’క్త’ ప్రత్యయం ఒక పదనిష్పాదన సాధనం. దీన్ని కలిగి ఉన్న క్రియాధాతువు కర్తని కాక కర్మను ఉద్దేశిస్తుంది. క్తాంతాల ఉపయోగాన్ని మనం సంస్కృతం ద్వారా గ్రహించాం. ఉదాహరణకి--
పాలకుడు - కర్తని సూచిస్తే
పాలితుడు - కర్మని సూచిస్తుంది.
ప్రభావకుడు - కర్తని సూచిస్తే
ప్రభావితుడు - కర్మని సూచిస్తుంది.
ఇక్కడి పదాంత తకారానికే ’క్” ప్రత్యయం అని పేరు. ఇలాంటివే మఱికొన్ని పదాలు :
వచనం - ఉక్తం
పరిశోధన - పరిశుద్ధం
ప్రబోధ - ప్రబుద్ధం
ఉపదేశం - ఉపదిష్టం
దర్శనం - దృష్టం
స్పర్శనం - స్పృష్టం
కరణం - కృతం
భరణం - భృతం
హరణం - హౄతం
ఆహ్వానం - ఆహూతం
నయనం (నడిపించడం) - నీతం
జయం - జితం
గమనం (పోవడం) -గతం
నమనం - నతం
మననం - మతం
హననం - హతం
రమణం - రతం
శ్రవణం - శ్రుతం
హవనం - హుతం మొ||
ఇలాంటివి ఇంగ్లీషులోను, ఫ్రెంచిలోను కూడా చాలా విఱివిగా వాడబడతాయి. ఇంగ్లీషులో ఈ నిర్మాణాలకి past participles అని పేరు. ఉదాహరణకి -
prove - proven
sink - sunken
drink - drunken మొ||
ఫ్రెంచి క్తాంతాలు ఇంగ్లీషు ద్వారా మనకి పరిచయమయ్యాయి. అచ్చ ఇంగ్లీషు క్రియాధాతువులక్కూడా ఫ్రెంచి ’క్త”ప్రత్యయాన్ని (ee) తగిలించి వ్యవహరించడం సమకాలీన విలాసం (contemporary fashion). ఉదాహరణకి :-
lease - lessee
donor - donee
retirement - retiree మొ||
అచ్చతెలుగులో కూడా ఇలాంటి నిర్మాణాలు చెయ్యడానికి అవకాశం ఉందని కొన్ని పదాల ద్వారా తెలుస్తోంది. కానీ అలాంటి నిర్మాణాల సూత్రీకరణకి సాంప్రదాయిక తెలుగు వ్యాకరణాల్లో స్థానమివ్వడం జఱగలేదు. కారణం - ఒకటి, ఈ అవకాశం ఉన్నట్లు మన పూర్వీకులు గ్రహించక పోవడం. గ్రహించక పోవడానికి కారణం - ఆ పదాల మార్గంలో నూతనపదాల కల్పన అప్పటికే స్తంభించిపోయి ఉండడం. సంస్కృతం నుంచి అన్ని పదాల్నీ యథాతథంగా దిగుమతి చేసుకోవడానికి అలవాటుపడి ఉండడం. రెండోది, మన పూర్వుల్లో అధికసంఖ్యాకులు వల్లమాలిన సంస్కృతాభిమానం చేత అంధీకృతులు. ఈ పిచ్చి అభిమానం మాతృభాషని ఇతోఽధికంగా పరిశోధించడానికి అప్పట్లో ఒక పెద్ద మానసిక ఆటంకం (mental barrier) గా మారింది. ఆ శోధించిన కొద్దిపాటి భాషని కూడా సంస్కృత పద్ధతుల్లోనే శోధించడానికి మొగ్గుచూపారు. తెలుగుని ఒక ప్రత్యేక వ్యక్తిత్వం ఉన్న భాషగా వారు పరిగణించలేదు. తెలుగుభాషకే సొంతమైన, విలక్షణమైన అనేక విషయాలు సంస్కృత వైయాకరణ పరిభాషతో వివరించడానికి సాధ్యం కాకపోవడంతో అవి అపరిష్కృతంగా, అసూత్రీకృతంగా మిగిలిపోయాయి. తత్ఫలితంగా ఆంధ్రభాషాభూషణం ఒక్కటి మినహాయిస్తే అహోబలపండితీయము మొ||న మన ప్రాచీన వ్యాకరణాలు సైతం సంస్కృతంలోనే సంస్కృత పద్ధతుల్లో వ్రాయబడ్డాయి.
క్రియాధాతువు చివఱ ’అ’ అనే ప్రత్యయాన్ని చేర్చడం ద్వారా తెలుగులో క్తాంతాలేర్పడతాయి. కొన్ని క్తాంతాల ద్వారా వాటికి మూలమైన ప్రాచీన క్రియాపదాన్ని పునరుద్ధరించవచ్చు కూడా. ఉదాహరణకి :-
తెలియు - తెల్ల (తెల్లము)
వెలియు - వెల్ల
పులియు - పుల్ల
పళియు (అర్థం తెలియదు. లభ్య నిఘంటువుల్లో లేదు. బహుశా ప్రవహించడం, జాఱడం, పడడం కావచ్చు) - పడియ (puddle)
పల్లం
పెళియు (అర్థం తెలియదు. లభ్య నిఘంటువుల్లో లేదు. బహుశా గట్టిపడడం, దగ్గఱదగ్గఱగా అవ్వడం, అతకడం కావచ్చు) - పెళ్ళ
నలియు - నల్ల
ఎఱియు (బాధపడు) - ఎఱ్ఱ
మొఱయు (మ్రోయు) - మొఱ్ఱ (మొఱ)
తెలుగులో 'సు' అనే కృత్ప్రత్యయం కూడా ఉన్నట్లు కనిపిస్తున్నది.
పులియు - పులుసు (ఇదే రాయలసీమలో ’పులుచు”. బహుశా పులుచు సాధురూపం)
తెలియు - తెలుసు
పెళియు - పెళుసు (brittle)
ఇఱియు -ఇఱుసు (axis)
గుడియు (అర్థం తెలియదు. లభ్య నిఘంటువుల్లో లేదు. పరివేష్టించడం, చుట్టుముట్టడం కావచ్చు) - గుడుసు
అడియు (అర్థం తెలియదు. లభ్య నిఘంటువుల్లో లేదు. తొక్కడం కావచ్చు) - అడుసు (బుఱద slush).
నెనర్లు. (Thanks)
Yours Truly
T. L. Bala Subrahmanyam
http://www.tadepally.comఇట్లు భవదీయుడు
తాడేపల్లి
This mail might have been sent to you in Telugu language. If you are unable to see Telugu, Go to VIEW---> select ENCODING--->click UNICODE (UTF-8). For writing in Telugu, use
http://lekhini.org