Thu+o+.ng to.a Thi'ch Vie^n DDi.nh no'i ve^` Pha'p ly' cu?a GHPGVNTN
rangnguyen
Pho`ng Tho^ng tin Pha^.t gia'o Quo^'c te^' vu+`a nha^.n ddu+o+.c hai va(n kie^.n
trong nu+o+'c gu+?i ra dde^? pho^? bie^'n. Hai va(n kie^.n lie^n quan dde^'n
su+. sa'ch nhie^~u, dda`n a'p cu?a nha` ca^`m quye^`n Ha` No^.i ddo^'i vo+'i 20
Ban DDa.i die^.n Gia'o ho^.i Pha^.t gia'o VN Tho^'ng nha^'t (GHPGVNTN) o+? ca'c
ti?nh Mie^`n Trung va` Mie^`n Nam trong Mu`a Pha^.t DDa?n, ma` ddo^`ng tho+`i
cu~ng la` �Tha'ng 5 Ba^'t Tua^n Da^n su+. - Bie^?u ti`nh Ta.i gia� do DDa.i la~o
Ho`a thu+o+.ng Thi'ch Qua?ng DDo^. nha^n danh Ho^.i ddo^`ng Lu+o+~ng Vie^.n,
GHPGVNTN, co^ng bo^' ho^m 29.3.2009.
Trong cuo^.c sa'ch nhie^~u, dda`n a'p ca'c Ban DDa.i die^.n GHPGVNTN na`y, Nha`
ca^`m quye^`n CS thu+o+`ng re^u rao ra(`ng GHPGVNTN �ba^'t ho+.p pha'p�, vi`
dda~ sa'p nha^.p va`o �Gia'o ho^.i Pha^.t gia'o Nha` nu+o+'c� na(m 1981.
Thu+o+.ng to.a Thi'ch Vie^n DDi.nh, Pho' Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o,
GHPGVNTN, vie^'t ba`i �Va^'n dde^` Pha'p ly' cu?a GHPGVNTN� pha?n bie^.n lua^.n
ddie^?m ho^` ddo^` va` phi pha'p cu?a Nha` nu+o+'c CS.
Nha` ca^`m quye^`n CS to? ra vo^ cu`ng so+. ha~i �Lo+`i Ke^u go.i Tha'ng 5 Ba^'t
tua^n Da^n su+. - Bie^?u ti`nh Ta.i gia� cu?a DDa.i la~o Ho`a thu+o+.ng Thi'ch
Qua?ng DDo^., ne^n dda~ vie^'t ba`i tre^n ba'o An Ninh The^' gio+'i cu?a Bo^.
Co^ng an ma. ly. cuo^.c �Bie^?u ti`nh Ta.i gia� trong so^' ra nga`y 23.4.2009,
va` sang nga`y 27.4.2009 ba'o Co^ng an Nha^n da^n TP HCM vie^'t ba`i ma. ly.
o^ng Vo~ Va(n A'i, Pha't ngo^n nha^n Vie^.n Ho'a DDa.o, GHPGVNTN, kie^m Gia'm
ddo^'c Pho`ng Tho^ng tin Pha^.t gia'o Quo^'c te^' o+? Paris, la` co+ quan pho^?
bie^'n Lo+`i Ke^u go.i. Nhu+~ng ba`i cha(?ng dda'ng quan ta^m. Vi` con thu' CS
bi. thu+o+ng ne^n tha^'y ca`nh ca^y tu+o+?ng ca'nh cung ba('n no', nhu+ mo^.t
pha?n u+'ng Pavlov ma` ngu+o+`i ddo.c dda~ cha'n nga^'y thu+' ngo^n ngu+~ cho+.
tro+`i suo^'t ma^'y chu.c na(m qua tre^n kha('p ma(.t ba'o CS.
Nhu+ng ddie^`u thu' vi. la` tru+o+'c ha`ng nghi`n chu+~ ky' tu+. pha't cu?a ca'c
to^? chu+'c, dda?ng pha'i, ho^.i ddoa`n, to^n gia'o o+? ha?i ngoa.i hu+o+?ng
u+'ng va` hoan nghe^nh Lo+`i Ke^u go.i cu?a DDa.i la~o Ho`a thu+o+.ng Thi'ch
Qua?ng DDo^., thi` bo^~ng nhie^n tre^n sa ma.c tuye^.t vo.ng pha't ra tie^'ng
re^n ri? cu?a mo^.t va`i ba`i cho^'ng ddo^'i cu?a ma^'y ke? tu+. nha^.n �Cho^'ng
Co^.ng lie^.t mi`nh�, kie^?u Tra^`n Thanh, a to`ng ma. ly. Lo+`i Ke^u go.i,
mo^.t ddo^`ng mo^.t co^'t vo+'i gio.ng ddie^.u tha^'t thanh cu?a Bo^. Co^ng an
o+? Ha` No^.i.
Vi` va^.y pha?n u+'ng cu?a ngu+o+`i trong nu+o+'c, tu+` Hue^', ca^'t le^n
du+o+'i ngo`i bu't cu?a Huynh tru+o+?ng Le^ Co^ng Ca^`u, Vu. tru+o+?ng Gia
DDi`nh Pha^.t tu+? Vu., Vie^.n Ho'a DDa.o, GHPGVNTN, qua ba`i vie^'t �Thu+
khuye^n nhu? Tra^`n Thanh, va` y' nghi~a �Lo+`i Ke^u go.i Tha'ng 5 Ba^'t tua^n
da^n su+. - Bie^?u ti`nh Ta.i gia� cu?a DDa.i la~o Ho`a thu+o+.ng Thi'ch Qua?ng
DDo^..
Pho`ng Tho^ng tin Pha^.t gia'o Quo^'c te^' xin dda(ng ta?i du+o+'i dda^y toa`n
va(n hai va(n kie^.n na`y :
Va^'n dde^` Pha'p ly' cu?a
Gia'o ho^.i Pha^.t gia'o VN Tho^'ng nha^'t (GHPGVNTN)
I. Pha'p ly' Pha^.t Gia'o Tho+`i DDo^.c la^.p Tu+. Chu?:
�Pha^.t Gia'o truye^`n va`o VN va`o tu+` dda^`u the^' ky? I Ta^y li.ch, nhu+ng
ma~i dde^'n the^' ky? VIII mo+'i tha^.t su+. pha't trie^?n, nhi.p nha`ng vo+'i
tho+`i ky` dda^'t nu+o+'c bu+o+'c va`o tho+`i dda.i tu+. chu?, thoa't kho?i a'ch
ddo^ ho^. phu+o+ng Ba('c tho+`i ddo'.
