VA^'N DDE^` BANG GIAO GIU+~A VATICAN VA` VIE^.T NAM: ...

[irene...@yahoo.com]

Tri'ch Ta.p Chi' Ca'ch Ma.ng So^' 65 Cu?a DDa.i Vie^.t Ca'ch Ma.ng DDa?
ng
www.daiviet.org

VA^'N DDE^` BANG GIAO GIU+~A VATICAN VA` VIE^.T NAM:
TA.I SAO CO^.NG SA?N VIE^.T NAM LUO^N E NGA.I DDO^'I VO+'I CA'C TO^N
GIA'O\?

Nguye^~n Ly'-Tu+o+?ng

Ga^`n dda^y, ba'o chi' va` du+ lua^.n thu+o+`ng dde^` ca^.p
dde^'n va^'n dde^` bang giao giu+~a Vatican va` Vie^.t Nam\. Chu'ng ta
co`n nho+', va`o di.p be^' ma.c na(m Tha'nh Ma^~u ky? nie^.m 200 na(m
DDu+'c Me. hie^.n ra ta.i La Vang (1798-1998) dda~ ddu+o+.c to^? chu
+'c va`o giu+~a tha'ng 8/1999, DDu+'c Ho^`ng Y Pham DDi`nh Tu.ng o+?
Ha` No^.i dda~ tuye^n bo^' “ Toa`n da^n Vie^.t Nam u+o+'c mong cho
mo^'i bang giao giu+~a Vie^.t Nam va` Toa` Tha'nh vatican ddu+o+.c
cha`o ddo+`i, bo+?i vi` nho+` ddo' ma` DDu+'c Tha'nh Cha de^~ da`ng
dde^'n tha(m Vie^.t Nam\. To^i dda~ chi'nh thu+'c xin Nha` Nu+o+'c mo
+`i DDu+'c Tha'nh Cha, nhu+ng cho dde^'n ba^y gio+` ho. chu+a tra? lo
+`i\. Chu'ng ta ha~y ddo+.i cho+` va` ca^`u nguye^.n bo+?i vi` co`n
nhie^`u va^'n dde^` pha?i thu+o+ng thuye^'t.” Ke^'t qua? , phi'a
Co^.ng Sa?n kho^ng ddo^`ng y' cho DDu+'c Co^' Gia'o Hoa`ng Gioan
Phaolo dde^. II thu+.c hie^.n chuye^'n vie^'ng tha(m Vie^.t Nam\.
The^' ro^`i va`o mu`a Xua^n 2007, Thu? Tu+o+'ng CSVN Nguye^~n Ta^'n
Du~ng dda~ dde^'n Vatican ye^'t kie^'n DDu+'c DDu+o+ng kim Gia'o
Hoa`ng Benedict XVI, tie^'p theo, va`o tha'ng 6, Pho' Thu? Tu+'o+ng
kie^m Bo^. Tru+o+?ng Ngoa.i Giao Pha.m Gia Khie^m va` Ban To^n Gia'o
Nha` Nu+o+'c cu~ng dde^'n Vatican\. Va`o tho+`i ddie^?m ddo', ba'o
chi' va` du+ lua^.n kha('p the^' gio+'i la.i dde^` ca^.p dde^'n va^'n
dde^` “quan he^. ngoa.i giao giu+~a Vatican va` Vie^.t Nam”...DDu+'c
Gia'o Hoa`ng Benedict XVI cu~ng dda~ cho bie^'t nga`i ra^'t quan ta^m
dde^'n Gia'o Ho^.i Vie^.t Nam, dde^'n da^n to^.c Vie^.t Nam, nga`i
muo^'n thu+.c hie^.n mo^.t chuye^'n vie^'ng tha(m Vie^.t Nam ma` DDu
+'c Co^' Gia'o Hoa`ng Gioan Phaolo^ dde^. II, vi. tie^`n nhie^.m cu?a
nga`i dda~ kho^ng thu+.c hie^.n ddu+o+.c khi nga`i co`n ta.i the^'\.
DDa(.c bie^.t, nga`i mu'o^n dde^'n La Vang la` no+i dda~ ddu+o+.c
Ho^.i DDo^`ng Gia'm Mu.c Vie^.t Nam ccho.n la`m “Trung Ta^m Tha'nh
Ma^~u Toa`n Quo^'c” va` cu~ng la` “Trung Ta^m Ha`nh Hu+o+ng cu?a
Vie^.t Nam va` The^' Gio+'i”\. Nhu+ng, dda~ hai na(m qua, Co^.ng Sa?n
VN luo^n to? ra e nga.i ddo^'i vo+'i Vatican va` dda~ dde^? cho dde^`
nghi. ddo' nguo^.i la.nh ddi! Na(m 2006, Ho^.i DDo^`ng Gia'm Mu.c
Vie^.t Nam sau phie^n ho.p ta.i Hue^', dda~ chi'nh thu+'c gu+?i dde^'n
Chu? Ti.ch nha` nu+o+'c va` Thu? Tu+o+'ng Chi'nh Phu? CSVN mo^.t thi?
nh nguye^.n thu+ “Ye^u ca^`u tra? la.i toa`n bo^. dda^'t ddai cu?a
Trung Ta^m Tha'nh ma^~u La Vang dda~ bi. nha` nu+'o+c ti.ch thu tu+`
sau nga`y 30/4/1975 dde^'n nay” Thna'g 12/2007 la.i bu`ng no^? nhie^`u
cuo^.c tranh dda^'u cu?a ddo^`ng ba`o Co^ng Gia'o ddo`i la.i ta`i sa?n
cu?a Gia'o Ho^.i tu+` Ba('c chi' Nam dda(.c bie^.t “vu. Toa` Kha^m Su
+'” va` “nha` tho+` Tha'i Ha`” o+? Ha` No^.i\. Mo+'i dda^y, trong
tua^`n le^~ tu+` 16 dde^'n 21/2/2009, DDu+'c O^ng Pietro Parolin, Thu
+' Tru+o+?ng Ngoa.i Giao Toa` Tha'nh Vatican dda~ hu+o+'ng da^~n mo^.t
pha'i ddoa`n dde^'n Ha` No^.i la`m vie^.c vo+'i phi'a Vie^.t Nam\.
Ba'o chi' va` ca'c dda`i pha't thanh, ca'c ha~ng tho^ng ta^'n,
v.v...dda~ bi`nh lua^.n so^i no^?i ve^` bie^'n co^' na^`y\. Qua tin tu
+'c ma` chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c thi` trong nhu+~ng va^'n dde^`
dda~ ddu+o+.c Vatican va` Vie^.t Nam dde^` ca^.p dde^'n co' va^`n
dde^` quan he^. ngoa.i giao\. Phi'a Vatican cu~ng dda~ nha('c la.i
“Vi. DDu+o+ng kim Gia'o Hoa`ng Benedict XVI va^~n giu+~ y' ddi.nh se~
tha(m Vie^.t Nam trong tu+o+ng lai!” Trong khi ddo', DDu+'c To^?ng
Gia'm Mu.c Hue^', Te^phano^ Nguye^~n Nhu+ The^?, cu~ng ddang cho
thie^'t ke^' mo^.t du+. a'n xa^y du+.ng la.i toa`n bo^. Trung Ta^m
Tha'nh Ma^~u La Vang vo+'i mo^.t Tha'nh DDu+o+`ng xu+'ng dda'ng vo+'i
trung ta^m ha`nh hu+o+ng co' ta^`m vo'c quo^'c te^'\. Va^'n dde^` Nha`
Nu+'o+c CSVN tra? la.i dda^'t ddai cu?a Trung Ta^m Tha'nh Ma^~u La
Vang dda~ ddu+o+.c thu+.c hie^.n\. Nhu+ the^', lie^.u nhu+~ng chua^?n
bi. hie^.n nay ta.i La Vang co' lie^n quan gi` dde^'n vie^.c DDu+'c
Gia'o Hoa`ng se~ dde^'n tha(m Vie^.t Nam trong tu+o+ng lai \? DDa.i
Ho^.i La Vang na(m 1999 quy tu. ba tra(m nga`n (300.000) ngu+o+`i va`
DDa.i Ho^.i na(m 2008 vu+`a qua dda~ quy tu. na(m tra(m (500.000)
nga`n ngu+o+`i! DDo' cu~ng la` ca^u tra? lo+`i cho CSVN “The^' na`o
la` su+'c ma.nh tinh tha^`n cu?a To^n Gia'o!”\.

Sau dda^y, chu'ng to^i xin tri`nh ba`y hai va^'n dde^`:
(1) Ta.i sao Co^.ng Sa?n luo^n co' tha'i ddo^. de` da(.t vo+'i ca'c
to^n gia'o\?
(2) Va^'n dde^` quan he^. ngoa.i gia'o giu+~a Vatican va` Vie^.t Nam
ne^'u co' thi` se~co' a?nh hu+o+?ng gi` dde^'n tu+o+ng lai cu?a Vie^.t
Nam\?

Trong tho+`i gian xa?y ra ca'c cuo^.c bie^'n ddo^.ng ta.i ca'c nu
+o+'c Co^.ng Sa?n DDo^ng A^u va` Lie^n Xo^ cu~ (1989-1991), Co^.ng Sa?
n Vie^.t Nam dda~ ra chi? thi. cho Co^ng An theo do~i 4 ddo^'i tu+o
+.ng...ddo' la`:
-Va(n nghe^. si~, ba'o chi'\.
-To^n gia'o\.
-DDa?ng vie^n, ca'n bo^. bie^'n cha^'t\.
-Si~ quan, vie^n chu+'c che^' ddo^. cu~ (VNCH) ddi ho.c ta^.p ca?i
ta.o ve^`\.

