Fwd:
محمود فاضلی بیرجندی
آذرباد مهر اسپندان، یا آذرباد پسر مهر اِسپند، موبد دانشمند روزگار شاهنشاهی شاپور دوم، دهمین شاهنشاه ساسانی یبود. آگاهی چندانی از زندگانی و کردارهای آذرباد بنمانده. دانسته است که کنستانتین، امپراتور روم، فرزانگانی را بهر گستراندن آیین ترسایی به ایران بفرستاد. این آذرباد به سخنان خویش در برابر ایشان بایستاد و برتری آیین ایرانی زرتشت را بازنمود. گویند که به استواندن باورهای خویش، بگذاشت تا نُه مَن روی گداخته بر سینه اش ریختند و از آن آزمون جانسوز، تندرست برآمد و این بر راستی و سزاواری او و دین زرتشتی بیفزود.
دریغ از ما ایرانیان امروزی که در بررسی آرا و اندیشه های باخترزمینیان بسیار آموخته و خوانده ایم. اما به این اندیشمند متدین باستان خود درننگریسته ایم و فکر و راه و آیینش در میان ما نشناخته بمانده.
پژوهشی که در زندگی و فکر آذرباد مهراسپندان شده، و شاید تنها بررسی در این باره باشد، کتابی است در 205 برگ که انتشارات فروهر سال 1379 چاپ کرده. استاد رهام اشه این کتاب را به یاری خانم شهین سراج نوشته اند.
کتاب چهار بخش دارد.
در بخش نخستین زمان و جای آذرباد وارسیده شده.
در بخش دوم سخنان آذرباد گرد آورده شده، از کتابهای دیگر. در همین بخش اندرزهای آذرباد به پسرش آمده. اما ننوشته اند که این اندرزها را سالها پیش استاد محمدتقی بهار به فارسی گردانیده و هم بسروده اند.
بخش سوم پی آذرباد را از لابه لای منابع پارسیگ، عربی و فارسی بگرفته. در این بخش بسیاری از نسک های کهن و هم کتاب های دوران پس از اسلام در ایران وارسی شده.
در چهارمین بخش باز سخنانی از آذرباد به عربی و فارسی آمده.
آذرباد مهر اسپندان فرزانه ای بود که به کار و کوشش و پایبندی به زندگانی دنیوی فرامی خواند. داستان گفتاورد (مناظره) او با مانی، پیامبر ایرانی روزگار ساسانیان، هم در کتاب آورده شده. مانی دین خود را بر دوری از دنیا استوار گردانده بود و پیروانش را به ویران کردن دنیا می خواند! گزارشی از آن گفتاورد در برگه هایی از کتاب در برابر هم آورده شده.
نام آذرباد مهر اسپندان دانشمند اینجهانی
ایرانی را گرامی بداریم و یک چند واژه از او بیاموزیم. اگر بهره اش از انبوه
فرزانگان باختری از ارسطو تا کانت و تا به ژیژک بیشتر نباشد، که هست، کمتر نخواهد
بود. خوب بود که در درس های دانشگاهی فلسفه و علوم انسانی جایی برای
فکر ارجمند ایرانی باز می شد.
12 شهریور 1402
تهران