Trong tho+`i gian a^'y ca'c nha` truye^`n gia'o VN dda~ khe'o le'o ddu+a Pha^.t
gia'o va`o lo`ng da^n to^.c mo^~i lu'c mo^~i sa^u dda^.m, dde^'n nay chu'ng ta
kho^ng ti`m dda^u ra trong Pha^.t gia'o mo^.t da^'u ve^'t gi` go.i la` ngoa.i
lai hay phi da^n to^.c. DDo' la` tha`nh co^ng lo+'n lao trong su+. nghie^.p
truye^`n gia'o cu?a To^? tie^n chu'ng ta. Ma(.t kha'c, ca'c nha` truye^`n gia'o
lu'c ba^'y gio+` cu~ng dda~ tha`nh co^ng nhie^`u trong su+. nghie^.p xa^y du+.ng
dda^'t nu+o+'c, trong tu+ the^' tu+. chu? hu`ng cu+o+`ng ddo^'i vo+'i phu+o+ng
Ba('c sau bao the^' ky? bi. ddo^ ho^.. Ca'c nha^n va^.t Pha^.t gia'o co' co^ng
vo+'i dda^'t nu+o+'c nhu+ : Tha'i su+ Khuo^ng Vie^.t Ngo^ Cha^n Lu+u tho+`i
DDinh ( 968-980) va` tho+`i tie^`n Le^ ( 980-1009); Quo^'c su+ Va.n Ha.nh tho+`i
Ly' Co^ng Ua^?n, Quo^'c su+ Kho^ DDa^`u tho+`i Ly' Nha^n To^n, Quo^'c su+ Minh
Kho^ng tho+`i Ly' Tha^`n To^n, Quo^'c su+ Vie^n Tho^ng tho+`i Ly' Anh To^n
(1010-1225); Quo^'c su+ Phu` Va^n Tra^`n Tha'i To^n v.v...va` dda~ giu'p ca'c
vua nha` Tra^`n nhu+: Tha'i To^n, Nha^n To^n xua^'t gia dda^`u Pha^.t sau khi
bi`nh ddi.nh ddu+o+.c ca'c gia(.c gia~ be^n ngoa`i mo+~ ro^.ng bo+` co~i, xa^y
du+.ng nu+o+'c nha` vu+~ng ma.nh (1225-1400). Ca'c vi. To^? su+ truye^`n gia'o
cu?a chu'ng ta ca'c tho+`i a^'y kho^ng he^` ca^`u xin ca'c trie^`u dda.i pha'p
ly' na`o ca? ma` chi'nh ca'c trie^`u dda.i a^'y dda~ kha^m ban to^n phong ca'c
Nga`i nhu+~ng tu+o+'c hie^.u lo+'n lao vinh du+. ho+n ca? ngo^i vua thi` co'
pha'p ly' ha`nh cha'nh tho^ng thu+o+`ng na`o ho+n the^' nu+~a!� (tri'ch Ba?n
tham lua^.n cu?a GHPGVNTN ky` VII na(m 1977)
II. Pha'p ly' Pha^.t Gia'o tho+`i Pha'p thuo^.c dde^'n che^' ddo^. Ngo^ DDi`nh
Die^.m (1858- 1963):
Khi dda^'t nu+o+'c bu+o+'c va`o tho+`i ky` suy vi thi` Pha^.t gia'o cu`ng chung
so^' pha^.n vo+'i da^n to^.c. Nghi~a la` khi gia(.c Pha'p xa^m chie^'m xu+' so+?
thi` nu+o+'c ma^'t nha` tan va` DDa.o pha'p cu~ng suy su.p.
Tuy nhie^n, va`o ca'c tho+`i ky` 1925- 1930, phong tra`o cha^'n hu+ng Pha^.t
gia'o ba('t dda^`u hoa.t ddo^.ng thi` thu+.c da^n Pha'p ba('t buo^.c ca'c to^?
chu+'c Pha^.t gia'o Trung-Nam-Ba('c tho+`i ddo' muo^'n hoa.t ddo^.ng pha?i chi.u
su+. kie^?m soa't cu?a chu'ng ba(`ng nhu+~ng pha'p ly' cay nghie^.t do ca'c te^n
toa`n quye^`n thuo^.c ddi.a quye^'t ddi.nh. DDo' la` nhu+~ng pha'p ly' ta.m
tho+`i ba^'t dda('c di~ va` tu?i nhu.c cu?a mo^.t To^n gia'o co^? truye^`n cu?a
da^n to^.c tu+` ddi.a vi. mo^.t To^n gia'o xuo^'ng ha`ng Hie^.p ho^.i tho^ng
thu+o+`ng, va` co' le~ chu'ng ta kho^ng bao gio+` muo^'n co' mo^.t pha'p ly'
nhu+ va^.y nu+~a.
III. Pha'p ly' cu?a GHPGVNTN tu+` na(m 1964 dde^'n nay:
Gia'o Ho^.i Pha^.t Gia'o VN Tho^'ng Nha^'t ra ddo+`i na(m 1964. Sau na(m 1975,
hoa`n ca?nh dda^'t nu+o+'c thay ddo^?i, nhu+ng GHPGVNTN cu~ng nhu+ nhie^`u Gia'o
Ho^.i ca'c To^n gia'o kha'c va^~n tie^'p tu.c hoa.t ddo^.ng.
Nhu+~ng sinh hoa.t sau dda^y cu?a GHPGVNTN sau na(m 1975 la` nhu+~ng minh
chu+'ng :
- Nga`y 02.11.1975, xa?y ra vu. 12 vi. Ta(ng Ni o+? Thie^`n Vie^.n Du+o+.c Su+
ta.i Ca^`n Tho+ tu+. thie^u cho^'ng ddo^'i dda`n a'p cu?a CS. O^ng Mai Chi'
Tho., lu'c ddo' la` Gia'm DDo^'c So+? Co^ng An Saigon, dde^'n chu`a A^'n Quang
ye^u ca^`u Vie^.n Ho'a DDa.o GHPGVNTN cu+? ngu+o+`i xuo^'ng Ca^`n Tho+ dde^?
cu`ng vo+'i nha` ca^`m quye^`n ddie^`u tra. Vie^.n Ho'a DDa.o dda~ cu+? Ho`a
Thu+o+.ng Thi'ch Qua?ng DDo^., lu'c ddo' la` To^?ng Thu+ ky' VHD, thay ma(.t GH,
da^~n pha'i ddoa`n xuo^'ng Ca^`n Tho+ ddie^`u tra xa'c nha^.n vie^.c na`y. (xem
the^m trong sa'ch �Nha^.n DDi.nh ve^` Nhu+~ng Sai La^`m Tai Ha.i cu?a dda?ng
CSVN ddo^'i vo+'i Da^n To^.c va` Pha^.t gia'o� cu?a HT Thi'ch Qua?ng DDo^., NXB
Que^ Me., Paris 1995).
- Na(m 1977, Thu? tu+o+'ng Pha.m va(n DDo^`ng dda~ ky' le^.nh thu+ �Kho^ng tro+?
nga.i� dde^? GHPGVNTN ddu+o+.c to^? chu+'c DDa.i Ho^.i Ky` VII ta.i Sa`i go`n.
- Na(m 1980, nha` ca^`m quye^`n cha^'p thua^.n vie^.c GHPGVNTN mo+? DDa.i Gio+'i
DDa`n Thie^.n Ho`a ta.i chu`a A^'n Quang Sa`i go`n. V.v...
Tuy va^.y, be^n trong, CS va^~n theo dduo^?i vie^.c thu+.c hie^.n cha^m ngo^n
cu?a Le^ Nin : �dda?ng pha?i tho^ng qua to^n gia'o dde^? ta^.p ho+.p va` kho^'ng
che^' qua^`n chu'ng�, ne^n nha` ca^`m quye^`n dda~ ti`m mo.i ca'ch dde^? cai
qua?n, ddie^`u khie^?n ca'c To^? chu+'c to^n gia'o.
DDo^'i vo+'i Pha^.t gia'o, nha` ca^`m quye^`n CS co' nhu+~ng hoa.t ddo^.ng sau
dda^y :
- Na(m 1976, tha`nh la^.p to^? chu+'c �Pha^.t Gia'o Ye^u Nu+o+'c� do nhu+~ng vi.
su+ theo CS la~nh dda.o, co^.ng vo+'i nhu+~ng vi. su+ xu tho+`i. To^? chu+'c
na`y ra^'t nho?, i't nha^n su+..
- Na(m 1980, tha`nh la^.p Ban Va^.n DDo^.ng Tho^'ng Nha^'t Pha^.t Gia'o. Trong
ddo' co' ca'c tha`nh vie^n cu?a GHPGVNTN nhu+: HT Thi'ch Tri' Thu?, Vie^.n
Tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o la`m tru+o+?ng ban, va` ca'c HT Thi'ch Tri' Ti.nh,
Thi'ch Minh Cha^u...