I\. Ta.i sao Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam luo^n co' tha'i ddo^. de` da(.t
ddo^'i vo+'i ca'c to^n gia'o\?

No'i chung mo.i to^n gia'o dde^`u bi. Co^.ng Sa?n le^n a'n la`
thuo^'c phie^.n, ru ngu? nha^n da^n, me^ ti'n di. ddoan, pha?n khoa
ho.c, nga(n ca?n bu+o+'c tie^'n cu?a nha^n loa.i\. Hai to^n gia'o lo
+'n la` Pha^.t Gia'o va` Co^ng Gia'o ddu+o+.c chu'ng dda'nh gia' la`
nguy hie^?m cho che^' ddo^.\. Vi` Co^ng Gia'o cu~ng nhu+ Pha^.t Gia'o
dde^`u co' nhu+~ng ca^'p la~nh dda.o co' tri`nh ddo^. va(n ho'a cao,
co' qua^`n chu'ng ha^.u thua^~n, co' ma(.t kha('p no+i tu+` Nam chi' Ba
('c\. Ru't kinh nghie^.m tu+` ca'c nu+o+'c Co^.ng Sa?n DDo^ng A^u,
phong tra`o dda^'u tranh cu?a nha^n da^n dda~ ddu+o+.c to^n gia'o
ha^.u thua^~n, dda~ tha`nh co^ng trong vie^.c la^.t ddo^? che^' ddo^.
hie^.n hu+~u, cu. the^? o+? Ba Lan, Hungary...Tu+` la^u, to^n gia'o
va^~n la` ke? thu` kho^ng ddo^.i tro+`i chung vo+'i Co^.ng Sa?n\. Sau
nga`y 30-4-1975, Co^.ng Sa?n dda~ cho ca'n bo^. “gia'o gian” xa^m
nha^.p va`o ha`ng ngu~ to^n gia'o du+o+'i chie^u ba`i Ma(.t Tra^.n
To^? Quo^'c, DDoa`n Ke^'t To^n Gia'o Ye^u Nu+o+'c...dde^? bie^'n ca'c
to^n gia'o tha`nh nhu+~ng lu+.c lu+o+.ng ha^.u thua^~n cho chu'ng\.
Chu'ng thu+o+`ng theo do~i, kie^?m soa't, chia re~ ha`ng ngu~ to^n
gia'o dde^? to^n gia'o kho^ng co`n kha? na(ng cho^'ng la.i chu'ng ddu+o
+.c\. Chu'ng lu+`a ga.t du+ lua^.n the^' gio+'i va` ddo^`ng ba`o trong
nu+o+'c ba(`ng ca'ch tuye^n bo^' che^' ddo^. tu+. do ti'n ngu+o+~ng\.
Nhu+ng thu+.c te^', chu'ng dda~ giam ca^`m, gie^'t cho'c ha`ng nga`n
tu si~ va` nha^n si~ cu?a ca'c to^n gia'o...do ddo', ti'n ddo^` cu?a
ca'c to^n gia'o dde^`u ca(m thu` Co^.ng Sa?n va` cho+` ddo+.i co+
ho^.i thua^.n tie^.n dde^? no^?i da^.y\. DDo' la` mo^'i lo canh ca'nh
dde^m nga`y cu?a Co^.ng Sa?n\.
Co^.ng Sa?n dda~ tu+`ng lo+.i du.ng tinh tha^`n tranh dda^'u cu?a
Pha^.t Gia'o Vie^.t Nam tu+` 1945 qua ca'c cuo^.c kha'ng chie^'n
cho^'ng Pha'p, cho^'ng My~, cho^'ng che^' ddo^. cu?a To^?ng Tho^'ng
Ngo^ DDi`nh Die^.m va` ca'c chi'nh quye^`n tu+` 1963 tro+? ve^` sau,
nha^'t la` ca'c cuo^.c va^.n ddo^.ng ho`a ho+.p, ho`a gia?i da^n to^.c
tru+o+'c 30-4-1975...Vi` the^' chu'ng hie^?u su+'c ma.nh cu?a to^n
gia'o na^`y\. Mo^.t khi Pha^.t Gia'o ddu+'ng le^n cho^'ng la.i chu'ng
thi` ha^.u qua? se~ vo^ cu`ng tai ha.i ddo^'i vo+'i chu'ng\.
DDo^'i vo+'i Co^ng Gia'o, Vatican dda~ tu+`ng to? ro~ la^.p tru+o
+`ng kho^ng cha^'p nha^.n chu? nghi~a duy va^.t, vo^ tha^`n va` ngu+o
+`i Co^ng Gia'o ta.i Vie^.t Nam dda~ ddu+'ng ha(~n ve^` phe quo^'c
gia, cho^'ng la.i Co^.ng Sa?n tu+` 1945 dde^'n nay\. Kho^'i Co^ng
Gia'o co' to^? chu+'c cha(.t che~ tre^n du+o+'i mo^.t lo`ng...Nhu+ng
Co^.ng Sa?n va^~n na('m ddu+o+.c mo^.t so^' linh mu.c go.i la` “tie^'n
bo^.”, ma` da^n chu'ng thu+o+`ng go.i la` “cha quo^'c doanh”...DDo'
la` nhu+~ng con sa^u trong no^`i canh, la` nhu+~ng cho' so'i la^~n
trong ddoa`n chie^n trung tha`nh\. Ca? hai to^n gia'o lo+'n na^`y
dde^`u dda~ bi. Co^.ng Sa?n thao tu'ng, a'p bu+'c, pha^n ho'a to+i bo
+`i...Nhie^`u nha` su+ te^n tuo^?i bi. che^'t trong nha` giam hoa(.c
bi. tro.ng a'n nhu+ TT Thi'ch Thie^n Minh, Hoa` Thu+o+.ng Thi'ch
Huye^`n Quang, Thi'ch Qua?ng DDo^....DDo' la` chu+a ke^? tha`nh pha^`n
tuye^n u'y Pha^.t Gia'o trong Qua^n ddo^.i VNCH bi. ba('t ddi ho.c
ta^.p ca?i ta.o ha`ng chu.c na(m...Ve^` phi'a Co^ng Gia'o tu+` Gia'm
Mu.c, Linh Mu.c cho dde^'n tu si~, gia'o da^n...ddu? mo.i tha`nh
pha^`n, dda~ bi. giam giu+~, co' ngu+o+`i bi. ke^'t a'n tu+? hi`nh nhu
+ Linh Mu.c Nguye^~n Va(n Va`ng, LM Tra^`n Ha?o Hie^.p, LM Nguye^~n
Quang Minh, LM Hoa`ng Quy`nh (bi. ba('t giam, che^'t trong tu`), Linh
Mu.Ïc Nguye^~n Va(n Ly (bi. ba('t giam, bi. ke^'t a'n nhie^`u la^`n,
hie^.n co`n ddang o+? trong nha` tu`)...Co' nhu+~ng ca'i che^'t mo+`
a'm nhu+ ca'i che^'t cu?a To^?ng Gia'm Mu.c Nguye^~n Kim DDie^`n o+?
Hue^'\...
DDo^'i vo+'i Cao DDa`i, Ho`a Ha?o, Tin La`nh...Co^.ng Sa?n dda~
gia?i ta'n ca'c Ban DDa.i Die^.n to^n gia'o o+? ca'c ti?nh, ba('t giam
ca'c vi. thuo^.c tha`nh pha^`n Trung U+o+ng cu?a ca'c gia'o ho^.i va`
co^ng khai tuye^n chie^'n vo+'i ho., vu ca'o, chu.p mu~, xuye^n
ta.c...nhu+ tru+o+`ng ho+.p vie^'t sa'ch xu'c pha.m dde^'n DDu+'c
Gia'o Chu? Huy`nh Phu' So^? (Ho`a Ha?o), O^ng DDa.o Du+`a Nguye^~n
Tha`nh Nam, vu ca'o ca'c mu.c su+ Tin La`nh la` CIA, bo^i nho. ca'c
vi. la~nh dda.o Cao DDa`i la` tay sai qua^n phie^.t Nha^.t Ba?n...O+?
ca'c ti?nh ddo^`ng ba(`ng so^ng Cu+?u Long, no+i Cao DDa`i, Ho`a Ha?o
co' the^' ma.nh tu+` 50 na(m nay, cu~ng bi. ddie^u ta`n vo+'i chu'ng\.
Vu. 12 nha` su+ ddo^'t chu`a tu+. thie^u ta.i Ca^`n Tho+ sau 1975
dde^? pha?n ddo^'i che^' ddo^. Co^.ng Sa?n cu~ng bi. xuye^n ta.c la` tu
+. tu+? vi` tha^'t ti`nh! Vu. To^?ng Gia'm Mu.c Nguye^~n Va(n Thua^.n
bi. giam ca^`m 13 na(m, bi. tru.c xua^'t ra kho?i nu+o+'c cu~ng bi. vu
ca'o la` co' “no+. ma'u” vo+'i nha^n da^n; vu. tu+. thie^u o+? chu`a
Thie^n Mu. Hue^' sau ca'i che^'t cu?a Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch DDo^n
Ha^.u, v.v\. Ha`ng va.n ti'n ddo^` Tin La`nh bi. khu?ng bo^', dda`n
a'p, mu.c su+ bi. giam ca^`m, nha` tho+` bi. ti.ch thu...Ha`ng va.n
ti'n ddo^` Cao DDa`i Gia'o bi. gie^'t che^'t, bi. giam ca^`m tra
ta^'n, tha'nh tha^'t, co+ so+? to^n gia'o, tu+` thie^.n, xa~
ho^.i...bi. ti.ch thu...Ha`ng va.n ti'n ddo^` Pha^.t Gia'o Ho`a Ha?o
bi. ba('t giam, bi. gie^'t, Gia'o Chu? bi. ba('t co'c ddem ddi thu?
tie^u ma^'t ti'ch, ca'c tha`nh pha^`n la~nh dda.o ta.i ca'c ddi.a phu+o
+ng bi. giam ca^`m, dda`y a?i, chu`a chie^`n bi. ti.ch thu, Ban Tri. Su
+. ti?nh bi. gia?i ta'n\...
