अर्थः

[vasantha syamalam]

महोदय

कृपया एतस्य अर्थं  लिखतु।

गतप्राया रात्रिः कृशतनुशशी शीर्यत इव् (अर्थं जानाति)

प्रदीपोऽयं निद्रावशमुपगतो घूर्णत इव ( अर्थं जानाति)

प्रणामान्तो मानस्तदपि न जहासि क्रुधमहो। (अर्थं न अवगतम्)

स्तनप्रत्यासत्या हृदयमपि ते चण्डि। कठिनम्॥( न अवगतम्)

  

'मयूरशतकः' अथवा 'सूर्यशतकः' एतस्य रचनाकारस्य नामधेयम् 'मयूर् कवि'। सः बाणकवेः जामाता इति उच्यते।

[Arvind_Kolhatkar]

The lover is pleading with the beloved who is feigning anger or disenchantment.

"प्रणामान्तो मानस्तदपि न जहासि क्रुधमहो। Pride vanishes after the offender has asked for forgiveness, yet you do not give up your anger."
"स्तनप्रत्यासत्या हृदयमपि ते चण्डि। कठिनम्॥ O harsh woman, your heart, too, is hard as it is close to your breast."  (Firmness of breast is a compliment.)

Arvind Kolhatkar.

[Hnbhat B.R.]

Thanks for the translation of the beautiful verses.

I think it is only the second half, of the verse. '

Beautiful verse. For understanding and apprecation of the verse, one should have the conventions of the poetry in Sanskrit.

--
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "samskrita" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to samskrita+...@googlegroups.com.
To post to this group, send email to sams...@googlegroups.com.
Visit this group at http://groups.google.com/group/samskrita.
For more options, visit https://groups.google.com/d/optout.

[Ramakrishnan D]

  द्वावपि श्लोकौ लिख्येताम् । प्रतिपदार्थमपि सूच्यताम् , महोदयाः । 

धन्यवादाः । 

[vasantha syamalam]

धन्यवादः महोदय।

[Hnbhat B.R.]

On Fri, Jan 16, 2015 at 8:25 AM, Ramakrishnan D <r.va...@gmail.com> wrote:
>

>   द्वावपि श्लोकौ लिख्येताम् । प्रतिपदार्थमपि सूच्यताम् , महोदयाः ।

The context is the same. Appeasing his lover for conjugal ui

गतप्राया रात्रिः कृशतनुशशी शीर्यत इव

प्रदीपोऽयं निद्रावशमुपगतो घूर्णत इव|

प्रणामान्तो मानस्तदपि न जहासि क्रुधमहो।

स्तनप्रत्यासत्या हृदयमपि ते चण्डि। कठिनम्॥

प्रतिपदार्थः अन्वयानुसारेण संस्कृते लिखितः सव्याख्यानम् --

गतप्राया रात्रिः = प्रायेण राम्त्रिर्गता = अतीता, अपगता,
कृशतनु = हे कृशगात्रि, सुन्दरीत्यर्थः
शशी शीर्यत इव = चन्द्रः विकीर्ण इव। न्द्रास्तमयकालः प्राप्त इति यावत्।
प्रदीपोऽयं निद्रावशमुपगतो घूर्णत इव =
अयं प्रदीपः = प्रकोष्ठे ज्वलन्ती दीपशिखा, निद्रावशमुपगत: = निद्राया
वशं गता, इव, घूर्णते = भ्रमति।
तैलाभावेन अल्पमेव प्रकाशते इति भावः।
रात्रिः प्रणयप्रार्थनया अतिगता, प्रभातप्राया इति यावत्।
प्रणामान्तो मानः = स्त्रीणां मानः, ईर्ष्याकृतः कोपः, प्रणयकोपः,
प्रणामान्तः = पादयोः पतनेन अन्तं गच्छति इति कविसमयः।
पादपतनेन स्त्री प्रणयकोपं मुञ्चतीति शास्त्रसमयश्च।
तदपि = तथापि, एवं पादपतनेन प्रणययाच्ञायामपि, अहो = हा इति दुःखे,
क्रुधम् = प्रणयकोपम्, न जहासि = त्यजसि।
प्रणयकोपं परित्यज्य, संगमनाय सिद्धा न भवसि किमिति आक्रोशे, दैन्ये च।
स्तनप्रत्यासत्या = कठिनयोः तव कुचयोः संपर्केण, ते हृदयमपि = तव
हृदयमपि, मनोऽपि, हे चण्डि = कोपनशीले, कठिनम् = स्तनाविव कठोरं जातमिति,
तव मनस आर्द्रताभावः कुचयोः सान्निध्यात् प्राप्तमिव मन्ये इति भावः।
अन्यथा मम प्रार्थनया मनसो द्रवीकरणेन प्रणययाच्ञामङ्गीकृत्य,
प्रणयव्यापारानुकूला भवेद् इति यावत्।

रामकृष्णमहोदयस्य प्रार्थनया व्याख्यानं लिखितम्। अन्येषां कृते श्लोकः
स्पष्टार्थ इति अवगतम्।

[Ramakrishnan D]

आहो श्रीमतः भट् महोदयस्य सौहार्द्रता । धन्योऽहम् । नारिकेलपाक इव द्यत‍ते मह्यं श्लोकोऽयम् ।