- Na(m 1981, tha`nh la^.p Gia'o Ho^.i Pha^.t Gia'o VN, tha`nh vie^n cu?a Ma(.t
Tra^.n To^? Quo^'c, co^ng cu. cu?a dda?ng CS Ha` No^.i. (xin xem the^m Ta`i
lie^.u �Tho^'ng Nha^'t Pha^.t Gia'o� cu?a o^ng DDo^~ Trung Hie^'u)
Ca'c to^n gia'o kha'c, nha` ca^`m quye^`n CS cu~ng co' nhu+~ng hoa.t ddo^.ng
tu+o+ng tu+., nhu+ng mo^~i to^n gia'o co' hoa`n ca?nh, he^. tho^'ng to^? chu+'c
kha'c nhau ne^n ke^'t qua? cu~ng kha'c nhau.
Vie^.c CS tha`nh la^.p nhu+~ng to^? chu+'c la`m co^ng cu. cho ho. dde^? tuye^n
truye^`n la` ddu+o+ng nhie^n. Nhu+ng la('c le'o o+? cho^~, ho. du`ng mo^.t so^'
ngu+o+`i cu?a mi`nh, cu?a Gia'o Ho^.i mi`nh, GHPGVNTN, thi ha`nh nhu+~ng vie^.c
theo y' muo^'n cu?a ho., ddo' mo+'i la` va^'n dde^`.
Na(m 1981, Sau khi tha`nh la^.p xong Gia'o Ho^.i Pha^.t Gia'o VN (GHPGVN),
thuo^.c MTTQ, nha` ca^`m quye^`n CS tuye^n truye^`n ra(`ng GHPGVNTN kho^ng co`n
nu+~a, vi` dda~ sa'p nha^.p va`o GHPGVN cu?a MTTQ ro^`i.
Ly' do na`o CS no'i nhu+ va^.y?
CS la^'y co+' vie^.c Ho`a thu+o+.ng Thi'ch Tri' Thu?, Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n
Ho'a DDa.o nha^.n la~nh chu+'c vu. Tru+o+?ng Ban va^.n ddo^.ng Tho^'ng Nha^'t
Pha^.t Gia'o,.tuy Nga`i tuye^n bo^' ra(`ng, Nga`i nha^.n la~nh chu+'c vu.
Tru+o+?ng Ban va^.n ddo^.ng la` vo+'i tu+ ca'ch ca' nha^n, vi` kho^ng ddu+o+.c
su+. ddo^`ng y' cu?a Gia'o Ho^.i. Ngoa`i HT Tri' Thu?, GHPGVNTN co`n co' HT
Thi'ch Minh Cha^u, Thi'ch Tri' Ti.nh ... la`m Pho' Ban hoa(.c tha`nh vie^n trong
Ban va^.n ddo^.ng na`y. DDa(.c bie^.t nha^'t la` co' mo^.t pha'i ddoa`n DDa.i
die^.n cho GHPGVNTN tham du+. DDa.i Ho^.i tha`nh la^.p Gia'o Ho^.i Pha^.t Gia'o
VN ta.i chu`a Qua'n Su+' Ha` No^.i, pha'i ddoa`n na`y do HT Thi'ch Thie^.n
Sie^u, ngu+o+`i kho^ng co' chu+'c vu. gi` trong Vie^.n Ho'a DDa.o, la`m
tru+o+?ng ddoa`n, va` danh sa'ch dde^` cu+? pha'i ddoa`n GHPGVNTN co' ddo'ng
da^'u Vie^.n Ho'a DDa.o.
Su+. tha^.t vie^.c ddo' nhu+ the^' na`o?
Xin tri'ch mo^.t ddoa.n trong sa'ch � Nha^.n DDi.nh ve^` Nhu+~ng Sai La^`m cu?a
dda?ng CSVN DDo^'i vo+'i Da^n to^.c va` Pha^.t Gia'o � cu?a Ho`a thu+o+.ng
Thi'ch Qua?ng DDo^. lie^n quan va^'n dde^` na`y:
�...DDe^'n khoa?ng tha'ng 9 na(m 1981, co^' H.T. Tri' Thu?, vo+'i danh nghi~a
Tru+o+?ng ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o, dde^` nghi. Vie^.n Ho'a
DDa.o cu+? DDa.i die^.n Gia'o ho^.i ddi du+. DDa.i ho^.i tho^'ng nha^'t Pha^.t
gia'o se~ ho.p ta.i Ha` No^.i va`o cuo^'i na(m ddo'. To^i dde^` nghi., nha`
nu+o+'c dda~ kho^ng cho trie^.u ta^.p DDa.i ho^.i ba^'t thu+o+`ng, thi` ba^y
gio+` pha?i trie^.u ta^.p Ho^.i ddo^`ng Vie^.n Ho'a DDa.o go^`m mu+o+`i mo^.t
qua^.n Gia'o ho^.i DDo^ tha`nh dde^? tho^ng ba'o cho ho. bie^'t ve^` vie^.c
na`y. Co^' Ho`a thu+o+.ng Tri' Thu? ddo^`ng y'.
Ho^m sau to^i gu+?i va(n thu+ mo+`i ca'c vi. trong Ban DDa.i die^.n Gia'o ho^.i
cu?a mu+o+`i mo^.t qua^.n ve^` chu`a A^'n Quang ho.p. Hi`nh nhu+ ho. dda~ ddoa'n
tru+o+'c ddu+o+.c la` cuo^.c ho.p na`y ra^'t quan tro.ng ne^n ho. ve^` du+.
ra^'t ddo^ng, kho^ng nhu+~ng chi? co' ca'c vi. DDa.i die^.n chi'nh thu+'c cu?a
mu+o+`i mo^.t qua^.n, ma` co`n co' ca? ta(ng ni ve^` du+. thi'nh, ngo^`i cha^.t
gia?ng ddu+o+`ng, ddu+'ng ngoa`i sa^n va` tre^n ca'c ha`nh lang trong chu`a.