Nhu+~ng hi`nh a?nh ddo' la`m sao phai mo+` ddu+o+.c trong tri'
o'c cu?a ha`ng trie^.u ti'n ddo^` cu?a ca'c to^n gia'o ddu+o+.c\.
Lo`ng ca(m thu` Co^.ng Sa?n cu?a ca'c to^n gia'o kho^ng the^? mo^.t
nga`y ma` xo'a he^'t ddu+o+.c\. Su+'c ma.nh cu?a to^n gia'o ra^'t quan
tro.ng, ddu+'c tin la` su+'c ma.nh giu'p ti'n ddo^` cha^'p nha^.n ca'i
che^'t qua ca'c cuo^.c dda`n a'p trong qua' khu+' li.ch su+?\. Su+.
to^`n ta.i cu?a to^n gia'o cho dde^'n nga`y nay dda~ no'i le^n ddie^`u
ddo'\. Co^.ng sa?n dda~ bie^'t ro~ nhu+ va^.y ne^n chu'ng he^'t su+'c
lo so+.\.

II\. Va^'n dde^` bang giao giu+~a Vatican va` Vie^.t Nam: ne^'u co',
thi` tu+o+ng lai Vie^.t Nam se~ nhu+ the^' na`o\?

Tru+o+'c khi co' hie^.p ddi.nh Paris 27-1-1973 va` nha^'t la`
trong tho+`i gian hai be^n CSVN va` My~ ho.p ta.i Paris, Nguye^~n Thi.
Bi`nh, Le^ DDu+'c Tho., Nguye^~n Duy Trinh...dda~ tu+`ng dde^'n
Vatican ga(.p DDu+'c Gia'o Hoa`ng Phaolo^ VI dde^? va^.n ddo^.ng cho
mo^.t gia?i pha'p chi'nh tri. ha^`u mang la.i ho`a bi`nh cho Vie^.t Nam
\. CSVN dda~ hu+'a he.n se~ co' mo^.t Mie^`n Nam ho`a bi`nh, trung
la^.p, ba?o dda?m thu+.c thi ca'c quye^`n tu+. do, da^n chu?, nha^'t
la` tu+. do ti'n ngu+o+~ng cho mo.i ngu+o+`i da^n trong nu+o+'c\. Sau
nga`y 30-4-1975, ma(.c du` dda~ co^ng khai tro+? ma(.t vo+'i My~ va` vo
+'i"be` ba.n kha('p Na(m Cha^u”, CSVN va^~n ddu+a ra nhu+~ng lo+`i hu
+'a he.n nha(`m dda'nh lu+`a Vatican\. Tu+` ddo' dde^'n nay, nhie^`u
cuo^.c tie^'p xu'c giu+~a Vatican va` CS Vie^.t Nam ve^` ca'c va^'n
dde^` tu+. do to^n gia'o, nha^n quye^`n cho Vie^.t Nam\. Cu. the^? la`
va^'n dde^` sinh ho.at to^n gia'o, dda`o ta.o linh mu.c, mo+? ca'c chu?
ng vie^.n, bo^? nhie^.m ca'c Gia'm Mu.c cho ca'c gia'o pha^.n co`n
thie^'u, cho tu sinh ddi du ho.c, vie^.c a'p du.ng gia'o lua^.t trong
no^.i bo^. cu?a Gia'o Ho^.i, ca'c hoa.t ddo^.ng y te^', tu+` thie^.n,
va(n ho'a, gia'o du.c, ta`i sa?n cu?a Gia'o Ho^.i bi. CSVN ti.ch thu,
to^? chu+'c ca'c le^~ lo+'n va`o ca'c di.p ky? nie^.m quan tro.ng...
(nhu+ DDa.i Ho^.i 200 na(m DDu+'c me. La Vang, vie^.c phong Tha'nh Tu
+? DDa.o VN...)\. Tha'ng 10-1998, co' tin Ho^.i DDo^`ng Gia'm Mu.c VN
mo+`i DDu+'c Gia'o Hoa`ng qua tha(m VN nha^n di.p be^' ma.c Na(m
Tha'nh Ma^~u La Vang va`o giu+~a tha'ng 8-1999\. Ngu+o+`i Co^ng Gia'o
VN ra^'t ha^n hoan tru+o+'c tin ddo', DDu+'c Gia'o Hoa`ng cu~ng ba`y
to? lo`ng thie^'t tha muo^'n dde^'n tha(m con ca'i cu?a nga`i ta.i
Vie^.t Nam...Nhu+ng ddo' la.i la` mo^.t su+. lo nga.i ddo^'i vo+'i CSVN
\.
Mu+o+`i nga`y tru+o+'c khi pha'i ddoa`n To`a Tha'nh le^n ddu+o
+`ng qua Vie^.t Nam ( 14-3- 1999) thi` nga`y 4-3-1999, Ba` Pha.m Thu.y
Thanh, pha't ngo^n vie^n cu?a Bo^. Ngoa.i Giao Vie^.t Nam dda~ tuye^n
bo^':
” No^.i dung cuo^.c ga(.p go+~ cu?a pha'i ddoa`n To`a Tha'nh la` trao
ddo^?i y' kie^'n ve^` vie^.c bo^? nhie^.m ca'c Gia'm Mu.c ta.i ca'c
gia'o pha^.n tro^'ng ngo^i hay thay the^' ca'c vi. qua' gia` ye^'u,
be^.nh hoa.n”\.
DDu+o+.c ho?i, Vie^.t Nam co' du+. tru` mo+`i DDu+'c Gia'o Hoa`ng
dde^'n tha(m Vie^.t Nam hay kho^ng?- Ba` Pha.m Thu.y Thanh dda~ tra? lo
+`i: “chi? u+u tie^n cho va^'n dde^` quan he^. ngoa.i giao”\.
Sau ddo' Chi'nh Quye^`n CS Vie^.t Nam la.i tuye^n bo^': “Muo^'n
tie^'p ddo'n mo^.t vi. quo^'c tru+o+?ng, tru+o+'c he^'t pha?i thie^'t
la^.p quan he^. ngoa.i giao”\.
Ho. cu~ng gia?i thi'ch the^m ra(`ng “DDu+'c Gia'o Hoa`ng vu+`a
la` Gia'o Chu? vu+`a la` Quo^'c Tru+o+?ng, thi` tru+o+'c tie^n pha?i
co' quan he^. ngoa.i giao”\.
Ve^` phi'a To`a Tha'nh, sau khi dda~ hie^?u ro~ la^.p tru+o+`ng
cu?a CS Vie^.t Nam, pha't ngo^n vie^n cu?a To`a Tha'nh dda~ tuye^n
bo^':“Cuo^.c ga(.p go+~ cu?a pha'i ddoa`n To`a Tha'nh va`o nga`y
14-3-1999 se~ ba`n dde^'n vie^.c nghie^n cu+'u dde^? thie^'t la^.p
quan he^. ngoa.i giao giu+~a To`a Tha'nh va` CS Vie^.t Nam”\.
Sau khi tro+? ve^`, pha'i ddoa`n To`a Tha'nh cu~ng xa'c nha^.n:
“Trong giai ddoa.n na^`y, hai be^n se~ ti`m phu+o+ng tie^.n ddi dde^'n
thie^'t la^.p ngoa.i giao”\.
Nhu+ va^.y, mu.c tie^u chi'nh ye^'u cu?a CSVN la` “quan he^.
ngoa.i giao” co`n vie^.c DDu+'c Gia'o Hoa`ng dde^'n tha(m Vie^.t Nam
kho^ng pha?i la` chuye^.n cu?a ho. ...Mo^.t chi tie^'t ve^` thu? tu.c
ca^`n ddu+o+.c bie^'t ro~: Ta.i sao Ha` No^.i dda~ cho phe'p Ho^.i
DDo^`ng Gia'm Mu.c Vie^.t Nam ngo? y' mo+`i DDu+'c Gia'o Hoa`ng qua tha
(m Vie^.t Nam, ma` ho. la.i kho^ng chi.u xu'c tie^'n thu? tu.c ngoa.i
giao ca^`n thie^'t la` Chi'nh quye^`n gu+?i thu+ mo+`i nga`i\?
“Muo^'n ddo'n mo^.t vi. quo^'c tru+o+?ng, tru+o+'c tie^n pha?i co'
quan he^. ngoa.i giao”, ddo' la` chu? tru+o+ng cu?a CSVN\. Vi` the^'
ma` Ha` No^.i kho^ng chi'nh thu+'c mo+`i DDu+'c Gia'o Hoa`ng\.
Ca^`n pha?i lu+u y' ddie^?m na^`y: ke^? tu+` na(m 1990, trong
ca'c la^`n pha'i ddoa`n To`a Tha'nh Vatican chi'nh thu+'c dde^'n
Vie^.t Nam, dda.i die^.n To`a Tha'nh dde^`u co' nha('c dde^'n vie^.c
thie^'t la^.p quan he^. ngoa.i giao giu+~a hai be^n\. Nhu+ng phi'a
Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam la.i ga.t ddi, kho^ng muo^'n dde^` ca^.p dde^'n
\. Ba^y gio+` thi` Chi'nh Phu? CSVN la.i thu'c dda^?y vie^.c dda(.t
quan he^. ngoa.i giao ro^`i la.i go+.i y' cho phe'p Ho^.i DDo^`ng
Gia'm Mu.c VN go+?i thu+ mo+`i DDu+'c Gia'o Hoa`ng qua tha(m Vie^.t Nam
\.
