاندیش"، "بُرونرفت"، "روشنفکر"، "شبزده"، "نماد"، "سَنگلاخ"، "ژَرفِش"، "مَردُمِش" و غیره... توسطِ او، و یا با ذوق و طبع و نظرِ او ساخته شد و رواج یافت و هماوست که در ابداعِ واژههایی برای رساکردن زبانِ فارسی در بیان مفاهیمِ جهانِ مدرن در کنارِ زندهیادان دهخدا، معین، مُصاحب، امیرحسین آریانپور، غلامحسین صدریافشار و محمّد خلیلی، از پیشرُوان این عرصۀ مهمّ محسوب میشود. با اینکه هنوز برخی ازاین واژگانِ زیبای فارسی نظیر "ژَرفِش" (اسمِ مصدر از صفتِ "ژرف" با افزودنِ حرفِ "ش") یا "مَردُمِش"(اسم مصدر از اسمِ "مَردُم") به مرحلۀ همهفهم و رایج و کاربردِ شایستۀ خود در زبان و ادبیّاتِ میهنِ ما نرسیده، امّا در برخی از آثارِ قلمی طبری و برخی نویسندگان کاربردهایی دارند.
زندهیاد طبری در مقالهای با عنوان "توضیحِ کوتاه دربارۀ برخی ایراداتِ لفظی" مندرج در مجلۀ دنیا (شمارۀ ۷ مهر ۱۳۵۹) میگوید: "مَردُمِش" "در مقابلِ واژۀ دشوارِ انگلیسی Hominisation [آمینیزاسیون- متفاوت باواژۀ Humanization اومانیزاسیون]که معادلِ فارسی ندارد، بهمعنای "روندِ تدریجیِ تبدیلِ پریماتها [نَخُستیسانان Primates] به انواع مختلفِ انسانوارها و انسانها" است" و سپس میپرسد: "چه مانعی دارد که ما معادلِ "مَردُمِش" را و حتّی مصدرِ "مَردُمیدن" را بسازیم؟
طبری که در سراسرِ عمرِ گرانمایه، با قلم و قدمِ خود همواره ستایشگرِ "حَماسۀ انسان" و خواهانِ انسانیشدن جامعه، تاریخ، طبیعت وکیهان بود، دربرخی آثارِ نشریافته در مجلّۀ معتبرِ"دنیا" و مجموعه مقالاتِ گردآوریشده در مجموعۀ دوجلدی "نوشتههای فلسفی و اجتماعی" به تبیینِ رَوَندِ "مَردُمِش" و مراحلِ آن پرداخته و بسته به موضوعِ بحث، معنای واژۀ "مَردُمِش" را با افعالِ متفاوتِ "انسانشدن"، "انسانْزایی"، "انسانیشدن" یا "انسانیکردن" برابرگرفته که آگاهی از مفاهیم و کاربُردهای آن برای خوانندۀ جدّی و علاقهمند به مطالعۀ آثار این دانشمندِ فرزانه خالیاز هوده نیست.
Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages