DDie^.u ho^? ly so+n
rangnguyen
DDo.c truye^.n co^? cu?a nu+o+'c Trung Hoa, nha^'t la` truye^.n Chung Vo^
Die^.m, chu'ng ta se~ tha^'y ngu+o+`i xu+a dda~ a'p du.ng nhu+~ng chie^'n
lu+o+.c, chie^'n thua^.t ra^'t hay. Trong so^' nhu+~ng chie^'n thua^.t ddo' co'
chie^'n thua^.t "DDie^.u Ho^? Ly So+n� ra^'t ddo^.c dda'o ma` Bo^. Chi? Huy va`
chie^'n hu+~u Tie^?u DDoa`n 3 Nha?y Du` dda~ a'p du.ng mo^.t ca'ch tro.n ve.n
ta.i Chie^'n Khu DD, Ti?nh Ta^y Ninh, thuo^.c Qua^n Khu III.
*
To^i ddu+o+.c dde^'n ddi.nh cu+ ta.i nu+o+'c My~, kho^ng pha?i ddi theo die^.n
ODP, kho^ng pha?i ddi theo die^.n HO, cu~ng kho^ng pha?i ddi theo die^.n con
lai. To^i ddi theo die^.n O^-DDI-GHE ba(`ng ddu+o+`ng bie^?n, tu+'c la` to^i
thuo^.c tha`nh pha^`n ti. na.n chi'nh tri., ra ddi kho^ng co' tra^.t tu+. nhu+ng
co' ly' do chi'nh dda'ng, bo+?i vi` to^i la` cu+.u qua^n nha^n thuo^.c Binh
Chu?ng Nha?y Du`.
Nhu+~ng ngu+o+`i ti. na.n chi'nh tri., du` ra ddi ba(`ng ddu+o+`ng bo^. hay
ddu+o+`ng bie^?n dde^`u co' ra^'t nhie^`u lo so+., nguy hie^?m va` to^'n ke'm,
co' khi nguy hie^?m dde^'n ca? sinh ma.ng cu?a mi`nh nu+~a. Su+. lo so+. tu+`
khi chua^?n bi., lu'c kho+?i ha`nh, lu'c le^nh dde^nh tre^n bie^?n ca?, va` khi
dda~ dde^'n ddu+o+.c tra.i ti. na.n nu+~a.
Nhu+ng nho+` O+n Tre^n, nho+` su+. chua^?n bi. chu dda'o va` co' le~ cu~ng nho+`
su+. may ma('n ne^n to^i dda~ vu+o+.t qua mo^.t ca'ch an toa`n. Ba^y gio+` co`n
pha?i lo chua^?n bi. tinh tha^`n dde^? cho+` nga`y ra pha'i ddoa`n pho?ng va^'n.
Vie^.c na^`y, theo ca'c ngu+o+`i ddi tru+o+'c cho bie^'t: Tuy kho' ma` de^~, tuy
de^~ ma` kho'.
Kho' la` khi ra pha'i ddoa`n pho?ng va^'n, nha^n vie^n phu. tra'ch se~ ca^.t
va^'n, se~ va(.n ve.o ddu? thu+' dde^? kho?i nha^.n la^`m ddo^'i tu+o+.ng. Co`n
de^~ la` khi nha^n vie^n phu. tra'ch nha^.n xe't la` ddu'ng ddo^'i tu+o+.ng,
ddu? tie^u chua^?n nhu+ lua^.t le^. dda~ qui ddi.nh thi` ngu+o+`i ta cha^'p
thua^.n ngay cho dde^'n ddi.nh cu+ ta.i nu+o+'c cu?a ho..
Co`n de^~ ma` kho' la` ngu+o+`i da^n mi`nh khi tha^'y ca'c pha'i ddoa`n nha^.n
ngu+o+`i mo^.t ca'ch de^~ da~i ne^n co'
y' xem thu+o+`ng, kho^ng lo chua^?n bi. chu dda'o, dde^'n khi ngu+o+`i ta ho?i
va`i ca^u ca('c co+' thi` lu'ng tu'ng, tra? lo+`i kho^ng xuo^i, ne^n ngu+o+`i ta
ba'c ddo+n xin ti. na.n.
Co' nhie^`u tru+o+`ng ho+.p la.i chi'nh mi`nh la`m cho mi`nh bi. ba'c ddo+n xin
ti. na.n. Vi' du. nhu+ co' anh qua^n nha^n thu+' thie^.t, khi ra pha'i ddoa`n
la.i tu+. na^ng ca^'p ba^.c cu?a mi`nh le^n cao, tu+` ca^'p Ha. si~ quan le^n
ca^'p Trung U'y, DDa.i U'y. Khi ngu+o+`i phu. tra'ch pho?ng va^'n ho?i co^ng
vie^.c cu?a ca^'p Si~ quan thi` anh ta kho^ng bie^'t gi` ma` tra? lo+`i, the^'
la` anh ta bi. nghi ngo+` la` qua^n nha^n gia? ma.o ne^n bi. khu+o+'c tu+` tu+
ca'ch ti. na.n cu?a anh ta. Sau na^`y ddu+o+.c bie^'t la` anh ta muo^'n na^ng
ca^'p ba^.c le^n cao dde^? mong ddu+o+.c truy la~nh nhie^`u tie^`n, vi` anh ta
nghe thie^n ha. ddo^`n la` Chi'nh phu? My~ se~ truy tra? tie^`n lu+o+ng cho ca'c
cu+.u qua^n nha^n va` co^ng chu+'c ke^? tu+` nga`y CS cu+o+~ng chie^'m Mie^`n
Nam; ro^'t cuo^.c, tie^`n truy la~nh kho^ng co', ma` vie^.c ddi.nh cu+ cu~ng bi.
tro+? nga.i.