Nga`y 12-3-99, Ha~ng Tho^ng Ta^'n Fides cu?a To`a Tha'nh (so^'
3311) cho bie^'t: “DDa~ bao na(m qua, mo^~i na(m khi pha'i ddoa`n To`a
Tha'nh dde^'n vie^'ng tha(m Ha` No^.i, va^'n dde^` lie^n he^. ngoa.i
giao vo+'i To`a Tha'nh dda~ la` mo^.t trong nhu+~ng va^'n dde^` ddu+o
+.c ddu+a ra ba`n ca~i\. Trong qua' khu+' chi'nh nha` nu+o+'c Vie^.t
Nam dda~ ga.t va^'n dde^` na^`y ra ngoa`i”\.
Cu~ng trong tho+`i gian ddo', DDu+'c Ho^`ng Y Pha.m DDi`nh Tu.ng o
+? Ha` No^.i tuye^n bo^': ” Toa`n da^n Vie^.t Nam u+o+'c mong cho
mo^'i bang giao na^`y (giu+~a Vie^.t Nam va` To`a Tha'nh Vatican) ddu+o
+.c cha`o ddo+`i, bo+?i vi` nho+` ddo' ma` DDu+'c Tha'nh Cha de^~
da`ng dde^'n tha(m Vie^.t Nam\. To^i dda~ chi'nh thu+'c xin Nha` Nu+o
+'c mo+`i DDu+'c Tha'nh Cha, nhu+ng cho dde^'n ba^y gio+` ho. chu+a
tra? lo+`i\. Chu'ng ta ha~y ddo+.i cho+` va` ca^`u nguye^.n bo+?i vi`
co`n nhie^`u va^'n dde^` pha?i thu+o+ng thuye^'t”\.
Tru+o+'c dda^y, CSVN kho^ng muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo
+'i Vatican\. Ba^y gio+` la.i mong muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo
+'i Vatican! Tha^.t la` kho' hie^?u! Nhu+ va^.y thi` Co^.ng Sa?n
Vie^.t Nam muo^'n gi`\?

-Su+ ma^u thua^~n trong chi'nh sa'ch ngoa.i giao giu+~a To`a
Tha'nh Vatican va` CS Vie^.t Nam:
Chu'ng ta tha^'y ro~ mu.c ddi'ch cu?a To`a Tha'nh Vatican khi
muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i Vie^.t Nam va` mu.c ddi'ch cu?a
Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam khi muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i
Vatican hoa`n toa`n kha'c nhau\. Ca'i lo+.i ma` Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam
nha('m to+'i hoa`n toa`n kha'c vo+'i ca'i lo+.i ma` Vatican ddi ti`m\.
Con ddu+o+`ng cu?a Vatican la` con ddu+o+`ng cu?a TO^N GIA'O vo+'i
chu? tru+o+ng DDEM YE^U THU+O+NG dde^'n cho mo.i da^n to^.c, la^'y
TI`NH YE^U THU+O+NG la`m ne^`n ta?ng xa^y du+.ng xa~ ho^.i\. Co`n CSVN
chu? tru+o+ng DDA^'U TRANH GIAI CA^'P, du`ng HA^.N THU` la`m ne^`n ta?
ng cho vie^.c xa^y du+.ng xa~ ho^.i vo+'i y' thu+'c he^. VO^ THA^`N,
cho^'ng la.i TO^N GIA'O\.
Tu+` sau nga`y 30-4-1975 dde^'n nay, Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o va^~n
chu? tru+o+ng ddem TI`NH YE^U THU+O+NG dde^'n vo+'i Vie^.t Nam, du+o
+'i hi`nh thu+'c na^`y, hi`nh thu+'c kha'c\. DDie^`u ddo' dda~ qua'
ro~ ra`ng\.
DDie^`u Co^.ng Sa?n VN muo^'n la`: Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o Vie^.t
Nam pha?i do Nha` Nu+o+'c Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam, tu+'c la` do DDa?ng
Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam la~nh dda.o\. Gia'o Ho^.i CGVN kho^ng the^? tu
+. do ddo^.c la^.p trong vie^.c ddie^`u va` sinh hoa.t no^.i bo^. cu?a
mi`nh\. Ho. pha^n bie^.t ro~ ra`ng hai ca'ch no'i: Gia'o Ho^.i Co^ng
Gia'o cu?a Vie^.t Nam va` Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o ta.i Vie^.t Nam
(Eglise Catholique du Vie^t Nam et L'Eglise Catholique au Vie^.t Nam)
\. Khi ho. ba?o:“Gia'o Ho^.i giu+~a lo`ng da^n to^.c” co' nghi~a la`
Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o cu?a Vie^.t Nam, cu?a da^n to^.c Vie^.t Nam
(Eglise Catholique du Viet Nam)\. Vi` the^' Gia'o Ho^.i giu+~a lo`ng
da^n to^.c la` mo^.t Gia'o Ho^.i pha?i ba?o ve^. va` xa^y du+.ng chu?
nghi~a xa~ ho^.i theo lua^.t pha'p cu?a Nha` Nu+o+'c Vie^.t Nam\.
DDie^`u 3 cu?a pha^`n II trong “Chi? Thi. cu?a Bo^. Chi'nh Tri.” nga`y
2-7-1998, xa'c ddi.nh nhu+ sau:“Mo.i ca' nha^n va` to^? chu+'c hoa.t
ddo^.ng ti'n ngu+o+~ng to^n gia'o pha?i tua^n thu? Hie^'n Pha'p va`
Pha'p Lua^.t; co' nghi~a vu. ba?o ve^. lo+.i i'ch cu?a To^? Quo^'c
Vie^.t Nam Xa~ Ho^.i Chu? Nghi~a; gi`n giu+~ ddo^.c la^.p da^n to^.c
va` chu? quye^`n quo^'c gia”\.
Ha~ng Tho^ng Ta^'n Reuter nga`y 4-3-1999 ddu+a tin:“Ha` No^.i
tuye^n bo^' ra(`ng: Vatican kho^ng ddu+o+.c a?nh hu+o+?ng tru+.c
tie^'p tre^n Gia'o Ho^.i Vie^.t Nam va` kho^ng ddu+o+.c ddu+o+ng
nhie^n chua^?n y ca'c vie^.c bo^? nhie^.m cu?a DDu+'c Gia'o Hoa`ng”\.
DDu+'c Gia'm Mu.c Claudio Celli, dda~ nhie^`u la^`n da^~n dda^`u
pha'i ddoa`n Vatican dde^'n Vie^.t Nam, tuye^n bo^':“Ta.i Vie^.t Nam,
Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o ddu+o+.c tu+. do, nhu+ng la` TU+. DO XIN
PHE'P”\.
CSVN dda~ tha^'y ro~ a?nh hu+o+?ng cu?a DDu+'c Gia'o Hoa`ng: ta.i
Cuba, ta.i Hoa Ky` hay ba^'t cu+' no+i na`o ma` nga`i bu+o+'c cha^n
dde^'n, tie^'ng no'i cu?a nga`i la` tie^'ng no'i cu?a co^ng ly', ho`a
bi`nh\. Nga`i la` mo^.t con ngu+o+`i tu+o+.ng tru+ng cho su+. dda.o ddu
+'c, cho tie^'ng no'i cu?a lu+o+ng ta^m\. Su+' me^.nh cu?a DDu+'c
Gia'o Hoa`ng la` su+' me^.nh cu?a Gia'o Ho^.i giu+~a lo`ng tra^`n
the^' nhu+ lo+`i DDu+'c Chu'a Gie^su dda~ no'i trong Kinh Tha'nh:
“Mo.i quye^`n phe'p tre^n tro+`i du+o+'i dda^'t dda~ ddu+o+.c ban cho
Tha^`y\. Va^.y chu'ng con ha~y ddi kha('p the^' gio+'i, mo.i da^n mo.i
nu+o+'c tuye^?n cho.n mo^n dde^., rao gia?ng Tin Mu+`ng, ru+?a to^.i
cho ho. nha^n danh Cha va` Con va` Tha'nh Tha^`n va` da.y cho ho. nhu
+~ng ddie^`u Tha^`y dda~ da.y cho chu'ng con\. Va` dda^y, Tha^`y se~ o
+? vo+'i chu'ng con mo.i nga`y cho dde^'n ta^.n the^'” ( MT
28,19-20)\.
Co^ng DDo^`ng Vatican II dda~ tri`nh ba`y trong hie^'n che^' “Vui Mu
+`ng va` Hy Vo.ng” ve^` su+. tu+o+ng quan giu+~a Gia'o Ho^.i va`
tra^`n the^' nhu+ sau:-"Vui mu+`ng va` hy vo.ng, u+u sa^`u va` lo la
('ng cu?a con ngu+o+`i nga`y nay, nha^'t la` cu?a ngu+o+`i nghe`o va`
nhu+~ng ai ddau kho^?, cu~ng la` vui mu+`ng va` hy vo.ng, u+u sa^`u
va` ddau kho^? cu?a ca'c mo^n dde^. Chu'a Kito^, va` kho^ng co' gi` thu
+.c su+. la` cu?a con ngu+o+`i ma` la.i kho^ng gieo a^m hu+o+?ng trong
lo`ng ho....”