Co^' H.T. Tri' Thu? chu? to.a cuo^.c ho.p (xin nha('c la.i, vo+'i tu+ ca'ch
Tru+o+?ng ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o thi` nga`i la` kha'ch,
ne^n la^`n tru+o+'c nga`i dda~ ve^` "tha(m xa~ giao" nha` Nga`i. Nhu+ng ho^m nay
vo+'i tu+ ca'ch Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o ne^n Nga`i chu? to.a cuo^.c
ho.p). Vo+'i tu+ ca'ch To^?ng thu+ ki' Vie^.n Ho'a DDa.o GHPGVNTN, to^i ddu+'ng
le^n tuye^n bo^' ro~ ly' do trie^.u ta^.p cuo^.c ho.p. Tru+o+'c he^'t, to^i
ddo.c la.i ca'c va(n thu+ ma` Vie^.n Ho'a dda.o dda~ gu+?i ra phu? Thu? tu+o+'ng
ta.i Ha` No^.i no'i ro~ qua' tri`nh tha`nh la^.p Gia'o ho^.i va` ca'c co+ ca^'u
to^? chu+'c cu`ng ca'c hoa.t ddo^.ng cu?a Gia'o ho^.i ta.i mie^`n Nam VN
tru+o+'c nga`y dda^'t nu+o+'c tho^'ng nha^'t, ddo^`ng tho+`i, gu+?i ke`m ba?n
Hie^'n chu+o+ng va` no^.i qui cu?a Gia'o ho^.i dde^? tu+o+`ng tri`nh vo+'i nha`
nu+o+'c. Ke^' ddo', to^i no'i vo+'i ca'c vi. DDa.i die^.n Gia'o ho^.i trong
cuo^.c ho.p nhu+ sau : "Nay H.T. Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o ddu+'ng ra
la`m Tru+o+?ng ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o, kho^ng bie^'t ai
dda~ tha`nh la^.p ban na`y, tha`nh la^.p o+? dda^u va` ai dda~ ba^`u Ho`a
thu+o+.ng la`m Tru+o+?ng ban, Vie^.n Ho'a DDa.o hoa`n toa`n kho^ng ddu+o+.c
bie^'t ddie^`u ddo', va` cho dde^'n nay, Gia'o ho^.i cu~ng chu+a chi'nh thu+'c
ddu+o+.c mo+`i du+. ba^'t cu+' cuo^.c ho.p na`o ba`n ve^` tho^'ng nha^'t Pha^.t
gia'o. Bo+?i va^.y, Gia'o ho^.i chu+a bie^'t tho^'ng nha^'t tre^n co+ so+? na`o,
theo hi`nh thu+'c na`o va` sau khi tho^'ng nha^'t, tu+ ca'ch pha'p ly' cu?a
GHPGVNTN se~ ra sao. DDa^y la` va^'n dde^` to^`n vong cu?a Gia'o ho^.i, ma` theo
Hie^'n chu+o+ng Gia'o ho^.i, pha?i do DDa.i ho^.i quye^'t ddi.nh. Ca'ch dda^y
ma^'y ho^m, to^i dda~ ddu+o+.c so+? Co^ng an mo+`i ra ba?o to^i pha?i ddo^`ng y'
tho^'ng nha^'t, to^i dda~ no'i vo+'i o^ng Quang Minh (ngu+o+`i tie^'p to^i) la`
Ban chi? dda.o Vie^.n Ho'a DDa.o kho^ng ddu? tha^?m quye^`n quye^'t ddi.nh
vie^.c quan tro.ng na`y, ma` pha?i do DDa.i ho^.i Gia'o ho^.i. Va` to^i dda~
ye^u ca^`u o^ng Quang Minh cho chu'ng to^i trie^.u ta^.p DDa.i ho^.i ba^'t
thu+o+`ng, mo^~i ti?nh ca^`n mo^.t vi. Cha'nh dda.i die^.n hay Thu+ ki' cu~ng
ddu+o+.c, nhu+ng o^ng Quang Minh dda~ kho^ng ddo^`ng y', vie^.n le~ kho^ng co`n
ddu? thi` gio+`! Ba^y gio+` dda^y H.T. Vie^.n tru+o+?ng dde^` nghi. Vie^.n Ho'a
DDa.o cu+? DDa.i bie^?u Gia'o ho^.i ddi du+. DDa.i ho^.i tho^'ng nha^'t Pha^.t
gia'o se~ ho.p ngoa`i Ha` No^.i, to^i nha^.n tha^'y DDa.i ho^.i ba^'t thu+o+`ng
thi` nha` nu+o+'c kho^ng cho, bo+?i the^' ho^m nay Vie^.n Ho'a DDa.o mo+`i qui'
vi. ve^` ho.p dde^? ho?i y' kie^'n va` tu`y qui' vi. quye^'t ddi.nh�. Tru+o+'c
khi du+'t lo+`i dde^? trao quye^`n ddie^`u khie^?n cuo^.c ho.p cho Ho`a
thu+o+.ng chu? to.a, to^i co' ba`y to? mo^.t va`i y' kie^'n nhu+ sau:
"Ki'nh ba.ch Ho`a thu+o+.ng Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o chu? to.a cuo^.c
ho.p, ki'nh thu+a toa`n the^? qui' vi., cha('c qui' vi. cu~ng nhu+ to^i dde^`u
tha^'y ro~ hie^.n nay con thuye^`n GHPGVNTN ddang le^nh dde^nh giu+~a bie^?n
kho+i va` ga(.p so'ng to gio' lo+'n, chu+a bie^'t se~ chi`m lu'c na`o. Va^.y,
ne^'u nhu+~ng ai trong qui' vi. co' ma(.t o+? dda^y ho^m nay ca?m tha^'y nguy
nan so+. ha~i ma` muo^'n bu+o+'c sang thuye^`n kha'c dde^? thoa't tha^n, thi`
xin qui' vi. a^'y cu+' vie^.c tu+. do, kho^ng ai nga(n ca?n ca?. Nhu+ng to^i
chi? xin qui' vi. a^'y mo^.t ddie^`u la`: tru+o+'c khi bu+o+'c sang thuye^`n
kha'c qu'i vi. cu+' dde^? ma(.c cho con thuye^`n Gia'o ho^.i le^nh dde^nh tro^i
da.t trong so'ng gio' vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i co`n o+? la.i tre^n ddo', ho. se~
co^' su+'c le`o la'i, ne^'u may ma('n vu+o+.t qua co+n nguy nan ma` dde^'n
ddu+o+.c bo+` bi`nh an thi` ho. so^'ng, co`n ne^'u cha(?ng may con thuye^`n
chi`m thi` ho. cu~ng se~ sa(~n sa`ng che^'t theo no', chu+' qui' vi. a^'y
ddu+`ng ddang ta^m nha^.n chi`m con thuye^`n cu?a mi`nh ma` co' la^`n dda~
tu+`ng ddu+a qui' vi. dde^'n bo+` danh vo.ng, lo+.i lo^.c, tru+o+'c khi bu+o+'c
sang thuye^`n kha'c. To^i chi? xin qui' vi. co' the^' tho^i. To^i du+'t lo+`i
va` ca?m o+n qui' vi.".
Khi to^i no'i xong thi` ca? trong ho^.i tru+o+`ng va` ngoa`i sa^n, ngoa`i ca'c
ha`nh lang no^?i le^n nhu+~ng tra`ng pha'o tay vang do^.i, ro^`i to^i tha^'y
T.T. Tri' Ti.nh ddu+'ng da^.y ddi ra tru+o+'c tie^n, ke^' ddo' la` T.T. Minh
Cha^u va` sau cu`ng la` Ho`a thu+o+.ng Vie^.n tru+o+?ng chu? to.a! The^' la`
cuo^.c ho.p tu+. nhie^n cu~ng tan. Sau ddo' to^i nghe co' tie^'ng vo.ng la.i:
"Ho^m nay tha^`y Qua?ng DDo^. mo+`i chu'ng to^i ve^` dda^y dde^? tho'a ma.
chu'ng to^i". Co`n la.i Thu+o+.ng to.a Huye^`n Quang va` to^i, chu'ng to^i nhi`n
nhau mo^.t lu'c ro^`i cu~ng gia?i ta'n!�
DDo' la` cuo^.c ho.p cuo^'i cu`ng cu?a Vie^.n Ho'a DDa.o ba`n ve^` vie^.c co'
ne^n cu+? dda.i die^.n ddi du+. DDa.i Ho^.i tha`nh la^.p GHPGVN ta.i chu`a Qua'n
Su+' Ha` No^.i hay kho^ng, va` cuo^.c ho.p dda~ co' ke^'t qua? ba^'t tha`nh.
Vie^.n Ho'a DDa.o kho^ng co`n cuo^.c ho.p na`o kha'c ba`n ve^` va^'n dde^` na`y
nu+~a.
Ho`a Thu+o+.ng Qua?ng DDo^. vie^'t tie^'p:
�Ba ho^m sau, Va(n pho`ng Vie^.n Ho'a DDa.o nha^.n ddu+o+.c ba?n "Tho^ng ba'o"
cu?a Ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o dde^` nga`y 17-9-1981, do
T.T. Minh Cha^u ki' te^n, da`i la('m, to^i chi? co`n nho+' mo^.t ddoa.n nga('n,
vi` co' le~ no' la` ddoa.n quan tro.ng nha^'t trong ba?n Tho^ng ba'o. DDoa.n
a^'y nhu+
sau:
"...Thu+o+.ng to.a Thi'ch Qua?ng DDo^., To^?ng thu+ ki' Vie^.n Ho'a DDa.o, dda~
trie^.t ha. uy ti'n cu?a toa`n Ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o VN,
pha' hoa.i co^ng cuo^.c tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o, ngang nhie^n tha'ch thu+'c
vo+'i chi'nh phu? va` Ma(.t Tra^.n To^? quo^'c VN la` nhu+~ng ngu+o+`i ddang
khuye^'n khi'ch va` ho^~ tro+. su+. nghie^.p tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o ca?
nu+o+'c!".