Cu~ng co' ngu+o+`i la` qua^n nha^n chi'nh hie^.u con nai va`ng, nhu+ng chi? la`
li'nh "vu' em� thuo^.c gia ddi`nh Ba'c Ta'm. Khi ra pha'i ddoa`n tra? lo+`i
suo^ng se? he^'t, dde^'n khi nha^n vie^n phu. tra'ch ba?o anh ta ke^? la.i mo^.t
tra^.n dda'nh ma` anh u+ng y' nha^'t thi` anh ta lu'ng tu'ng kho^ng bie^'t gi`
ma` ke^?, ke^'t qua? la` bi. khu+o+'c tu+`, cho+` ca'c nu+o+'c kha'c dde^'n
nha^.n theo die^.n nha^n dda.o.
Trong nhu+~ng nga`y o+? trong tra.i ti. na.n, to^i ddu+o+.c nhu+~ng ngu+o+`i ddi
tru+o+'c ba`y ve~ cho ca'ch tra? lo+`i khi ra pha'i ddoa`n, co' nhu+~ng y'
kie^'n hay, co' nhu+~ng y' kie^'n kho^ng thu+.c te^' hoa(.c ho+i qua' dda'ng.
To^i ghi nha^.n he^'t nhu+~ng y' kie^'n ddo' va` chi? im la(.ng vui ve? chu+'
kho^ng ta'n tha`nh hay che^ khen gi` he^'t.
Li.ch tri`nh ra pha'i ddoa`n ddu+o+.c chia ra la`m ba giai ddoa.n:
I. Va(n Pho`ng JVA (Joint Voluntary Agency):
Ta.i dda^y, ngu+o+`i ta cho ke^ khai ly' li.ch, ke^? ra ca'c co^ng vie^.c co'
lie^n quan dde^'n Qua^n Vu. hay Co^ng Vu. ta dda~ dda?m tra'ch trong che^' ddo^.
VNCH.
Ngu+o+`i ta cu~ng ho?i the^m ca'c hoa.t ddo^.ng chi'nh tri. cho^'ng la.i che^'
ddo^. hie^.n hu+~u ne^'u co'. Ho. co`n ba?o ta ke^ khai To^n Gia'o cu?a mi`nh,
ke^? ca? Te^n Tha'nh cu?a mo^~i ngu+o+`i. Tru+o+`ng ho+.p ca'c To^n Gia'o kha'c
cu~ng kho^ng sao. Ta.i Va(n pho`ng na^`y ra^'t de^~, ngu+o+`i ta kho^ng he^`
ca^.t va^'n hay ba('t be? gi` ca?.
II. Va(n Pho`ng EAO (Ethnic Affair Officer):
Ta.i Va(n Pho`ng na^`y ngu+o+`i ta se~ ca^.t va^'n, truy cu+'u, moi mo'c ddu?
thu+' nhu+~ng gi` co' lie^n quan dde^'n Qua^n Vu. hay Co^ng Vu. cu?a ta. Mu.c
ddi'ch la` dde^? xa'c ddi.nh cho ddu'ng tu+ ca'ch ti. na.n cu?a ta dde^? ho.
quye^'t ddi.nh la` nha^.n hay tu+` cho^'i. Va(n Pho`ng na^`y la` no+i ai na^'y
dde^`u lo nga.i nha^'t, ne^'u qua ddu+o+.c Va(n Pho`ng na^`y thi` mo.i vie^.c
dde^`u xuo^i thua^.n he^'t.
III. Va(n Pho`ng INS (Immigration Naturalization Service):
DDa^y la` Va(n Pho`ng cu?a So+? Di Tru', Ngu+o+`i tru+o+?ng Va(n Pho`ng se~ ba?o
gia ddi`nh ngu+o+`i ddu+o+.c pho?ng va^'n tuye^n the^., sau ddo' chi? ho?i ta
ma^'y ca^u chie^'u le^. nhu+: Vi` ly' do na`o ma` ta xin ti. na.n? Co' gi` kho'
kha(n hay nguy hie^?m ma` ta pha?i ra ddi? Cha('c cha('n mo^~i ngu+o+`i trong
chu'ng ta dde^`u co' ha`ng lo^ ly' do dde^? tra? lo+`i ca^u ho?i na^`y.
Pha^`n to^i, khi dde^'n ddu+o+.c dda^'t nu+o+'c Tha'i Lan to^i pha?i o+? ta.i
nha` ta.m tru' tre^n ba'n dda?o Budi vo+'i ngu+o+`i Ho^`i Gia'o Ma~ Lai 33
nga`y, sau ddo' ddu+o+.c chi'nh quye^`n cu?a Tha'i Lan chuye^?n tha(?ng va`o
tra.i ti. na.n Panat Nikhom thuo^.c ti?nh Chonburi o+? ga^`n Thu? DDo^ Bangkok.