O+? mo^.t ddoa.n kha'c, hie^'n che^' na^`y gia?i thi'ch ve^` vai
tro` cu?a Gia'o Ho^.i nhu+ sau:
”...la` mo^.t ddoa`n the^? hu+~u hi`nh va` la` co^.ng ddoa`n thie^ng
lie^ng, Gia'o Ho^.i ddo^`ng tie^'n vo+'i toa`n the^? nha^n loa.i va`
cu`ng chia se? mo^.t so^' pha^.n tra^`n the^', vo+'i the^' gio+'i;
Gia'o Ho^.i nhu+ men va` ho^`n cu?a xa~ ho^.i loa`i ngu+o+`i, pha?i ddu
+o+.c ddo^?i mo+'i trong Chu'a Kito^ va` bie^'n tha`nh gia ddi`nh cu?a
Thie^n Chu'a” (so^' 40)
Muo^'n giu'p ca'c co^.ng ddo^`ng quo^'c gia tha(ng tie^'n ve^` ma
(.t dda.o ddu+'c, Gia'o Ho^.i pha?i co' mo^.t su+. lie^n he^. to^'i
thie^?u vo+'i ca'c chi'nh quye^`n cu?a ca'c quo^'c gia ddo'\. Tu+` tho
+`i xa xu+a, ca'c DDu+'c Gia'o Hoa`ng dda~ du`ng ca'c Concilium (Ho^.i
DDo^`ng) hay ca'c to^? chu+'c lua^.t pha'p quan tro.ng kha'c dde^?
dda.i die^.n cho mi`nh\. Tu+` the^' ky? 11 tro+? ve^` sau co^ng ta'c
na^`y ddu+o+.c trao cho ca'c Ho^`ng Y va` ddu+o+.c go.i la` DDa(.c Su
+' be^n ca.nh DDu+'c Gia'o Hoa`ng (Legat de latere) cu~ng co' khi trao
cho ca'c Gia'm Mu.c Chi'nh To`a quan tro.ng\. Ca'c vi. na^`y ddu+o+.c
go.i la` Legati nati (DDa(.c su+' ba^?m sinh)\.
Va`o the^' ky? 15 thi` ca'c vi. dda.i die^.n DDu+'c Gia'o Hoa`ng
(pha^`n nhie^`u la` Gia'm Mu.c) trong ca'c vie^.c rie^ng bie^.t hay
i't quan tro.ng thi` go.i la` Nonce (Su+' Tha^`n To`a Tha'nh)\. Qua
the^' ky? 16 thi` co' ca'c Nonciature permanente (Su+' Tha^`n Thu+o
+`ng Tru+.c) vi` the^' ho. thu+o+`ng ddu+o+.c dda(.t be^n ca.nh mo^.t
nu+o+'c, mo^.t co^.ng ho`a, mo^.t co^ng quo^'c (principaute') ddo^.c
la^.p vo+'i tra'ch nhie^.m cu?a ca'c vi. dda(.c su+' be^n ca.nh To`a
Tha'nh xu+a (Legats a latere)\. Ca'c vi. na^`y chi? ddu+o+.c sai ddi
trong ca'c tru+o+`ng ho+.p ba^'t thu+o+`ng nhu+ thay ma(.t To`a Tha'nh
quye^`n pha'n quye^'t trong ca'c vu. khie^'u na.i nha^'t ddi.nh, thu+o
+ng thuye^'t ca'c vie^.c chi'nh tri.\...
Hie^.n ta.i ca'c Su+' Tha^`n To`a Tha'nh thu+o+`ng ddu+o+.c chu
+'c tru+o+?ng ddoa`n ngoa.i giao trong mo^.t so^' quo^'c gia\. No+i
na`o Su+' Tha^`n To`a Tha'nh kho^ng ddu+o+.c a^n hue^. a^'y , thi`
To`a Tha'nh dda(.t mo^.t vi. go.i la` Prononce, ngang ha`ng mo^.t
DDa.i Su+' (quye^`n Su+' Tha^`n)\. Vi` mo^.t ly' do na`o ddo', to`a Su
+' Tha^`n pha?i thie^'u va('ng la^u da`i thi` To`a Tha'nh dda(.t mo^.t
vi. go.i la` Internonce (Su+' Tha^`n ta.m quye^`n)\. Vi. na^`y dda?m
tra'ch co^ng vie^.c cu?a Su+' Tha^`n va('ng ma(.t va` co' ti'nh ca'ch
o^?n ddi.nh co' the^? so sa'nh vo+'i ba^.c co^ng su+' toa`n quye^`n
(Ministre Ple'ipotentiaire)\. Bo^. Gia'o Lua^.t mo+'i no'i ve^` ca'c Su
+' Tha^`n To`a Tha'nh trong so^' tie^'p nhau tu+` so^' 362-367\.
So^' 364 ddi.nh nghi~a vai tro` cu?a ca'c Pha'i vie^n To`a Tha'nh
(ca'c vi. Su+' Tha^`n hoa(.c Kha^m Su+' To`a Tha'nh) nhu+ sau:“Nhie^.m
vu. chi'nh ye^'u cu?a Pha'i vie^n Ta`o Tha'nh la` lo lie^.u cho mo^'i
gia^'y ho+.p nha^'t giu+~a To`a Tha'nh vo+'i ca'c Gia'o Ho^.i ddi.a phu
+o+ng mo^~i nga`y ddu+o+.c the^m be^`n cha(.t va` hie^.u lu+.c ho
+n...” trong ddo' ke^? ra 8 nhie^.m vu. chi'nh dde^? thu+.c hie^.n
mu.c tie^u na^`y\. So^' 365, co`n the^m ca'c nhie^.m vu. kha'c ddo^'i
vo+'i ca'c quo^'c gia:“Ngoa`i ra ca'c Pha'i vie^n To`a Tha'nh co`n
kie^m nhie^.m vie^.c dda.i die^.n DDu+'c Gia'o Hoa`ng be^n ca.nh ca'c
quo^'c gia theo ca'c quy ta('c cu?a lua^.t quo^'c te^' co`n co'
nhie^`u nhie^.m vu.:
a.Co^? vo~ va` duy tri` mo.i lie^n la.c giu+~a To`a Tha'nh vo+'i
Chi'nh quye^`n;
b.Da`n xe^'p mo.i va^'n dde^` lie^n he^. tu+o+ng quan giu+~a Gia'o
Ho^.i vo+'i quo^'c gia; va` dda(.c bie^.t la` lo vie^.c ky' ke^'t nhu
+~ng tho?a u+o+'c hay ca'c quy u+o+'c tu+o+ng tu+., cu~ng tro^ng xem
vie^.c thi ha`nh ca'c quy u+o+'c a^'y”\.
Khi mo^.t vi. Pha'i vie^n To`a Tha'nh kho^ng ddu+o+.c trao pho' the^m
nhie^.m vu. chi'nh tri. thi` go.i la` “Kha^m Su+' To`a
Tha'nh” (De'le'hue' Apostolique) ngu+o+`i chi? lo sa(n so'c cho Gia'o
Ho^.i thuo^.c tha^?m quye^`n va` ngu+o+`i ddu+o+.c tu+. do ga(.p go+~
va` ba'o ca'o ve^` cho DDu+'c Gia'o Hoa`ng\. Tu+` dda^`u the^' ky? 20,
Vie^.t Nam dda~ co' To`a Kha^m Su+', tru+o+'c tie^n ta.i Hue^', ro^`i
dde^'n Ha` No^.i va` sau he^'t la` Sa`i Go`n (tru+o+'c 1975)\.
-Quan he^. ngoa.i giao giu+~a CSVN va` Vatican co' to^?n thu+o+ng
dde^'n ti`nh lie^n ddo+'i giu+~a ca'c to^n gia'o va` Gia'o Ho^.i Co^ng
Gia'o hay kho^ng\?

Khi dda(.t quan he^. ngoa.i giao giu+~a hai quo^'c gia thi` mo^~i
quo^'c gia dde^`u co' mu.c ddi'ch se~ dda.t dde^'n nhu+~ng mo^'i lo+.i
gi`\? Tho^ng thu+o+`ng thi` ca? hai be^n dde^`u co' lo+.i va` co^'
la`m the^' na`o ddu+`ng dde^? cho be^n na`o pha?i chi.u thie^.t tho`i
\. Ne^'u co' su+. ma^u thua^~n ve^` quye^`n lo+.i cu?a mo^.t be^n na`o
thi` pha?i co' gia?i pha'p ngoa.i giao:
-Hai be^n nhu+o+.ng bo^. nhau va` cha^'p nha^.n ca'i ba^'t lo+.i to^'i
thie^?u (Minus malum)\.
-Ne^'u kho^ng tu+o+ng nhu+o+.ng thi` quan he^. ngoa.i giao giu+~a
ddo^i be^n pha?i ddi dde^'n cho^~ ddo^? vo+~\.
Tru+o+'c he^'t, CSVN ca^`n co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i To`a
Tha'nh Vatican, vi` chi'nh ho. ddo`i ho?i pha?i co' quan he^. ngoa.i
giao tru+o+'c khi DDu+'c Gia'o Hoa`ng dde^'n tha(m Vie^.t Nam\. Ta.i
sao ho. ddo`i ho?i ddie^`u kie^.n na^`y tru+o+'c he^'t\? Chu'ng ta co'
the^? tha^'y ddu+o+.c mo^.t so^' ly' do:
-DDa?ng vie^n CSVN tu+` tre^n xuo^'ng du+o+'i dda~ ma^'t he^'t nie^`m
tin va`o ly' tu+o+?ng cu?a DDa?ng\. So+? di~ ho. pha?i ra su+'c ba?o
ve^. DDa?ng vi` DDa?ng su.p ddo^? thi` quye^`n lo+.i cu?a ho. se~
ma^'t he^'t\.
