THU+ GO+?I CU. KHO^?NG TU+?
Irene
ng
THU+ GO+?I CU. KHO^?NG TU+?
Ta. Phong Ta^`n
Tu+o+.ng tho+` cu. Nguye^~n Tra~i
Ki'nh go+?i cu. Kho^?ng Tu+?!
Thu+a cu.!
DDu+o+.c tin tu+` be^n Ta^y cho bie^'t: "Va(n pho`ng
Chi'nh phu? vu+`a co' co^ng va(n so^' 1992/VPCP-QHQT gu+?i các bo^̣
Giáo dục và DDào tạo, Ngoa.i giao, Co^ng an và Va(n pho`ng Trung
U+o+ng DDa?ng Co^̣ng Sản, tho^ng ba'o y' kie^'n cu?a Thu? tu+o+'ng
Chi'nh phu? cho phe'p thi' ddie^?m tha`nh la^.p mo^.t Ho.c vie^.n Kho^?
ng Tu+? ta.i Vie^.t Nam"\. O^ng Nguye^̃n Ta^́n Dũng giao cho Pho'
thu? tu+o+'ng Nguye^~n Thie^.n Nha^n "chi? dda.o vie^.c thi' ddie^?m
tha`nh la^.p Ho.c vie^.n Kho^?ng Tu+? theo ca'c quy ddi.nh hie^.n
ha`nh"\.
Ke? ha^.u sinh vo^.i va~ ti`m kie^'m tre^n ca'c to+` ba'o
lo+'n trong nu+o+'c cu?a Vie^.t Nam dde^? kie^?m chu+'ng nhu+ng cha?
tha^'y to+` na`o dda(ng tin na`y ca?\. Ca' bie^.t co' ba'o CA TPHCM
thi` tha^'y dda(ng ca'ch dda^y 3 nga`y, nhu+ng thu+a tha^.t vo+'i cu.
Kho^?ng la` ke? ha^.u sinh na`y kho^ng tin ba'o CA TPHCM vi` tho+`i
gian ga^`n dda^y ba'o na`y co' nhie^`u ba`i vie^'t do^'i tra' tro+ tre?
n qua'\. Tuy nhie^n, ca(n cu+' va`o ca'i uy ti'n ho+n 80 na(m cu?a
ba'o Ta^y thi` cha('c la` chuye^.n na`y co' thie^.t ro^`i\.
Thu+a cu.!
Ke? ha^.u sinh ddu+o+.c bie^'t, cu. ho. Kho^?ng, te^n khai
sinh la` Kha^u, tu+. la` Tro.ng Ni\. Cu. sinh nga`y 28 tha'ng 9, 551 –
479 TCN\. Quo^'c ti.ch Lo^~ Quo^'c, nay la` Trung Quo^'c\. Ngu+o+`i
Trung Quo^'c go.i cu. la` Kho^?ng Tu+? (孔子) hoa(.c Kho^?ng Phu Tu+? (孔夫
子)\. Cu. la` mo^.t nha` tu+ tu+o+?ng, nha` trie^'t ho.c xa~ ho^.i no^?
i tie^'ng Trung Hoa\. Co' nghi~a la` cu. Kho^?ng cha(?ng co' "da^y mo+
re^~ ma'" gi` dde^'n ngu+o+`i Vie^.t Nam ca?, va` cu. kho^ng he^`
bie^'t Vie^.t Nam la` quo^'c gia na`o, cu. ca`ng kho^ng bie^'t Chi'nh
phu? Vie^.t Nam ddang vinh danh cu. la` nhu+~ng ngu+o+`i na`o\.
Vie^.t Nam cu~ng kho^ng thie^'u ca'c nha` tu+ tu+o+?ng,
nha` va(n ho'a lo+'n, co' the^? ddie^?m qua nhu+ sau:
- Cu. Nguye^~n Tra~i (tu+. U+'c Trai), ta'c gia? "Bi`nh
Ngo^ sa'ch" go'p pha^`n quye^'t ddi.nh dda'nh tha('ng qua^n Minh, la`
dda.i tha^`n nha` Ha^.u Le^, mo^.t nha` va(n chu+~ No^m\. Cu. ddu+o+.c
xem la` mo^.t anh hu`ng da^n to^.c cu?a Vie^.t Nam, va` la` mo^.t danh
nha^n va(n ho'a the^' gio+'i\.
- Vua Le^ Tha'nh To^ng (te^n hu'y Le^ Tu+ Tha`nh) la` vi.
vua thu+' na(m cu?a nha` Ha^.u Le^, tri. vi` tu+` na(m 1460 to+'i
1497\. O^ng ddu+o+.c ca'c su+? gia dda'nh gia' la` vi. vua anh minh
nha^'t cu?a nha` Ha^.u Le^\. O^ng cu~ng ddu+o+.c xem la` mo^.t nha` va
(n hoa' va` mo^.t ngu+o+`i coi tro.ng hie^`n ta`i\. Trong lu'c tri.
vi`, o^ng dda~ ddu+a ra nhie^`u ca?i ca'ch trong he^. tho^'ng qua^n su
+., ha`nh chi'nh, kinh te^', gia'o du.c va` lua^.t pha'p\.
- Cu. Nguye^~n Du (tu+. la` To^' Nhu+), hie^.u Thanh
Hie^n, bie^.t hie^.u Ho^`ng So+n la.p ho^., la` mo^.t nha` tho+ no^?i
tie^'ng tho+`i Le^ ma.t, Nguye^~n so+\. Cu. Nguye^~n Du ddu+o+.c xem
nhu+ la` mo^.t nha` tho+ lo+'n cu?a Vie^.t Nam, ddu+o+.c ngu+o+`i
Vie^.t ki'nh tro.ng go.i la` "DDa.i thi ha`o da^n to^.c"\. Na(m 1965,
cu. ddu+o+.c UNESCO to^n vinh la` danh nha^n va(n ho'a the^' gio+'i\.