So+? di~ chu'ng to^i o+? ta.m trong khu ngu+o+`i Ho^`i Gia'o Ma~ Lai vi` vu`ng
dda^'t na^`y la` vu`ng cu+.c Nam cu?a nu+o+'c Tha'i Lan, co' mo^.t so^' ngu+o+`i
Ma~ Lai dde^'n cu+ ngu. la^u ddo+`i ta.i dda^y.
Va`o tra.i Ti. na.n Panat Nikhom ddu+o+.c 2 nga`y thi` ddu+o+.c go.i ra va(n
pho`ng Cao U?y Ti. na.n. LHQ dde^? ddu+o+.c pha^n loa.i va` cho+` nga`y ra pha'i
ddoa`n ca'c nu+o+'c dde^'n pho?ng va^'n tie^'p nha^.n.
Hai tua^`n sau thi` gia ddi`nh to^i ddu+o+.c go.i le^n va(n pho`ng JVA dde^? ke^
khai ly' li.ch va` pha^`n Qua^n vu. cu?a to^i..
Ba nga`y sau thi` to^i ddu+o+.c go.i le^n Va(n pho`ng EAO. Ta.i dda^y to^i cu~ng
co' ho+i lo mo^.t ti', ma(.c da^`u to^i kho^ng co' gi` gian do^'i hoa(.c the^m
bo+'t gi` trong ly' li.ch hay trong Qua^n vu..
Phu. tra'ch ta.i Va(n pho`ng na^`y la` mo^.t vi. Si~ quan My~: DDa.i U'y Smith.
O^ng na^`y bi. ngu+o+`i ti. na.n ga'n cho mo^.t bie^.t danh la` O^ng Ba Ga`
DDa', kho^ng pha?i o^ng ta thi'ch dda' ga` ma` la` dda' ngu+o+`i ti. na.n ra
kho?i danh sa'ch cu?a nhu+~ng ngu+o+`i ti. na.n ddu+o+.c ddi ddi.nh cu+ ta.i
nu+o+'c My~, ne^'u o^ng a^'y nha^.n tha^'y co' gi` dda'ng nghi ngo+`. O^ng co'
ta'c phong cu?a mo^.t qua^n nha^n ra^'t chu+~ng cha.c, ma(.c du` o^ng chi? ma(.c
thu+o+`ng phu.c, to'c ca('t nga('n nhu+ mo^.t ta^n binh trong qua^n tru+o+`ng,
lo+`i no'i sa('c sa?o go.n ga`ng.
Tho^ng di.ch vie^n cu?a o^ng DDa.i U'y na^`y la` co^ gia'o Nguye^.t, co^ tu+.
gio+'i thie^.u la` co^ gia'o da.y lo+'p hai ta.i mo^.t tru+o+`ng so+ ca^'p o+?
ti?nh Ca^`n Tho+, va` cho bie^'t la` co^ co' ho.c chu't i't tie^'ng Anh tru+o+'c
khi vu+o+.t bie^?n to+'i dda^y. Co^ cu~ng cho bie^'t la` tri`nh ddo^. cu?a co^
co`n ha.n che^' la('m, co' the^? co' nhu+~ng chu+~ co^ chu+a bie^'t, nha^'t la`
trong la~nh vu+.c Qua^n su+.. Ba('t dda^`u cuo^.c pho?ng va^'n, o^ng DDa.i U'y
Smith ho?i to^i qua lo+`i tho^ng di.ch cu?a co^ Nguye^.t :
- O^ng la` qua^n nha^n Nha?y Du`?
To^i tra? lo+`i:
- Da. pha?i.
- Ca^'p ba^.c gi`?
- Da., ca^'p ba^.c Ha. si~ nha^'t.
O^ng la.i ho?i tie^'p:
- O^ng thuo^.c DDo+n vi. na`o trong Binh Chu?ng Nha?y Du`?
- Da. o+? DDa.i DDo^.i 33, Tie^?u DDoa`n 3 Nha?y Du`.
- Ca^'p cao ho+n nu+~a la` gi`?
- Da. la` Lu+~ DDoa`n 3, Lu+~ ddoa`n tru+o+?ng la` DDa.i Ta' Nguye^~n Khoa Nam.
DDa.i U'y Smith co' ve? vui, ho?i tie^'p:
- Co' pha?i DDa.i ta' Nguye^~n Khoa Nam, sau na^`y le^n chu+'c Thie^'u tu+o+'ng
Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n IV kho^ng?
To^i nghie^m chi?nh ddu+'ng le^n dda'p:
- Da. ddu'ng la` Thie^'u tu+o+'ng Nam, o^ng dda~ tua^~n tie^'t khi co' le^.nh
dda^`u ha`ng cu?a DDa.i Tu+o+'ng Minh!!!
DDa.i U'y Smith ddu+a tay mo+`i to^i ngo^`i ro^`i ho?i:
- Anh co' ve? ki'nh tro.ng Thie^'u tu+o+'ng Nam?