-DDe^? ba?o ve^. DDa?ng, ca'c dda?ng vie^n CSVN dda~ chia tha`nh hai
nho'm, co' hai khuynh hu+o+'ng ddo^'i nghi.ch nhau:-Nho'm ba?o thu? du
+'ng dda^`u la` Le^ Kha? Phie^u (ba^y gio+` la` No^ng DDu+'c Ma.nh),
To^?ng Bi' Thu+ DDa?ng CSVN cho ra(`ng “ddo^?i mo+'i se~ ddu+a dda?ng
dde^'n cho^~ su.p ddo^? hoa`n toa`n”\. Nho'm na^`y du+.a va`o the^' lu
+.c cu?a Trung Quo^'c\. Nho'm “ddo^?i mo+'i” hay co`n go.i la` nho'm
Chi'nh Phu? do Thu? Tu+o+'ng Phan Va(n Kha?i la~nh dda.o (Ba^y gio+`
la` Nguye^~n Ta^'n Du~ng thu+o+`ng ddu+o+.c go.i la` nho'm Mie^`n Nam)
\. Nho'm na^`y du+.a va`o the^' lu+.c cu?a My~\. Kho+?i dda^`u, hai
nho'm na^`y dda~ co' nhu+~ng ha`nh ddo^.ng cho^'ng ddo^'i, thanh toa'n
nhau ki.ch lie^.t\. Nhu+ng ve^` sau, ca? hai cu~ng pha?i du+.a va`o
nhau dde^? to^`n ta.i ha^`u ddo^'i pho' vo+'i da^n chu'ng va` ca'c
to^? chu+'c chu? tru+o+ng tranh dda^'u la^.t ddo^? chi'nh quye^`n CSVN
\.
-Co^.ng Sa?n thu+o+`ng nha^n danh “Da^n” dde^? lu+`a ga.t du+ lua^.n,
lu+`a ga.t mo.i ngu+o+`i: Nha^n da^n la`m chu?, Nha` Nu+o+'c qua?n
ly', DDa?ng la~nh dda.o\. Nhu+ng tre^n thu+.c te^' thi` nha^n da^n
Vie^.t Nam ddang mong cho+` nga`y ddu+o+.c gia?i pho'ng kho?i a'ch
Co^.ng Sa?n vi` ho. dda~ qua' kinh nghie^.m vo+'i nhu+~ng tro` lu+`a
bi.p cu?a DDa?ng CSVN tu+` ho+n nu+?a the^' ky? nay\. Ne^'u co' co+
ho^.i la` ho. sa(~n sa`ng no^?i da^.y, la^.t ddo^? chi'nh quye^`n CS
hie^.n nay\. Ca'c vu. no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh, Xua^n Lo^.c, Tra`
Co^?\... cu~ng nhu+ ca'c Phong Tra`o tranh dda^'u ddo`i da^n chu?,
ddo`i dda nguye^n, dda dda?ng, ddo`i thay ddo^?i hie^'n pha'p, ddo`i tu
+. do to^n gia'o...Nhie^`u ngu+o+`i bi. ba('t trong ddo' co' ca'c nha`
tu ha`nh, ca'c nha` tri' thu+'c va` chie^'n si~ dda^'u tranh cho nha^n
quye^`n o+? trong nu+o+'c, o+? ha?i ngoa.i tro+? ve^`\...
-Co^.ng Sa?n VN tha^'y ro~ su+'c ma.nh cu?a ca'c to^n gia'o, vi`
hie^.n nay o+? VN chi? co' to^n gia'o la` co' the^? quy tu. ddu+o+.c
qua^`n chu'ng ddo^ng dda?o (DDa.i Ho^.i La Vang ta.i Qua?ng Tri. 8-99
ta^.p trung tre^n 300.000 ngu+o+`i; nga`y ky? nie^.m tha`nh la^.p
Pha^.t Gia'o Ho`a Ha?o ta.i Mie^`n Nam co' ca? trie^.u ngu+o+`i ke'o
ve^` ha`nh hu+o+ng...)\. Do ddo', tu+` khi co' ddu+o+.c chi'nh quye^`n
trong tay, CSVN dda~ ra su+'c da`n a'p, ba('t bo+', giam ca^`m, thu?
tie^u, ga^y chia re~, lo^i ke'o nhu+~ng ngu+o+`i cu?a to^n gia'o theo
chu'ng, la^.p ra nhu+~ng to^? chu+'c to^n gia'o quo^'c doanh, du`ng
ca'c nha` su+ quo^'c doanh, linh mu.c quo^'c doanh, bo.n gia'o gian,
bo.n pha?n dda.o, cho dda?ng vie^n xa^m nha^.p va`o ca'c to^n gia'o
dde^? na('m vai tro` la~nh dda.o...Tre^n thu+.c te^', CSVN dda~ tha`nh
co^ng trong chu? tru+o+ng tha^m ddo^.c na^`y\. Nhu+ng hie^.n nay, ca'c
to^n gia'o dda~ tha^'y ro~ ddie^`u ddo'\. Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o o+?
Vatican va` mo+'i dda^y, Ho^.i DDo^`ng Gia'm Mu.c A' Cha^u cu~ng dda~
ne^u le^n va^'n dde^` “ti`nh lie^n ddo+'i ca'c to^n gia'o”\. Tu+`
1992, mo^.t cuo^.c ga(.p go+~ chung giu+~a ca'c vi. dda.i die^.n to^n
gia'o VN tre^n the^' gio+'i ta.i Roma dde^? ca^`u nguye^.n cho Vie^.t
Nam dda~ ddu+o+.c to^? chu+'c\. Cu~ng trong tho+`i gian ddo', DDu+'c
O^ng Philippe Tra^`n Va(n Hoa`i (Gia'm DDo^'c Va(n Pho`ng Pho^'i Ke^'t
To^ng DDo^` Mu.c Vu. da`nh cho ngu+o+`i Co^ng Gia'o VN ty. na.n o+? ha?
i ngoa.i) dda~ va^.n ddo^.ng tha`nh la^.p Ho^.i DDo^`ng Lie^n To^n nha
(`m mu.c ddi'ch tho^ng ca?m, ho+.p ta'c giu+~a ca'c to^n gia'o dde^?
ta.o su+'c ma.nh ddoa`n ke^'t “cu+'u da^n to^.c va` ddo^`ng ba`o”
trong co+n nguy kho^'n\. Ca'c to^n gia'o dde^`u co' mu.c ddi'ch “Cu+'u
da^n ddo^. the^'”, giu'p con ngu+o+`i ddi ti`m cha^n ly', thi` ta.i
sao co' the^? cho^'ng ddo^'i nhau, ga^y chia re~ dde^? cho ke? thu`
chung cu?a to^n gia'o va` da^n to^.c la` Co^.ng Sa?n thu? lo+.i\. Su+.
ho+.p ta'c, ddoa`n ke^'t giu+~a ca'c to^n gia'o co^? truye^`n ta.i VN
cu~ng nhu+ o+? ha?i ngoa.i dda~ la`m cho Co^.ng Sa?n VN ra^'t lo so+.
\. Vi` chu'ng bie^'t, to^n gia'o co' ha^.u thua^~n qua^`n chu'ng va` lu
+.c lu+o+.ng ddo', co' kha? na(ng la`m cho che^' ddo^. CSVN su.p ddo^?
\.
-Nhi`n va`o bo^'i ca?nh chi'nh tri. kinh te^' cu?a the^' gio+'i hie^.n
nay, Vie^.t Nam la` mo^.t trong so^' ca'c nu+o+'c nghe`o ddo'i, cha^.m
tie^'n nha^'t\. Ve^` phu+o+ng die^.n chi'nh tri., Vie^.t Nam dda~ ddu+o
+.c xem la` con co+` trong su+. tranh cha^'p a?nh hu+o+?ng “Bo+` Tha'i
Bi`nh Du+o+ng” (Pacific Rim) giu+~a My~ va` Trung Co^.ng\. Do ddo',
vai tro` cu?a Vie^.t Nam kho^ng co`n quan tro.ng gi` nu+~a va` kho^ng
co`n ddu+o+.c ca'c quo^'c gia kha'c chu' y' dde^'n\.
-Nhu+ tre^n dda~ no'i, a?nh hu+o+?ng cu?a Vatican no'i chung va` ca'
nha^n DDu+'c Gia'o Hoa`ng Gioan Phao lo^ II ddo^'i vo+'i the^' gio+'i
ra^'t lo+'n\. Nha` la~nh dda.o Co^.ng Sa?n Cuba, sau bao nhie^u na(m
chu? tru+o+ng tie^u die^.t Gia'o Ho^.i CG ta.i dda^y, cu~ng dda~ ti`m
lo^'i thoa't ba(`ng ca'ch bo? ra ha`ng chu.c na(m dde^? lie^n la.c vo
+'i Vatican\. Trong chuye^'n vie^'ng tha(m Cuba va`o na(m 1998, DDu+'c
Gia'o Hoa`ng dda~ ke^u go.i:“Cuba mo+? cu+?a cho the^' gio+'i va`
the^' gio+'i ha~y mo+? cu+?a cho Cuba”\. Vie^.t Nam muo^'n thoa't ra
kho?i ti`nh tra.ng bi. co^ la^.p hie^.n nay va` nha^'t la` bi. hai cu+o
+`ng quo^'c Trung Co^.ng va` Hoa Ky` che`n e'p trong va'n ba`i tranh
da`nh a?nh hu+o+?ng ta.i Tha'i Bi`nh Du+o+ng (Bo+` Tha'i Bi`nh Du+o
+ng), chi? co' mo^.t con ddu+o+`ng la` cha.y dde^'n vo+'i Vatican\.