- Cu. Nguye^~n Bi?nh Khie^m, ddu+o+.c bie^'t dde^'n
nhie^`u vi` tu+ ca'ch dda.o ddu+'c, ta`i tho+ va(n cu?a mo^.t nha`
gia'o co' tie^'ng tho+`i ky` Le^-Ma.c pha^n tranh cu~ng nhu+ ta`i
tie^n tri ca'c tie^'n trie^?n cu?a li.ch su+? Vie^.t Nam ma` ngu+o+`i
Vie^.t thu+o+`ng truye^`n tu.ng go.i la` "sa^'m Tra.ng Tri`nh"\.
Hoa(.c ga^`n dda^y ho+n co' ca'c cu.:
- Tie^'n si~ Nguye^~n Ba' La^n - ngu+o+`i vie^'t phu' No^m
lu+`ng danh Nga~ ba Ha.c\.
- Nguye^~n Gia Thie^`u - ngu+o+`i tha^'u hie^?u y' nghi~a
cu?a kie^'p nha^n sinh\.
- Pha.m DDi`nh Ho^? - ngu+o+`i dde^? la.i cho ddo+`i sau
nhie^`u co^ng tri`nh va(n ho'a\.
- Nguye^~n Khuye^'n - ngu+o+`i dda.t dde^'n ma^~u mu+.c cu?
a thi ca co^? ddie^?n Vie^.t Nam\.
- Nguye^~n DDo^?ng Chi - ngu+o+`i mie^.t ma`i ti`m kie^'m
gia' tri. va(n ho'a da^n to^.c\.
- Nguye^~n Phan Cha'nh - ngu+o+`i giu+~ ho^`n que^ trong
tranh lu.a\.
Ke? ha^.u sinh ta`i so+ tri' thie^?n, ho.c ha`nh cha(?ng to
+'i dda^u nhu+ng cu~ng bie^'t ra(`ng da^n to^.c Vie^.t Nam tu+` xu+a
dde^'n nay co' nhie^`u ba^.c danh nha^n ta`i tri', dda'ng dde^? tu+.
ha`o nhu+ng chu+a co' ba^.c danh nha^n Vie^.t Nam na`o ddu+o+.c la^.p
ca'i Ho.c vie^.n mang te^n ca'c cu. dde^? nghie^n cu+'u co^ng tri`nh
cu?a ca'c cu. ca?, cu. Kho^?ng qua? la` co' phu'c lo+'n ba(`ng Tro+`i
ddo' nha!
Ba'o Ta^y co`n no'i the^m: "Học vie^̣n na`y co' chu+'c na
(ng gia?ng da.y tie^'ng Hoa; dda`o ta.o gia'o vie^n Hoa ngu+~; to^? chu
+'c thi tri`nh ddo^. tie^'ng Hoa; chie^'u phim Trung Quo^́c, tu+ va^'n
du ho.c; to^? chu+'c ca'c hoa.t ddo^.ng trao ddo^?i va(n ho'a, hu+~u
nghi.\... vo+́i mục tie^u cuo^́i cùng là mo+? ro^.ng a?nh hu+o+?ng
cu?a ne^`n va(n ho'a Trung Quo^́c tre^n pha.m vi toa`n ca^`u."\.
Ca'ch dda^y 1/2 tha'ng, ba'o Ngu+o+`i DDa.i Bie^?u Nha^n
Da^n nha^.n xe't ve^` vie^.c la^.p ca'c Ho.c vie^.n Kho^?ng Tu+? o+?
ngoa`i pha.m vi la~nh tho^? Trung Quo^'c "la` ca'ch to^'t nha^'t dde^?
Trung Quo^'c chu+'ng to? quye^`n lu+.c “me^`m” cu?a mi`nh vo+'i the^'
gio+'i"\.
Theo thie^?n y' cu?a ke? ha^.u sinh na`y thi` cu. Kho^?ng
ne^n ca'm o+n Chi'nh phu? Vie^.t Nam vi` dda~ co' co^ng vinh danh,
truye^`n ba' tu+ tu+o+?ng, ho.c thuye^'t cu?a cu. o+? be^n ngoa`i
dda^'t nu+o+'c cu., co' co^ng "giu'p ddo+~" To^? quo^'c Trung Quo^'c
cu?a cu. chu+'ng to? "quye^`n lu+.c “me^`m” cu?a mi`nh vo+'i the^' gio
+'i"\.
Hie^.n nay chu+a bie^'t cu. the^? tho+`i gian na`o Ho.c
vie^.n mang te^n cu. Kho^?ng ddu+o+.c tha`nh la^.p va` cu~ng chu+a
bie^'t Ho.c vie^.n ddu+o+.c dda(.t o+? dda^u, nhu+ng ke? ha^.u sinh
na`y "long tro.ng dda.i" tuye^n bo^' vo+'i cu. ra(`ng mai mo^'t ke?
ha^.u sinh na`y se~ co^' co^ng ta^`m ca'i Ho.c vie^.n mang te^n cu.
ma` xin va`o ho.c la^'y ho.c dde^?, ne^'u co' ddie^`u kie^.n thi` ddo^?
i sang quo^'c ti.ch cu?a cu. luo^n cho the^m pha^`n "vinh du+."\.
Ta. Phong Ta^`n