- Da. ta^'t ca? ngu+o+`i VN dde^`u ki'nh tro.ng O^ng Thie^'u tu+o+'ng Nam, co'
the^? ca? VC nu+~a.
- DDu+o+.c ro^`i, ba^y gio+` to^i ho?i tie^'p nghe. Anh ha~y ke^? so+ ca'c giai
ddoa.n ho.c Nha?y du`.
- Da., tru+o+'c khi va`o ho.c Nha?y du`, ngu+o+`i kho'a sinh pha?i thi the^?
du.c dde^? kie^?m tra su+'c kho?e coi co' ddu? su+'c theo ho.c Nha?y du` kho^ng?
Tie^'p theo la` ho.c tre^n ma(.t dda^'t tu+` ca'c the^' te' be^n tra'i, nga~
be^n pha?i, nha`o dda`ng tru+o+'c, lo^.n dda`ng sau. Tie^'p theo la` ho.c ca'ch
mang du`: Mo^~i ngu+o+`i qua^n nha^n ddi nha?y pha?i mang hai chie^'c du`,
chie^'c du` mang sau lu+ng ma`u xanh o^-liu du`ng dde^? nha?y tu+` phi co+
xuo^'ng dda^'t, chie^'c du` mang tru+o+'c bu.ng nho? ho+n, ma`u tra('ng du`ng
dde^? ca^'p cu+'u ne^'u chie^'c du` sau lu+ng nha?y ra ma` kho^ng mo+?, hoa(.c
mo+? kho^ng dde^`u, nhu+ bi. ro^'i da^y, la' du` bi. ra'ch ho+n mo^.t yard, hay
la' du` bi. xoa('n la.i hoa(.c la' du` bi. teo la.i nhu+ la' co+` dduo^i nheo,
va` cu~ng mo+? du` ca^'p cu+'u khi bi. ro+i mu~ sa('t..
Ngu+o+`i kho'a sinh cu~ng ddu+o+.c ho.c ca'ch la'i du` dde^? tra'nh cho la' du`
kho^ng xa'p la.i ga^`n la' du` cu?a ca'c ba.n kha'c, ho.c ca'ch ddie^`u khie^?n
cho la' du` bay cha^.m va` la'i cho la' du` ro+i ddu'ng ba~i dda'p an toa`n.
Ke^' ddo' la` ho.c ca'ch xuo^'ng du`, ho.c ca'ch xuo^'ng du` tre^n ma(.t dda^'t,
xuo^'ng du` tre^n ngo.n ca^y cao va` xuo^'ng du` du+o+'i nu+o+'c, ne^'u du` bi.
ro+i xuo^'ng ruo^.ng nu+o+'c hay ro+i xuo^'ng so^ng ra.ch.
Sau pha^`n ho.c du+o+'i dda^'t, dde^'n pha^`n ta^.p nha?y dda`i 12 thu+o+'c ma`
anh em go.i no^m na la` nha?y chuo^`ng cu. Ca'i dda`i na^`y ddu+o+.c ddo'ng
va'ch ki'n he^'t bo^'n be^n, chi? co' hai cu+?a hai be^n ho^ng nhu+ cu+?a tre^n
phi co+. Ta.i dda`i na^`y mo.i ddo^.ng ta'c dde^`u pha?i la`m ddu'ng nhu+ tre^n
phi co+ tha^.t. Ngu+o+`i kho'a sinh la`m theo le^.nh cu?a Hua^'n Luye^.n Vie^n,
khi ddu+o+.c le^.nh mo'c da^y "xoa�- tu+'c la` ca'i so+.i da^y co^.t mie^.ng
ca'i bao du` - va`o da^y ca'p, xong ddu+'ng thu? the^' ta.i cu+?a, khi Hua^'n
Luye^.n Vie^n ra le^.nh "GO� thi` ngu+o+`i kho'a sinh nha?y tha(?ng ra ngoa`i
kho^ng trung ddo^`ng tho+`i mie^.ng dde^'m so^': 331 - 332 - 333, xong ro^`i ta
na('m da^y thu+o+.ng tha(ng ngu+o+'c ma(.t le^n, nhi`n la' du` va` ho^ to "Kha'm
du`�.
O^ng DDa.i U'y Smith ddu+a tay nga(n la.i:
- O^ng cho bie^'t, khi nha?y ra kho?i cu+?a phi co+, ma` co`n ddo.c ca'c ca^u
so^' chi va^.y? Co' pha?i ca'c anh so+. qua' ne^n ddo.c ca^u tha^`n chu' kho^ng?
- Da. ba ca^u so^' ddo' la` tho+`i gian BA GIA^Y dde^? cho la' du` mo+?, ne^'u
sau BA GIA^Y ma` ta kho^ng nghe la' du` mo+? thi` ta pha?i la^.p tu+'c mo+? la'
du` ca^'p cu+'u tru+o+'c bu.ng.
Vu+`a tra? lo+`i, to^i vu+`a theo do~i ne't ma(.t o^ng DDa.i U'y Smith, to^i
tha^'y o^ng ga^.t gu` ca'i dda^`u, gu+o+ng ma(.t co' ve? vui tu+o+i, ne^n to^i
ra^'t an lo`ng.