Vi` su+. quan he^. ngoa.i giao vo+'i Vatican se~ giu'p cho Vie^.t Nam
ra^'t nhie^`u trong hoa`n ca?nh hie^.n ta.i\. Tre^n thu+.c te^',
hie^.n nay CSVN dda~ tha^'y ro~ da^n chu'ng dda~ qua' cha'n ghe't CS
va` su+'c ma.nh cu?a ca'c to^n gia'o dda~ ba('t buo^.c CSVN pha?i xoay
chie^`u\. Mo^.t khi CSVN kho^ng na('m ddu+o+.c da^n, kho^ng no'i
chuye^.n ddu+o+.c vo+'i da^n thi` chu'ng pha?i du`ng dde^'n to^n gia'o
dde^? thu+.c hie^.n ke^' hoa.ch ddo'\. Trong qua' khu+', CSVN dda~ du
+.ng le^n ca'c to^? chu+'c to^n gia'o quo^'c doanh, dda~ du`ng nhu+~ng
te^n gia'o gian, pha?n dda.o nhu+ng kho^ng ta.o ddu+o+.c nie^`n tin vo
+'i da^n ne^n ba('t buo^.c chu'ng pha?i cha.y dde^'n vo+'i ca'c to^n
gia'o cha^n chi'nh, co' thu+.c lu+.c, co' ha^.u thua^~n qua^`n chu'ng
\.
Vatican bang giao vo+'i Vie^.t Nam kho^ng pha?i vi` lo+.i i'ch
kinh te^', thu+o+ng ma~i hay chi'nh tri.\. Khi DDu+'c Gia'o Hoa`ng dda
(.t cha^n dde^'n mo^.t quo^'c gia na`o, vie^.c tru+o+'c he^'t, nga`i
cu'i xuo^'ng ho^n dda^'t\. DDie^`u ddo' co' nghi~a la` “Nga`i dde^'n
tha(m quo^'c gia ddo' la` vi` quye^`n lo+.i cu?a da^n to^.c ddo', vi`
muo^'n ddem la.i nhu+~ng ddie^`u to^'t dde.p cho da^n to^.c ddo' chu+'
kho^ng vi` ngu+o+`i la~nh dda.o, vi` dda?ng chi'nh tri. ddang ca^`m
quye^`n ta.i ddo'”\.
Vatican dda~ thie^'t la^.p quan he^. ngoa.i giao vo+'i 171 quo^'c
gia tre^n the^' gio+'i trong ddo' co' ca'c nu+o+'c theo che^' ddo^.
da^n chu? tu+. do cu~ng nhu+ ca'c nu+o+'c Ho^`i gia'o (Iran, Libia...)
va` ca'c nu+o+'c Co^.ng Sa?n (nhu+ Cuba)...Co' nhu+~ng quo^'c gia, sau
khi dda~ co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i Vatican, va^~n co`n nhu+~ng su
+. dda`n a'p, ca^'m ca'ch, ba('t bo+' ti'n ddo^` Co^ng Gia'o...Vatican
muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i Vie^.t Nam, tru+o+'c he^'t vi`
nghi~ dde^'n ga^`n 8 trie^.u ngu+o+`i Co^ng Gia'o Vie^.t Nam la` con
ca'i cu?a Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o the^' gio+'i ma` DDu+'c Gia'o Hoa`ng
la` vi. gia'o chu?, la` vi. Cha chung cu?a mo.i ti'n hu+~u Co^ng Gia'o
trong ddo' co' ti'n hu+~u Vie^.t Nam\. Sau ddo' la` nghi~ dde^'n da^n
to^.c Vie^.t Nam\. Lo+.i i'ch ma` Vatican nha('m dde^'n la` lo+.i i'ch
tinh tha^`n\. DDie^`u ddo' kho^ng ga^y tro+? nga.i gi` cho Vie^.t Nam
ve^` ma(.t chi'nh tri. hay kinh te^', thu+o+ng ma~i\. Tie^'ng no'i cu?
a DDu+'c Gia'o Hoa`ng la` tie^'ng no'i cu?a “CO^NG LY' va` HO`A
BI`NH”, vi. dda.i die^.n cu?a To`a Tha'nh Vatican ta.i ca'c quo^'c gia
tre^n the^' gio+'i luo^n luo^n nha('c nho+? ca'c nha` la~nh dda.o
va^'n dde^` ddo'\. Ne^'u mo^.t quo^'c gia kho^ng co' co^ng ly': ngu+o
+`i da^n kho^ng ddu+o+.c hu+o+?ng ca'c quye^`n tu+. do ve^` to^n
gia'o, kho^ng ddu+o+.c so^'ng trong mo^.t che^' ddo^. tu+. do da^n
chu? thu+.c su+....thi` DDu+'c Gia'o Hoa`ng va^~n le^n tie^'ng ddo`i
ho?i chi'nh quye^`n pha?i thu+.c thi ca'c ddie^`u ddo' cho da^n\.
Ne^'u ngu+o+`i da^n trong quo^'c gia ddo' pha?i so^'ng trong ca?nh
nghe`o ddo'i, cha^.m tie^'n, dda^`y da^~y ba^'t co^ng xa~ ho^.i...thi`
DDu+'c Gia'o Ha`ong va` Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o va^~n ti`m ca'ch giu'p
ddo+~ ho.\. Ca'c be^.nh vie^.n, ca'c co+ so+? tu+` thie^.n ba'c a'i,
tru+o+`ng ho.c...do Gia'o Ho^.i la^.p ra vo+'i mu.c ddi'ch tre^n\.
Thie^'t nghi~ nhu+~ng ddie^`u no'i tre^n kho^ng co' gi` ga^y thie^.t
ha.i cho ca'c to^n gia'o ba.n\.
Va^.y, dde^? ddi to+'i quan he^. ngoa.i giao, Nha` Nu+o+'c CSVN
va` Vatican, mo^~i be^n se~ co' nhu+~ng ddie^?m nhu+o+.ng bo^. na`o\?
Hie^.n nay, Gia'o Ho^.i CG Vie^.t Nam ddang co' nhu+~ng ddo`i ho?
i sau dda^y:
-Quye^`n tu+. do trong vie^.c tho+` phu+o+.ng, to^? chu+'c ca'c nghi
le^~, dda`o ta.o nha^n su+., bo^? nhie^.m nha^n su+. trong no^.i bo^.,
xa^y ca^'t nha` tho+` va` ca'c co+ so+? kha'c dde^? phu.c vu. cho sinh
hoa.t to^n gia'o, hoa.t ddo^.ng xa~ ho^.i, tu+` thie^.n theo ddu'ng
chu? tru+o+ng cu?a mi`nh\.
-Cho ca'c linh mu.c, tu si~ quye^`n ddu+o+.c ddi du ho.c, ca'c Gia'm
Mu.c ddu+o+.c ddi nu+o+'c ngoa`i ho^.i ho.p...(Tru+o+'c dda^y CSVN
cu~ng co' cho phe'p ro^`i, nhu+ng ddie^`u kie^.n ra^'t kho' kha(n, va`
co' nhie^`u la^`n tu+` cho^'i kho^ng cho ddi)\.
CSVN kho^ng co^ng nha^.n Gia'o Ho^.i VN la` tha`nh pha^`n cu?a Gia'o
Ho^.i CG the^' gio+'i, ho. kho^ng co^ng nha^.n DDu+'c Gia'o Hoa`ng la`
vi. la~nh dda.o duy nha^'t\. Ho. cho ra(`ng Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o
Vie^.t Nam la` mo^.t Gia'o Ho^.i cu?a nu+o+'c Vie^.t Nam va` du+o+'i
quye^`n cu?a Nha` Nu+o+'c CSVN\. DDie^`u ddo' hoa`n toa`n tra'i vo+'i
“DDU+'C TIN” cu?a ngu+o+`i Co^ng Gia'o\. Vi` ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i
Co^ng Gia'o tre^n the^' gio+'i dde^`u co^ng nha^.n chi? co' mo^.t ngu+o
+`i la~nh dda.o duy nha^'t cu?a Gia'o Ho^.i la` DDu+'c Gia'o Hoa`ng
ta.i Vatican\. ca'c quo^'c gia tre^n the^' gio+'i dde^`u co^ng nha^.n
ddie^`u na^`y chi? tru+` ca'c nu+o+'c Co^.ng Sa?n vi` ho. chu? tru+o
+ng tha`nh la^.p Gia'o Ho^.i CG ly khai dde^? cho^'ng la.i DDu+'c
Gia'o Hoa`ng\.