�Nha^n dda^y to^i cu~ng xin thanh minh ra(`ng to^i kho^ng chu? tru+o+ng "pha'
hoa.i tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o" ma` to^i chi? muo^'n tho^'ng nha^'t trong
tinh tha^`n ho`a ho+.p, ddo^`ng thua^.n theo ddu'ng lua^.t Pha^.t "Ho`a ho+.p
phu?? - Ho`a ho+.p!" (chu+ ta(ng co' ho`a ho+.p kho^ng? - Ho`a ho+.p!); nghi~a
la` vie^.c tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o la` vie^.c cu?a chu+ ta(ng hai mie^`n Nam
Ba('c, pha?i do chu+ ta(ng hai mie^`n quye^'t ddi.nh mo^.t ca'ch ho`a ho+.p va`
ddo^`ng thua^.n, chu+' to^i kho^ng muo^'n nha` nu+o+'c CS can thie^.p va`o ro^`i
ba('t chu'ng to^i pha?i tho^'ng nha^'t theo y' muo^'n cu?a nha` nu+o+'c dde^?
sau de^~ be^` lo+.i du.ng Gia'o ho^.i cho nhu+~ng mu.c ddi'ch chi'nh tri. va`
ho+.p thu+'c ho'a cho chu? tru+o+ng tie^u die^.t Pha^.t gia'o cu?a dda?ng va`
nha` nu+o+'c CS.�
"DDe^'n cuo^'i na(m 1981, DDa.i ho^.i tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o chi'nh thu+'c
ddu+o+.c mo+? ra ta.i Ha` No^.i. To^i ddu+o+.c bie^'t, T.T. Thi'ch Thie^.n Sie^u
ca^`m dda^`u mo^.t pha'i ddoa`n mu+o+`i ngu+o+`i no'i la` dda.i die^.n cho
Gia'o-ho^.i Pha^.t gia'o Vie^.t-nam Tho^'ng nha^'t, co' va(n thu+ dde^` cu+?
ddo'ng khuo^n da^'u Vie^.n Ho'a DDa.o ddu+o+`ng hoa`ng, to^i ra^'t nga.c nhie^n.
Bo+?i vi` T.T. Thie^.n Sie^u co' chu+'c vu. gi` trong Vie^.n Ho'a DDa.o dda^u,
ma` Vie^.n Ho'a DDa.o cu+? T.T. Thie^.n Sie^u la`m dda.i bie^?u cu?a Vie^.n ddi
du+. ho.p, co`n khuo^n da^'u Vie^.n Ho'a DDa.o do to^i ca^'t giu+~, khi dde^'n
va(n pho`ng thi` to^i mang dde^'n, he^'t gio+` la`m vie^.c thi` to^i mang ve^`,
va^.y khuo^n da^'u o+? dda^u ra ? Lu'c dda^`u to^i kho^ng tin, bo+?i le~ to^i
bie^'t T.T. Thie^.n Sie^u la` ba^.c ho.c thu+'c, co' ddu+'c ha.nh, to^i ra^'t
ki'nh tro.ng Thu+o+.ng to.a va` tuye^.t dda.i dda so^' ta(ng ni mie^`n Nam cu~ng
the^', kho^ng tin Thu+o+.ng to.a la.i co' the^? la`m mo^.t vie^.c nhu+ va^.y,
nhu+ng sau to^i mo+'i bie^'t ro~ ddo' la` su+. tha^.t !�
Mo^.t ba(`ng chu+'ng kha'c, chu+'ng to? GHPGVNTN kho^ng he^` gia nha^.p va`o
GHPGVN, la` 2 bu+'c thu+ cu?a HT Thi'ch DDo^n Ha^.u, Cha'nh Thu+ ky' Vie^.n
Ta(ng Tho^'ng GHPGVNTN vie^'t cho HT Thi'ch Tri' Thu?, Tru+o+?ng ban va^.n
ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t gia'o VN va` HT Thi'ch DDu+'c Nhua^.n, Pha'p chu?
GHPGVN:
THU+ GU+?I HO`A THU+O+.NG THI'CH TRI' THU?,
Tru+o+?ng ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t Gia'o VN
Pha^.t li.ch 2525,
Linh Mu., nga`y 24 tha'ng 11 na(m1981.
Ki'nh go+?i:
Ho`a Thu+o+.ng THI'CH TRI' THU?
Tru+o+?ng ban va^.n ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t Gia'o VN.
Chu? ti.ch DDoa`n Chu? ti.ch
DDa.i ho^.i DDa.i bie^?u Tho^'ng nha^'t Pha^.t Gia'o VN.
(to^? chu+'c ta.i Ha` No^.i tu+` nga`y 4 dde^'n 7. 11. 1981).
Nam Mo^ Bo^?n su+ Thi'ch Ca Ma^u Ni Pha^.t
Thu+a Ho`a thu+o+.ng,
Nhu+ Ho`a thu+o+.ng dda~ bie^'t, tu+` mu`a xua^n na(m 1980, khi Ban va^.n
ddo^.ng tho^'ng nha^'t Pha^.t Gia'o VN ra ddo+`i, tuy qui' vi. co' ghi te^n to^i
va`o Ban va^.n ddo^.ng, vo+'i danh nghi~a Co^' va^'n, nhu+ng to^i dda~ kho^ng
co' su+. co^.ng ta'c gi` vo+'i Ban va^.n ddo^.ng ca?, ke^? ca? cuo^.c DDa.i
ho^.i tho^'ng nha^'t Pha^.t Gia'o VN vu+`a qua to^i dda~ va('ng ma(.t. The^'
nhu+ng, qua ba'o chi' va` ca'c va(n kie^.n DDa.i ho^.i pho^? bie^'n, la.i tha^'y
co' te^n to^i trong Ban Thu+o+`ng tru+.c Ho^.i ddo^`ng chu+'ng minh vo+'i chu+'c
vu. Pho' Pha'p chu? kie^m Gia'm Lua^.t.
To^i xin cha^n tha`nh ca?m o+n Ho`a thu+o+.ng va` DDa.i ho^.i dda~ da`nh cho
to^i vinh du+. ddo'. Tuy nhie^n vi` ly' do su+'c kho?e ne^n to^i kho^ng the^?
dda?m nha^.n the^m chu+'c vu. na`y ddu+o+.c nu+~a, trong khi to^i va^~n co`n
mo^.t tra'ch nhie^.m lo+'n ddo^'i vo+'i Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN Tho^'ng
nha^'t trong cu+o+ng vi. Cha'nh Thu+ ky' kie^m Xu+? ly' Vie^.n Ta(ng Tho^'ng.
Do ddo', nay to^i vie^'t thu+ na`y ki'nh tin Ho`a thu+o+.ng ro~, va` nho+` Ho`a
thu+o+.ng hoan hy? chuye^?n dda.t tinh tha^`n bu+'c thu+ na`y dde^'n quy' vi.
trong DDoa`n Chu? ti.ch cuo^.c DDa.i ho^.i vu+`a qua.
Ki'nh chu'c Ho`a thu+o+.ng pha'p the^? khinh an, chu'ng sanh di ddo^.. Va` mong
Ho`a thu+o+.ng nha^.n no+i dda^y lo`ng cha^n tha`nh cu?a chu'ng to^i.