Cho+.t o^ng DDa.i U'y Smith ho?i:
- Ne^'u la' du` ca^'p cu+'u tru+o+'c bu.ng cu~ng kho^ng mo+? thi` pha?i la`m
sao?
To^i nhanh nha^?u dda'p:
- Da. chuye^.n ddo' kho^ng bao gio+` xa?y ra, bo+?i vi` ky~ thua^.t che^' ta.o
chie^'c du` ra^'t tinh vi, ne^n kho^ng the^? co' va^'n dde^` ca? hai chie^'c du`
cu`ng kho^ng mo+? mo^.t lu'c ddu+o+.c.
O^ng DDa.i U'y Smith vu+`a cu+o+`i vu+`a no'i:
- To^i dda(.t thi' du., to^i no'i la.i la` chi? dda(.t thi' du. ma` tho^i, la`
ne^'u ca? hai chie^'c du` cu`ng kho^ng mo+? thi` pha?i la`m sao?
To^i hu`ng ho^`n tra? lo+`i:
- To^i cu~ng ddoan cha('c la` chuye^.n ddo' kho^ng bao gio+` co' the^? xa?y ra
ddu+o+.c, ma` gia? du. ne^'u no' co' xa?y ra thi` chi? co`n ca'ch go.i Lie^n
DDo^.i Chung Su+. ddem xe?ng dde^'n xu'c ve^` tho^i.
O^ng DDa.i U'y Smith cu+o+`i, co^ gia'o Nguye^.t cu+o+`i, to^i cu~ng cu+o+`i
vo+'i ho.. O^ng DDa.i U'y Smith ba?o to^i:
- O^ng ke^? tie^'p ddi
Ba^y gio+` to^i dda~ an ta^m ro^`i, ne^n bi`nh ti~nh tra? lo+`i ca^u ho?i cu?a
o^ng DDa.i U'y :
- Sau hai la^`n nha?y ta^.p dda`i 12 thu+o+'c, thi` tie^'p theo ta^.p nha?y
dda`i 11 thu+o+'c ma` ngu+o+`i ta go.i la` ddi da^y tu+? tha^`n. DDa`i na^`y
ngu+o+`i ta ca(ng mo^.t so+.i da^y ca'p tu+` hu+o+'ng Ba('c ddi ngang ca'i dda`i
dde^'n hu+o+'ng Nam nhu+ hi`nh chu+~ A ma` ca'i dda`i la` ddi?nh cu?a chu+~ A
ddo'. Tre^n so+.i da^y ca'p co' ga('n ca'i ro`ng ro.c (tru.c la(ng) vo+'i hai
khoen sa('t. Ngu+o+`i kho'a sinh leo le^n dda`i, hai tay na('m va`o hai khoen
sa('t cho+` le^.nh. Khi Hua^'n Luye^.n Vie^n ra le^.nh "GO� thi` ngu+o+`i kho'a
sinh ru'ng mi`nh co cha^n le^n thi` ca'i ro`ng ro.c se~ ddu+a ta cha.y ve^`
hu+o+'ng cuo^'i so+.i da^y ca'p vo+'i to^'c ddo^. 65 km.gio+`, khi Hua^'n
Luye^.n Vie^n ddu+'ng du+o+'i dda^'t pha^'t la' co+` ddo? thi` ngu+o+`i kho'a
sinh buo^ng tay cho tha^n mi`nh ro+i xuo^'ng dda^'t va` lo^.n mo^.t vo`ng. Co'
ddie^`u quan tro.ng la` ne^'u ta buo^ng tay qua' so+'m khi co`n o+? tre^n cao
thi` co' the^? bi. tu+? thu+o+ng hoa(.c bi. ga~y tay, ga~y cha^n. Co`n ne^'u
buo^ng tay qua' tre^~ thi` se~ bi. dda^.p vo^ co^.t tru. o+? cuo^'i ddu+o+`ng
da^y ca'p thi` cu~ng bi. da^.p ma(.t be^? tra'n.
Xong pha^`n hua^'n luye^.n du+o+'i dda^'t thi` to+'i pha^`n le^n phi co+ nha?y
du` thu+.c su+..
O^ng DDa.i U'y Smith la.i ho?i:
- Khi nha?y ra kho?i phi co+, o^ng co' ca?m gia'c the^' na`o?
- Da. khi ddu+'ng thu? the^' ta.i cu+?a phi co+, nghe Hua^'n Luye^.n Vie^n ho^
lo+'n "GO� ta co' ca?m tu+o+?ng nhu+ co' mo^.t luo^`ng ddie^.n cao the^' cha.y
va`o trong co+ the^?. Ta kho^ng co`n suy nghi~ hay ti'nh toa'n gi` ho+n ma` chi?
bie^'t nha?y tha(?ng ra ngoa`i theo le^.nh Hua^'n Luye^.n Vie^n. Khi vu+`a ra
kho?i phi co+ thi` ta bi. su+'c gio' cu?a ca'nh qua.t phi co+ dda^.p ma.nh va`o
ne^n ta co' ca?m gia'c cho+'i vo+'i va` u` ca? hai lo^~ tai, trong khi ddo'
ca'nh du` mo+? ro^.ng khie^'n cho ta co' ca?m tu+o+?ng nhu+ co' ba`n tay kho^?ng
lo^` va` e^m a'i na^ng ta le^n khie^'n cho ta co' ca?m gia'c tha^.t la` thoa?i
ma'i. Ta cho+.t co' y' nghi~ la` chie^'c du` cu+' treo ta.i cho^~ hoa(.c ro+i
xuo^'ng tha^.t cha^.m dde^? cho ta ta^.n hu+o+?ng gia^y phu't tuye^.t die^.u
ddo'.