Y' ddo^` cu?a CSVN la` muo^'n co' quan he^. ngoa.i giao vo+'i To`a
Tha'nh Vatican dde^? dda(.t mi`nh ngang ha`ng vo+'i To`a Tha'nh dde^?
ddie^`u khie^?n Gia'o Ho^.i Vie^.t Nam trong mo.i to^? chu+'c sinh
hoa.t, qua?n tri. ta`i sa?n va` sa('p dda(.t nha^n su+.\. Trung Co^.ng
dda~ thu+.c hie^.n chu? tru+o+ng na^`y vo+'i mo^.t Gia'o Ho^.i ly khai
(quo^'c doanh) va` dda`n a'p nhu+~ng Gia'm Mu.c, linh mu.c va` gia'o
da^n trung tha`nh vo+'i vi. CHU? CHA(N duy nha^'t la` DDu+'c Gia'o
Hoa`ng o+? Vatican\. Trong chuye^'n vie^'ng tha(m cu?a Pha'i DDoa`n
Vatican va`o tha'ng 3-99, CSVN dda~ thay ddo^?i tha'i ddo^.: tu+` cu
+'ng ra('n ra me^`m de?o, tu+` cao nga.o ra li.ch su+....Ga^`n dda^y,
trong chuye^'n vie^'ng tha(m cu?a Thu+' Tru+o+?ng Ngoa.i Giao Toa`
Tha`nh (DDu+'c O^ng Pietro Parolin) ta.i Ha` No^.i tu+` 16 dde^'n
21/2/2009, tha'i ddo^. cu?a Ha` No^.i cu~ng dda~ thay ddo^?i...va`
Pha'i DDoa`n cu~ng dda~ tha^'y ro~ a^m mu+u cu?a CSVN muo^'n co'
“Gia'o Ho^.i CG cu?a Vie^.t Nam” va` CSVN muo^'n dda(.t mi`nh ngang
ha`ng vo+'i To`a Tha'nh trong vie^.c ddie^`u ha`nh Gia'o Ho^.i CG
Vie^.t Nam\.
To`a Tha'nh Vatican dda~ tha^'y ro~ ddie^`u ddo'\. Vo+'i mo^.t
Gia'o Ho^.i CG dda~ tra?i qua 2000 na(m, cha('c cha('n cu~ng dda~ co'
thu+`a kinh nghie^.m dde^` ddo^'i pho'\. Nga`y 21-1-1998, khi dda(.t
cha^n le^n Cuba, DDu+'c Gia'o Hoa`ng dda~ tuye^n bo^':
“To^i ta. o+n Thie^n Chu'a la` Chu'a cu?a li.ch su+? va` la` Chu'a cu?
a va^.n ma.ng chu'ng ta, dda~ cho to^i ddi dde^'n dda^'t na^`y ma`
o^ng Christofer Columbus go.i la` “ma?nh dda^'t dde.p nha^'t ma` ma('t
con ngu+o+`i chu+a bao gio+` ddu+o+.c tha^'y...” DDa^y la` mo^.t
nie^`m vinh du+. cho to^i ddu+o+.c vie^'ng tha(m da^n to^.c na^`y, ddu
+o+.c o+? giu+~a quy' anh em va` ddu+o+.c chia xe? vo+'i anh em va`i
nga`y dda^`y nie^`m tin, dda^`y hy vo.ng va` dda^`y ye^u thu+o+ng”\.
Va` nga`i ke^'t thu'c lo+`i cha`o da^n Cuba ba(`ng lo+`i ke^u
go.i:
“Cuba ha~y mo+? cu+?a cho the^' gio+'i vo+'i ta^'t ca? kha? na(ng
tuye^.t die^.u cu?a mi`nh va` the^' gio+'i ha~y mo+? cu+?a ddo'n
tie^'p Cuba dde^? da^n to^.c na^`y ddang ddi ti`m cha^n ly' nhu+ mo.i
ngu+o+`i, mo.i da^n to^.c kha'c, dde^? da^n to^.c na^`y ddang ra'o
rie^'t hoa.t ddo^.ng dde^? tie^'n bo^., ddang kha't vo.ng ho`a thua^.n
va` tha'i bi`nh, ho. ddu+o+.c co' the^? nhi`n ve^` tu+o+ng lai mo^.t
ca'ch dda^`y hy vo.ng”\.
Cu~ng nhu+ o+? Cuba, nhu+~ng ddie^`u kie^.n ma` Vatican ddu+a ra
ta.i Vie^.t Nam la` ddo`i ho?i cho da^n to^.c Vie^.t Nam co' ddu+o+.c
ca'c quye^`n tu+. do da^n chu?\.
Do hoa`n ca?nh li.ch su+?, tu+` nga`y dda.o Co^ng Gia'o ddu+o+.c
rao truye^`n ta.i Vie^.t Nam, dda~ ga(.p pha?i nhu+~ng su+. hie^?u
la^`m ddo^'i vo+'i ca'c to^n gia'o trong nu+o+'c va` ddo^'i vo+'i
chi'nh quye^`n\. Co^.ng Sa?n cu~ng nhu+ ngu+o+`i My~ dda~ lo+.i du.ng
su+. kie^.n na^`y dde^? ta.o ne^n nhu+~ng bie^'n co^' li.ch su+? ddau
thu+o+ng cho quo^'c gia da^n to^.c chu'ng ta\. Nhu+~ng ngu+o+`i co'
tri`nh ddo^. nha^.n thu+'c sa'ng suo^'t dde^`u dda~ tha^'y ro~ ddie^`u
na^`y\. Tuy nhie^n, ve^` ma(.t ta^m ly', nhu+~ng ngu+o+`i ngoa`i Co^ng
Gia'o co' the^? nghi ngo+` mo^.t khi ho. chu+a hie^?u ddu+o+.c chu? tru
+o+ng cu?a Vatican trong va^'n dde^` dda(.t quan he^. ngoa.i giao vo
+'i ca'c quo^'c gia tre^n the^' gio+'i:“kho^ng vi` quye^`n lo+.i cu?a
Vatican ma` chi'nh la` vi` quye^`n lo+.i cu?a da^n to^.c ddo'”\. Mo^.t
khi Vatican le^n tie^'ng ddo`i ho?i thu+.c thi ca'c quye^`n tu+. do
da^n chu? va` nha^'t la` tu+. do ve^` to^n gia'o, thi` ddo`i ho?i ddo'
kho^ng chi? rie^ng cho Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o ma` cho ta^'t ca? mo.i
Gia'o Ho^.i, cho ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i da^n\.
Trong Kinh Tha'nh Ta^n U+o+'c, Gioan dda~ thua^.t la.i lo+`i DDu
+'c Chu'a Gie^su no'i vo+'i quan To^?ng Tra^'n cu?a La Ma~ la`
Philato^, khi o^ng na^`y ho?i Nga`i: “O^ng co' pha?i la` vua kho^ng?”
thi` Nga`i tra? lo+`i:“Va^ng to^i la` vua...nhu+ng nu+o+'c cu?a to^i
kho^ng thuo^.c ve^` the^' gian na^`y” (Gioan.18-36)\. Quo^'c gia
Vatican kho^ng pha?i la` mo^.t quo^'c gia nhu+ ca'c quo^'c gia kha'c
tre^n the^' gio+'i, vi` Vatican khi dda(.t quan he^. ngoa.i giao vo+'i
ca'c quo^'c gia kha'c, kho^ng co' mu.c ddi'ch ddi ti`m ca'c quye^`n lo
+.i ve^` kinh te^', chi'nh tri....nhu+ng la` ddi ti`m co^ng ly' ho`a
bi`nh, ddem ti`nh ye^u thu+o+ng dde^'n cho ca'c quo^'c gia kha'c\.
Vatican la` nu+o+'c cu?a Thie^n Chu'a, kho^ng pha?i la` nu+o+'c
cu?a the^' gian\.
Ne^'u mu.c ddi'ch cu?a ca'c to^n gia'o la` ti`m ha.nh phu'c cho
con ngu+o+`i thi` ca'c to^n gia'o o+? Vie^.t Nam se~ sa(~n sa`ng ho+.p
ta'c vo+'i Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o trong nguye^.n vo.ng “cu+u da^n
ddo^. the^'” cu?a mi`nh\. Ve^` phi'a Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o Vie^.t
Nam cu~ng pha?i co' tinh tha^`n “tranh dda^'u chung” ddu+`ng dde^? ro
+i va`o ca'i ba^~y cu?a Co^.ng Sa?n\. Co^.ng Sa?n co' the^? sa(~n
sa`ng nhu+o+.ng bo^. ddo^'i vo+'i Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o ma` kho^ng
nhu+o+.ng bo^. ddo^'i vo+'i ca'c to^n gia'o kha'c\. Cha(?ng ha.n
chu'ng se~ tra? la.i ta`i sa?n, nha` tho+`, tu vie^.n, tru+o+`ng ho.c,
co+ so+? tu+` thie^.n...cho Co^ng Gia'o, cho phe'p Co^ng Gia'o ddu+o
+.c xua^'t ba?n ba'o chi', sa'ch vo+?\... Ne^'u tru+o+`ng ho+.p ddo'
xa?y ra thi` Gia'o Ho^.i Co^ng Gia'o ne^n tha^.n tro.ng, ddu+`ng vi`
quye^`n lo+.i cu?a mi`nh ma` ta.o ne^n su+. nghi ky. la^~n nhau giu+~a
ca'c to^n gia'o, ta.o su+. chia re~ co' lo+.i cho Co^.ng Sa?n\. Pha?i
ddo`i ho?i cho ca'c to^n gia'o kha'c cu~ng ddu+o+.c mo.i quye^`n lo+.i
nhu+ Co^ng Gia'o, ddu+`ng dde^? cho ho. pha?i thie^.t tho`i\. Pha?i
luo^n luo^n giu+~ vu+~ng tinh tha^`n ddoa`n ke^'t giu+~a ca'c to^n
gia'o vo+'i nhau\.
Co^.ng Sa?n ra^'t so+. the^' lu+.c cu?a ca'c to^n gia'o\. Ne^'u ca'c
to^n gia'o sa(~n sa`ng ho+.p ta'c vo+'i nhau thi` Co^.ng Sa?n co' co+
nguy su.p ddo^? va` con ddu+o+`ng “cu+'u nha^n ddo^. the^'” cu?a ca'c
to^n gia'o mo+'i co' hy vo.ng thu+.c hie^.n ddu+o+.c\.
Nguye^~n Ly'-Tu+o
+?ng
( 20/2/2009)