Nay thu+,
Ty` kheo THI'CH DDO^N HA^.U
(a^'n ky')
THU+ GU+?I HO`A THU+O+.NG THI'CH DDU+'C NHUA^.N,
Pha'p chu? Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN
Pha^.t li.ch 2525,
Be^.nh vie^.n Tho^'ng Nha^'t, nga`y 08.02.1982
Ki'nh go+?i:
Ho`a Thu+o+.ng THI'CH DDU+'C NHUA^.N
Pha'p chu? Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN.
Nam Mo^ Bo^?n Su+ Thi'ch Ca Ma^u Ni Pha^.t. Ki'nh ba.ch Ho`a Thu+o+.ng,
Va`o nhu+~ng nga`y cuo^'i cu`ng cu?a na(m Ta^n Da^.u, vi` be^.nh ti`nh bu+'c
ba'ch, ne^n nga`y 21. 01.1982, to^i dda`nh pha?i ro+`i Hue^', va`o tha`nh pho^'
HCM dde^? chu+~a be^.nh, giu+~a lu'c mo.i ngu+o+`i ddang hoan la.c ddo'n xua^n
sang, va` cho dde^'n hie^.n nay to^i va^~n ddang co`n ddu+o+.c ddie^`u tri. ta.i
be^.nh vie^.n Tho^'ng nha^'t, tha`nh pho^' HCM.
Trong tho+`i gian a^'y, nga`y 07- 02-1982, to^i la.i nha^.n ddu+o+.c la' thu+
cu?a Ho`a thu+o+.ng go+?i cho to^i vo+'i danh nghi~a Pho' Pha'p chu? kie^m Gia'm
Lua^.t Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN. No^.i dung bu+'c thu+ a^'y, Ho`a thu+o+.ng
ba'o tin cho to^i bie^'t la` Ho^.i nghi. DDa.i bie^?u tho^'ng nha^'t Pha^.t
Gia'o VN dda~ tha`nh tu+.u vie^n ma~n, cu~ng nhu+ Ho^.i ddo^`ng Bo^. tru+o+?ng
dda~ ra quye^'t ddi.nh co^ng nha^.n Ba?n Hie^'n chu+o+ng, danh sa'ch Ban La~nh
dda.o va` cho phe'p Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN hoa.t ddo^.ng. DDo^`ng tho+`i
Ho`a thu+o+.ng dda~ co' lo+`i khuye^n to^i co^' ga('ng co^.ng ta'c vo+'i Gia'o
ho^.i trong chu+'c vu. no'i tre^n.
Tru+o+'c he^'t, to^i xin cha^n tha`nh ca?m o+n lo`ng tha.nh ti`nh cu?a Ho`a
thu+o+.ng ddo^'i vo+'i to^i, ddo^`ng tho+`i, to^i ra^'t la^'y la`m vinh du+. va`
tri a^n quy' Ho`a thu+o+.ng dda~ da`nh cho to^i mo^.t chu+'c vu. quan tro.ng
nhu+ the^'. Nhu+ng, thu+a Ho`a thu+o+.ng, nhu+ Ho`a thu+o+.ng dda~ bie^'t, va`o
dda^`u mu`a xua^n na(m 1980, cu~ng chi'nh la` lu'c to^i ddang na(`m ddie^`u tri.
o+? be^.nh vie^.n Tho^'ng nha^'t na`y, thi` hay tin Ban va^.n ddo^.ng tho^'ng
nha^'t Pha^.t gia'o VN ddu+o+.c tha`nh la^.p, trong ddo' to^i ddu+o+.c co' te^n
vo+'i danh nghi~a Co^' va^'n. The^' nhu+ng be^.nh duye^n chu+o+'ng nga.i, ne^n
to^i dda~ kho^ng tham gia ddu+o+.c mo^.t Pha^.t su+. na`o dda'ng ke^?, ngay ca?
cuo^.c Ho^.i nghi. DDa.i bie^?u vu+`a qua to^i cu~ng pha?i va('ng ma(.t. Cho
ne^n, to^i xe't tha^'y mi`nh tuo^?i dda~ gia`, su+'c dda~ ye^'u la.i be^.nh
hoa.n lie^n mie^n va` mo^~i nga`y ca`ng the^m tra^`m tro.ng. Do ddo', to^i
vie^'t thu+ na`y dde^? ki'nh ba'o vo+'i Ho`a thu+o+.ng dde^? Ho`a thu+o+.ng ro~
la` to^i kho^ng the^? dda?m nha^.n ddu+o+.c chu+'c vu. quan tro.ng "Pho' Pha'p
chu? kie^m Gia'm Lua^.t" Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o VN ma` ho^.i nghi. dda~ dde^`
cu+?.
Tuy va^.y, rie^ng ca' nha^n, to^i va^~n luo^n luo^n ta^m nguye^.n se~ tie^'p
tu.c ddem ta^'t ca? su+'c ta`n ra phu.ng su+. cha'nh pha'p trong kha? na(ng co`n
la.i cu?a mi`nh va` trong ddie^`u kie^.n su+'c kho?e cho phe'p.
Ra^'t mong Ho`a thu+o+.ng tho^ng ca?m va` nha^.n no+i dda^y lo`ng cha^n tha`nh
cu?a to^i. Ki'nh chu'c Ho`a thu+o+.ng phu+o+'c tri' nhi. nghie^m, chu'ng sanh
di. ddo^..
Ki'nh thu+,
Ty` kheo DDO^N HA^.U
(a^'n ky')
Do su+. le'o la^.n, do^'i tra', la^.p pha'i ddoa`n gia?, ddo'ng da^'u gia?, ma.o
xu+ng GHPGVNTN tham du+. DDa.i Ho^.i ta.i chu`a Qua'n su+' Ha` No^.i, nha` ca^`m
quye^`n CS dda~ phi pha'p tuye^n bo^' ra(`ng, GHPGVNTN dda~ tu+. nguye^.n sa'p
nha^.p va`o GHPGVN cu?a Ma(.t Tra^.n To^? Quo^'c tu+` na(m 1981, nay kho^ng co`n
nu+~a.
Sau khi tha`nh la^.p to^? chu+'c Trung U+o+ng GHPGVN o+? Ha` No^.i xong, nha`
ca^`m quye^`n CS tha`nh la^.p ca'c to^? chu+'c GH ta.i ddi.a phu+o+ng. Ba('t
dda^`u la` Tha`nh pho^' Sa`i go`n. Lu'c na`y, nhi. vi. Ho`a Thu+o+.ng Pho'
Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o Thi'ch Huye^`n Quang va` Ho`a Thu+o+.ng
To^?ng Thu+ ky' Vie^.n Ho'a DDa.o Thi'ch Qua?ng DDo^. va^~n tie^'p tu.c la`m
vie^.c ta.i Va(n Pho`ng Vie^.n Ho'a DDa.o chu`a A^'n Quang, ha`o quang cu?a hai
Ho`a Thu+o+.ng va^~n phu? kha('p, chu+ Ta(ng va^~n hu+o+'ng ve^` GHPGVNTN,
kho^ng ai chi.u nha^.n ba^'t cu+' chu+'c vu. gi` trong Gia'o Ho^.i nha` nu+o+'c.
DDe^? ddo^'i pho' tro+? nga.i na`y, co' ngu+o+`i hie^'n ke^', �dda^.p ra('n
pha?i dda^.p dda^`u�, CS thu+.c hie^.n ngay ba(`ng ca'ch ba('t hai Ho`a
Thu+o+.ng Thi'ch Huye^`n Quang va` Thi'ch Qua?ng DDo^. ddem ddi lu+u dda`y
bie^.t xu+'. Nho+` ddo' vie^.c tha`nh la^.p Gia'o Ho^.i nha` nu+o+'c tha`nh
pho^' Sa`i go`n cu~ng hoa`n ta^'t nhanh cho'ng, vi` chu+ Ta(ng, nghe tin hai
Ho`a Thu+o+.ng dda~ bi. ba('t, ai cu~ng khie^'p so+., ra(m ra('p tua^n theo.