O^ng DDa.i U'y Smith ho?i:
- O^ng dda~ nha?y ddu+o+.c bao nhie^u saut ro^`i?
- Da. dda~ ddu+o+.c 37 saut, go^`m 5 saut hua^'n luye^.n va` 32 saut nha?y bo^`i
du+o+~ng. Mo^~i qua^n nha^n nha?y du` mo^~i na(m pha?i nha?y bo^`i du+o+~ng 4
la^`n.
- O^ng dda~ nha?y ddu+o+.c kha' nhie^`u ro^`i, va^.y mo^~i la^`n ddi nha?y o^ng
co' co`n so+. kho^ng ? Co' khi na`o o^ng tu+` cho^'i khi ddu+o+.c le^.nh ddi
nha?y kho^ng?
To^i tha`nh tha^.t tra? lo+`i :
- Da., va^~n co`n so+. nhu+ thu+o+`ng, nhu+ng to^i bie^'t ky~ thua^.t che^' ta.o
chie^'c du` loa.i T.10 ra^'t ba?o dda?m ne^n to^i ye^n ta^m ddi nha?y va` kho^ng
bao gio+` tu+` cho^'i khi dde^'n lu+o+.t mi`nh ddi nha?y.
O^ng DDa.i U'y Smith la.i dda(.t ca^u ho?i:
- Ta.i sao o^ng cho.n ddi li'nh Nha?y du` ma` kho^ng cho.n li'nh kha'c? Cha('c
o^ng cu~ng bie^'t la` li'nh Nha?y du` de^~ ga(.p nhie^`u nguy hie^?m la('m
kho^ng?
To^i tra? lo+`i:
- Da. to^i bie^'t, nhu+ng to^i nghi~ la` so^'ng che^'t co' so^' ma.ng, to^i
muo^'n ddu+o+.c co' nhie^`u di.p phu.c vu. dda^'t nu+o+'c to^i ho+n, va? la.i
to^i cu~ng thi'ch cuo^.c so^'ng ma.o hie^?m co' ra^'t nhie^`u ca?m gia'c ddo'.
Co^ gia'o Nguye^.t tho^ng di.ch ca'c ca^u tru+o+'c kha' tro^i cha?y, dde^'n
chu+~ ma.o hie^?m thi` co^ nga^.p ngu+`ng ho?i to^i:
- O^ng co' bie^'t chu+~ ma.o hie^?m di.ch ra tie^'ng Anh the^' na`o kho^ng?
To^i co`n ddang lu'ng tu'ng thi` O^ng DDa.i U'y Smith lie^`n no'i ba(`ng tie^'ng
Vie^.t tha^.t ro~ ra`ng va` ddu'ng gio.ng :
- DDo' la` adventure.
Co^ gia'o Nguye^.t lie^`n no'i theo:
- Yes Sir, he like adventure.
O^ng DDa.i U'y Smith xoay ve^` phi'a to^i no'i:
- O^ng ha~y ke^? mo^.t tra^.n dda'nh ma` o^ng dda~ tru+.c tie^'p tham du+..
To^i lie^n tu+o+?ng to+'i ca'c tra^.n dda'nh ma` to^i u+ng y' nha^'t ma` to^i
thu+.c su+. co' tham du+. ca'c tra^.n ddo', nhu+ng O^ng DDa.i U'y na^`y chi?
ye^u ca^`u mo^.t tra^.n tho^i ne^n to^i lie^`n cho.n tra^.n dda'nh ma` ddo+n vi.
to^i ddu+o+.c toa`n tha('ng, chu+' kho^ng ngu gi` ma` ke^? mo^.t tra^.n nho? hay
mo^.t tra^.n bi. tha^'t ba.i. To^i ba('t dda^`u ke^?:
- Trong ddo+`i li'nh chie^'n cu?a to^i dda~ tham du+. kho^ng bie^'t bao nhie^u
tra^.n dda'nh, tha('ng cu~ng co' ma` ba.i cu~ng co'. Nhu+ng co' mo^.t tra^.n ma`
to^i u+ng y' nha^'t, ddo' la` tra^.n dda'nh nga`y 12.5.1969 ta.i ti?nh Ta^y
Ninh, thuo^.c Qua^n Khu III. Tra^.n dda'nh na^`y ca'c ca^'p Chi? huy cu?a Tie^?u
DDoa`n 3 Nha?y Du` dda~ dda'nh ddi.ch qua^n vo+'i chie^'n thua^.t "DDIE^.U HO^?
LY SO+N� mo^.t ca'ch tuye^.t vo+`i.
O^ng DDa.i U'y Smith ddu+a tay nga(n la.i. o^ng ho?i:
- What is "DDie^.u Ho^? Ly So+n".
Co^ gia'o Nguye^.t cu~ng ho?i to^i:
- DDie^.u Ho^? Ly So+n la` gi` ha? o^ng?
To^i gia?i thi'ch:
- "DDie^.u Ho^? Ly So+n� la` chu+~ Ha'n, chu+~ ddo' co' nghi~a la` Du. Co.p
Ro+`i Nu'i. Con co.p o+? trong ru+`ng trong nu'i ddu+o+.c ngu+o+`i ta go.i la`
Chu'a So+n La^m, nhu+ng khi ra ddo^`ng ba(`ng thi` chi? la` con thu' ta^`m
thu+o+`ng tho^i, ma(.c da^`u no' va^~n co`n hung du+~, nhu+ng dda~ ke'm nhue^.
khi' ro^`i, kho^ng co`n dda('c ddi.a dde^? chu'ng tung hoa`nh nu+~a.
Tro+? la.i chie^'n thua^.t "DDie^.u Ho^? Ly So+n� ma` Tie^?u DDoa`n 3 Nha?y Du`
dda~ a'p du.ng mo^.t ca'ch tha^.t hu+~u hie^.u.
Co^ Gia'o Nguye^.t ddi.nh tho^ng di.ch lo+`i no'i cu?a to^i, nhu+ng o^ng DDa.i
U'y Smith ddu+a tay nga(n la.i. O^ng ba?o cu+' dde^? to^i ke^? he^'t ro^`i se~
di.ch la.i.
Va` dda^y, to^i xin ke^? la.i tra^.n dda'nh dde^? ddo+`i ddo' cho DDa.i U'y
tru+o+?ng pho`ng EAO nghe va` cu~ng xin ghi la.i cho ca'c chie^'n hu+~u va` quy'
ddo^`ng hu+o+ng xem cho+i.
*
DDa^`u na(m 1960 "Ma(.t Tra^.n Da^n To^.c Gia?i Pho'ng Mie^`n Nam� ra ddo+`i.
To^? chu+'c na^`y do CS Mie^`n Ba('c dde? ra. Mu.c ddi'ch cu?a chu'ng la` muo^'n
lu~ng ddoa.n Mie^`n Nam dde^? chu'ng co' co+ ho^.i chie^'m luo^n vu`ng dda^'t
na^`y.
Ma(.c du` to^? chu+'c na^`y ra ddo+`i tu+` dda^`u na(m 1960, nhu+ng bo.n chu'ng
loay hoay ma~i cu~ng kho^ng chie^'m ddu+o+.c mo^.t vu`ng dda^'t na`o kha? di~
co' the^? ta.m du`ng la`m thu? ddo^ hay ba?n doanh cho to^? chu+'c cu?a chu'ng.
Sau khi be^? ma(.t be^? ma`y vo+'i cuo^.c chie^'n To^?ng Co^ng Ki'ch Te^'t Ma^.u
Tha^n ma` cha(?ng a(n ddu+o+.c ca'i gia?i gi`, bo.n chu'ng be`n co cu.m la.i
nhu+~ng te^n co`n so^'ng so't ho+.p vo+'i ca'c ddo+n vi. chi'nh qui Mie^`n Ba('c
vo+'i y' ddo^` mo+? mo^.t ma(.t tra^.n mo+'i, ti`m mo^.t ddi.a ddie^?m chie^'n
lu+o+.c dde^? cho Chi'nh phu? La^m Tho+`i cu?a chu'ng ra ma('t vo+'i Quo^'c
Te^'. DDi.a ddie^?m ma` chu'ng cho.n la` Tha'nh Tha^'t cu?a DDa.o Cao DDa`i ta.i
Long Hoa, Ti?nh Ta^y Ninh. Cho.n ddi.a ddie^?m na^`y chu'ng co' nhie^`u ca'i
lo+.i : DDa^y la` mo^.t cho^~ ddo^ng da^n cu+, la` no+i qui tu. ra^'t nhie^`u
ti'n hu+~u cu?a DDa.o Cao DDa`i , la` no+i co' ngu+o+`i ngoa.i quo^'c thu+o+`ng
lui to+'i, ra^'t tie^.n cho chu'ng tuye^n truye^`n. Nhu+ ai na^'y dde^`u bie^'t:
Long Hoa la` Tha'nh Tha^'t cu?a DDa.o Cao DDa`i, ne^'u chu'ng chie^'m ddu+o+.c
ro^`i thi` phi'a Quo^'c Gia kho' lo`ng ma` chie^'m la.i ddu+o+.c, vi` dda^y la`
co+ so+? cu?a To^n Gia'o, ne^'u du`ng vu~ lu+.c chie^'m la.i thi` se~ ddu.ng
cha.m ma.nh va`o ti'n ngu+o+~ng cu?a ngu+o+`i da^n, co`n ne^'u kho^ng chie^'m
la.i thi` co`n the^? tho^'ng gi` nu+~a, va? la.i chung quanh Tha'nh Tha^'t co'
ra^'t nhie^`u da^n chu'ng, chi'nh quye^`n Quo^'c Gia kho^ng the^? hy sinh
ddo^`ng ba`o dde^? chie^'m la.i vu`ng dda^'t na^`y ddu+o+.c. Ma(.t kha'c, ti?nh
Ta^y Ninh gia'p ranh vo+'i nu+o+'c Cam bo^'t, bo.n VC lo+.i du.ng o^ng Vua ca`
cho+'n cu?a nu+o+'c na^`y dde^? tru' qua^n cu?a chu'ng. Ne^'u qua^n VC dde^'n
thi` o^ng ta dde^? ye^n, ne^'u qua^n Quo^'c Gia truy ki'ch VC, hay phi co+ lo+~
bay qua kho?i ranh gio+'i thi` o^ng ta la lo^'i, pha?n ddo^'i tu`m lum.