DDe^'n dda^y, GHPGVNTN nhu+ ra('n ma^'t dda^`u, ca'c Pha^.t su+. dde^`u bi.
ddi`nh ddo^'n, vi` mo^.t so^' tha`nh vie^n la~nh dda.o ddi ty. na.n o+? nu+o+'c
ngoa`i, so^' co`n la.i hoa(.c bi. tu` hoa(.c bi. gie^'t. Ma~i dde^'n na(m 2003,
DDa.i Ho^.i Ba^'t Thu+o+`ng ta.i Tu Vie^.n Nguye^n Thie^`u ti?nh Bi`nh DDi.nh,
Ho^.i DDo^`ng Lu+o+~ng Vie^.n mo+'i ddu+o+.c kie^.n toa`n dda^`y ddu?, tie^'p
ddo' la` Ban DDa.i die^.n GHPGVNTN ca'c Ti?nh, Tha`nh, Qua^.n, Huye^.n ta'i
phu.c hoa.t tro+? la.i.
DDo' la` nhu+~ng ba(`ng chu+'ng GHPGVNTN kho^ng he^` gia nha^.p GHPGVN cu?a nha`
nu+o+'c, chi? co' nhu+~ng ca' nha^n thuo^.c GHPGVNTN gia nha^.p GHPGVN ma`
tho^i. Nha` ca^`m quye^`n CS cu~ng kho^ng co' mo^.t va(n thu+ na`o chi'nh thu+'c
gia?i the^? GHPGVNTN. Vi` va^.y GHPGVNTN va^~n to^`n ta.i, va^~n tie^'p tu.c
hoa.t ddo^.ng, ma(.c du` Pha^.t su+. co' ddo^i lu'c bi. ddi`nh tre^., nhu+ng
GHPGVNTN va^~n so^'ng, va` tie^'p tu.c so^'ng. Nha` ca^`m quye^`n CS, dde^'n
nay, va^~n chu+a gia?i quye^'t nhu+~ng khie^'u na.i cu?a GHPGVNTN ve^` nhu+~ng
vi pha.m nhu+, pha?i la`m minh ba.ch ca'i che^'t cu?a Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch
Thie^.n Minh, Co^' va^'n Vie^.n Ho'a DDa.o, pha?i hoa`n tra? ngo^i VN Quo^'c
Tu+. va` ca'c ta`i sa?n kha'c cho GHPGVNTN ma` Nha` ca^`m quye^`n CS dda~
cu+o+~ng chie^'m ba^'t ho+.p pha'p sau na(m 1975. Trong khi chu+a gia?i quye^'t
nhu+~ng khie^'u na.i, nhu+~ng no+. na^`n cu?a GHPGVNTN, Nha` ca^`m quye^`n CS
la.i ti`m ca'ch du. do^~ GHPGVNTN dda(ng ky', ma(.c nhie^n, tro+? tha`nh mo^.t
Gia'o Ho^.i ta^n la^.p, ddoa.n tuye^.t ha(?n vo+'i qua' khu+', dde^? kho?i pha?i
gia?i quye^'t nhu+~ng mo'n no+. dda~ ga^y ra cho GHPGVNTN hay sao?.
GHPGVNTN kho^ng pha?i la` Gia'o Ho^.i ta^n la^.p. GHPGVNTN kho^ng ca^`n �dda(ng
ky'� vo+'i ai ca?.
Co' nhie^`u ngu+o+`i, ca? trong la^~n ngoa`i nu+o+'c, ngay ca? mo^.t so^' tha`nh
vie^n cu?a GHPGVNTN, kho^ng ro~ va^'n dde^` phu+'c ta.p, la('c le'o na`y, kho^ng
bie^'t ra(`ng pha'p ly' cu?a GHPGVNTN tu+` tru+o+'c dde^'n nay hoa`n toa`n ho+.p
pha'p. Ho+n nu+~a, o+? mie^`n Nam VN na`y chu+a co' to^n gia'o na`o xe't la.i
pha'p ly' ca?.
Khi tha`nh la^.p xong GHPGVN, tha`nh vie^n cu?a Ma(.t Tra^n To^? Quo^'c, mo^.t
co^ng cu. cu?a dda?ng CS, nha` ca^`m quye^`n ba('t dda^`u to^? chu+'c nhu+~ng
cuo^.c dda^'u to^' nhi. vi. Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch Huye^`n Quang va` Thi'ch
Qua?ng DDo^. tre^n kha('p ca? nu+o+'c.
Chie^'n di.ch na`y, vo+'i su+. tuye^n truye^`n ro^.ng ra~i tre^n ca'c ba'o
dda`i, trong no^.i bo^. Ta(ng Ni ba(`ng su+. ki'ch ddo^.ng, xu'i giu.c, mo'm y'
cho ra(`ng hai Nga`i la` �thie^?u so^'� cho^'ng la.i dda so^' (lua^.n ddie^.u
ddu+a ra la` chi? co' 2 Ho`a thu+o+.ng thuo^.c GHPGVNTN cho^'ng la.i Gia'o Ho^.i
nha` nu+o+'c, trong khi co' ca? chu.c nga`n Ta(ng, Ni gia nha^.p Gia'o ho^.i
Nha` nu+o+'c), hai Nga`i �pha' hoa.i kho^'i dda.i ddoa`n ke^'t da^n to^.c�,
�pha' ho`a ho+.p Ta(ng�, �pha?n ddo^.ng�, v.v... Nhu+ng nha` ca^`m quye^`n CS
kho^ng thu hoa.ch ddu+o+.c gi`, vi` do chu+ Ta(ng kho^ng co`n lo^'i thoa't, bi.
e'p buo^.c, dde do.a, khu?ng bo^' ne^n buo^.c lo`ng pha?i gia nha^.p Gia'o Ho^.i
nha` nu+o+'c, nhu+ng lu+o+ng ta^m mo^~i ngu+o+`i kho^ng ai mo+? mie^.ng no'i ra
nhu+~ng lo+`i le~ tra'i dda.o, khinh su+ die^.t to^?, cho^'ng la.i go^'c re^~,
co^.i nguo^`n. Ho`a thu+o+.ng Thi'ch DDu+'c Nhua^.n, Co^' va^'n Ban Chi? DDa.o
Vie^.n Ho'a DDa.o nha('c nho+? ra(`ng : �Du` la`m vie^.c gi`, o+? dda^u, kho^ng
ai trong chu'ng ta que^n ra(`ng mi`nh la` tha`nh vie^n cu?a GHPGVNTN�.
Mo^.t ddo'a sen tho+m xin cu'ng du+o+`ng cho mo^~i chu+ Ta(ng, va` nhu+~ng ai
tuy so^'ng trong bu`n la^`y nu+o+'c ddo.ng, nhu+ng lo`ng va^~n tinh khie^'t,
kho^ng nhie^~m tanh ho^i. Chi? tie^'c ra(`ng, nhu+~ng vi. la~nh dda.o Gia'o
Ho^.i, nha^'t la` nhu+~ng vi. la~nh dda.o cao ca^'p, la`m dda^`u ta`u, la`m
thuye^`n tru+o+?ng, trong lu'c so'ng to, gio' lo+'n, kho^ng vu+~ng tay che`o,
vo^.i bo? thuye^`n cu~, bu+o+'c sang thuye^`n mo+'i, bo? la.i bao kha'ch lu+~
le^nh dde^nh trong so'ng gio', ba~o bu`ng. Ma` ca'i Gia'o Ho^.i mo+'i a^'y,
thu+.c cha^'t la` gi`? Ha~y nghe O^ng DDo^~ Trung Hie^'u, kie^'n tru'c su+ la`m
ra ca'i Gia'o Ho^.i a^'y a(n na(n, bo^.c ba.ch: �Cuo^.c Tho^'ng nha^'t Pha^.t
Gia'o la^`n na`y, be^n ngoa`i do ca'c Ho`a thu+o+.ng ga'nh va'c, nhu+ng be^n
trong ba`n tay dda?ng CSVN xuye^n suo^'t qua' tri`nh tho^'ng nha^'t dde^? na('m
va` bie^'n tu+o+'ng Pha^.t gia'o VN tro+? tha`nh mo^.t to^? chu+'c bu` nhi`n
cu?a dda?ng�. Va^.y, con thuye^`n mo+'i, ca'i Gia'o Ho^.i mo+'i ddo', co' dde.p
dde~ gi` dda^u, chi? la` mo^.t ca'i ho^.i cha(?ng nhu+~ng kho^ng co' ti'nh ca'ch
pha'p nha^n cu?a mo^.t to^n gia'o lo+'n nhu+ Gia'o ho^.i Pha^.t gia'o VN Tho^'ng
nha^'t, la.i cu~ng cha(?ng ddu+o+.c hu+o+?ng quy che^' Hie^.p ho^.i nhu+ tho+`i
thu+.c da^n, ma` no' chi? co`n la` mo^.t to^? chu+'c co' ti'nh ca'ch na(`m trong
hie^.p ho^.i, ddo' la` Ma(.t tra^.n To^? quo^'c VN.
Nhu+ lo+`i than cu?a Ho`a thu+o+.ng Thi'ch DDu+'c Nhua^.n, Co^' va^'n Vie^.n
Ho'a DDa.o:
"DDau xo't bie^'t bao", Ho`a thu+o+.ng DDu+'c Nhua^.n vie^'t nhu+ ddang kho'c, "
khi Pha^.t gia'o VN tu+` con la.ch nho? dda( vu`ng thoa't ra ddu+o+.c dda.i
du+o+ng, thi` nay qui' H?o`a thu+o+.ng la.i tu+. bu+o+'c va`o mo^.t vu~ng ao
tu`." (ta`i lie^.u cu?a Pho`ng Tho^ng tin Pha^.t gia'o Quo^'c te^', Paris)
Sau na(m 2003, GHPGVNTN vu+`a mo+'i phu.c hoa.t, co`n ye^'u o+'t, CS la.i tie^'p
tu.c du`ng phu+o+ng sa'ch cu~, ca`i ngu+o+`i va`o Gia'o Ho^.i, du. do^~, ba('t
che.t, du`ng ngu+o+`i cu?a GHPGVNTN cho^'ng pha' GHPGVNTN, nha^'t la` tuye^n
truye^`n GHPGVNTN so^'ng kho^ng co' pha'p ly', ddu+a ra chie^u ba`i dda(ng ky',
hoa(.c ho`a ho+.p ho`a gia?i, la`m va(n ho'a, tu+` thie^.n... ta.o ra ti`nh
tra.ng ly khai, chia re~ trong Gia'o Ho^.i. Nhu+ng ra^'t may, DDu+'c Co^' Ta(ng
Tho^'ng, DDa.i La~o Ho`a thu+o+.ng Thi'ch Huye^`n Quang dda~ sa'ng suo^'t ki.p
tho+`i ban ha`nh Gia'o Chi? so^' 09, ta'i thie^'t co+ ca^'u, cha^'n chi?nh nha^n
su+. cho Gia'o Ho^.i vu+~ng cha('c, Pha^.t su+. kho^ng bi. tro+? nga.i. Ne^'u
kho^ng, GHPGVNTN, mo^.t la^`n nu+~a, la.i bi. the^m mo^.t co+n bie^'n ddo^.ng
la`m tan na't, ddi`nh tre^. nhu+ na(m 1981.
Nga`y 29.3.2009, DDa.i La~o Ho`a thu+o+.ng Thi'ch Qua?ng DDo^. Xu+? Ly' Vie^.n
Ta(ng Tho^'ng, kie^m Vie^.n tru+o+?ng Vie^.n Ho'a DDa.o thay ma(.t Ho^.i DDo^`ng
Lu+o+~ng Vie^.n GHPGVNTN ca^'t Lo+`i Ke^u Go.i Bie^?u ti`nh ta.i gia, Ba^'t
tua^n da^n su+. dde^? ba?o ve^. To^? quo^'c VN kho?i ho.a xa^m la(ng cu?a Trung
co^.ng, ne^n Trung co^.ng va` tay sai ra^'t cay cu', mo^.t la^`n nu+~a, ti`m
ca'ch bo^i nho. pha'p ly' cu?a GHPGVNTN, vu cho ra(`ng, GHPGVNTN la` ma.o xu+ng.
Tha^.t ra, Nha` ca^`m quye^`n CS mo+'i la` ke? tri' tra' ddo'ng da^'u gia?
Vie^.n Ho'a DDa.o, ma.o la^.p pha'i ddoa`n GHPGVNTN gia? dde^? tham gia DDa.i
Ho^.i ta.i chu`a Qua'n Su+' Ha` No^.i na(m 1981, dde^? no'i ra(`ng GHPGVNTN dda~
�gia nha^.p va`o Gia'o ho^.i cu?a nha` nu+o+'c�, GHPGVNTN kho^ng co`n nu+~a.
Cu~ng nhu+ the^', Trung co^.ng kho^ng the^? ca(n cu+' va`o Co^ng Ha`m ba'n
nu+o+'c, ba^'t ho+.p pha'p, vo^ gia' tri. cu?a Thu? tu+o+'ng Ba('c Vie^.t, Pha.m
Va(n DDo^`ng ky' nga`y 14 tha'ng 9 na(m 1958, da^ng hai qua^`n dda?o Hoa`ng sa,
Tru+o+`ng sa cho Trung co^.ng dde^? khi nha` ca^`m quye^`n VN bo^? nhie^.m Chu?
ti.ch UBND huye^.n dda?o Hoa`ng Sa, nga`y 29.4.2009, ngu+o+`i pha't ngo^n Bo^.
Ngoa.i Giao Trung quo^'c Khu+o+ng Du, ca? quye^'t: �Ta`u co' chu? quye^`n kho^ng
the^? tranh ca~i ddo^'i vo+'i qua^`n dda?o Ta^y Sa cu`ng vu`ng bie^?n xung
quanh. Ta`u va` VN kho^ng to^`n ta.i tranh lua^.n ddo^'i vo+'i qua^`n dda?o Ta^y
Sa. Ca'ch la`m ke^? tre^n cu?a phi'a VN la` tra'i phe'p va` vo^ hie^.u�. CS
vo+'i ba?n cha^'t vo^ tha^`n, ddo^.c ta`i, luo^n gian do^'i, la`m nhu+~ng
ddie^`u ngang ngu+o+.c, vo^ ly'!
GHPGVNTN la` Gia'o Ho^.i Da^n la^.p, ke^' thu+`a 2000 na(m cu?a chu+ To^?, co'
quye^`n so^'ng, va^~n so^'ng, va^~n tie^'p tu.c cu`ng Da^n to^.c va^.n ddo^.ng
cho Tu+. Do, Da^n Chu?, Nha^n Quye^`n va` toa`n ve.n la~nh tho^? cho que^
hu+o+ng VN dde^'n nga`y tha`nh co^ng.
Thi'ch Vie^n DDi.nh
PHO`NG THO^NG TIN PHA^.T GIA'O QUO^'C TE^'
Co+ quan Tho^ng tin va` Pha't ngo^n cu?a Vie^.n Ho'a DDa.o
Gia'o ho^.i Pha^.t gia'o VN Tho^'ng nha^'t
E-mail : ubcv.ibib@buddhist. com