Chi'nh phu? Quo^'c Gia kho^ng nga.i gi` o^ng Vua ddo', nhu+ng vi` to^n tro.ng
lua^.t le^. Quo^'c Te^', vi` muo^'n giu+~ su+. ho`a bi`nh hu+~u nghi. vo+'i la^n
bang ne^n dda`nh chi.u su+. thie^.t tho`i, dda'nh dduo^?i bo.n xa^m la(ng trong
su+. go` bo' vo+'i nhie^`u ha.n che^' nhu+ va^.y.
DDe^? cha^.n ddu+'ng ca'c mu+u ddo^` gian manh cu?a bo.n CS, Bo^. To^?ng Tham
Mu+u dda~ giao tra'ch nhie^.m cho Su+ DDoa`n Nha?y Du` dda'nh dduo^?i va` pha'
vo+~ ke^' hoa.ch cu?a bo.n chu'ng. Ma(.c da^`u ta.i ti?nh Ta^y Ninh dda~ co' Su+
DDoa`n 25 Bo^. Binh va` ca'c ddo+n vi. DDi.a Phu+o+ng qua^n phu. tra'ch, nhu+ng
Su+ DDoa`n 25 Bo^. Binh chi.u tra'ch nhie^.m an ninh tre^n mo^.t ddi.a ba`n
ro^.ng lo+'n go^`m ba ti?nh Ta^y Ninh, Ha^.u Nghi~a va` Long An, ne^n dda^u co`n
ddu? qua^n so^' dde^? ddu+o+ng dda^`u vo+'i ca'c ddo+n vi. chi'nh qui cu?a VC
ra?nh rang chu+' kho^ng ba^.n bi.u vo+'i co^ng ta'c an ninh la~nh tho^? nhu+
ca'c ddo+n vi. Qua^n DDo^.i Quo^'c Gia.
Ca'c Tie^?u DDoa`n Nha?y Du` thuo^.c ca'c Lu+~ DDoa`n I, II III, vo+'i ca'c
Tie^?u DDoa`n Pha'o Binh va` ca'c DDa.i ddo^.i Trinh Sa't Nha?y Du` thay phie^n
nhau da^~m na't ca'c khu ru+`ng thuo^.c chie^'n khu D, nhu+ng ke^'t qua? cu~ng
kho^ng ma^'y kha? quan. Vi` nhu+ chu'ng ta dda~ bie^'t: Ca'c ddo+n vi. Co^.ng
qua^n dda~ lo+.i du.ng ddi.a the^' chie^'n tru+o+`ng ti?nh Ta^y Ninh sa't bie^n
gio+'i Vie^.t Mie^n. Ban dde^m chu'ng ke'o qua^n sang dda'nh pha' Qua^n DDo^.i
ta, dde^'n ga^`n sa'ng chu'ng ru't ve^` be^n kia bie^n gio+'i. Ca'c ca'nh qua^n
ta truy ki'ch dde^'n bie^n gio+'i la` pha?i du+`ng la.i. Ti`nh tra.ng na^`y
ca`ng ke'o da`i ca`ng me^.t mo?i cho qua^n si~, ca`ng to^'n ke'm cho nga^n sa'ch
Quo^'c pho`ng ma` cha(?ng ddu+o+.c ke^'t qua? nhu+ mong muo^'n.
Nga`y 8.5.1969 Tie^?u DDoa`n 3 Nha?y Du` ddu+o+.c ddie^`u ddo^.ng le^n Ta^y Ninh
thay the^' cho ddo+n vi. ba.n ve^` Ha^.u cu+' nghi? du+o+~ng qua^n va` bo^? sung
qua^n so^'.
Ca? Tie^?u DDoa`n ddu+o+.c tru+.c tha(ng va^.n dde^'n ddo'ng qua^n ta.i bi`a
ru+`ng ca.nh thu+o+.ng nguo^`n so^ng Va`m Co? DDo^ng.TBDD.XT.122.412 thuo^.c
ti?nh Ta^y Ninh. Cu+' ban nga`y thi` ddi lu.c soa't, dde^'n chie^`u thi` tro+?
ve^` cho^~ ddo'ng qua^n nghi? ngo+i.
Nga`y thu+' nhi` cu~ng la`m nhu+ va^.y, la.i co`n te^. ha.i ho+n nu+~a, ca^'p
Chi? huy co`n cho li'nh na^'u nu+o+'ng thoa?i ma'i, kho'i lu+?a tu`m lum, ca'c
o^ng co`n no^?i hu+'ng xa'ch su'ng ddi ba('n chim va` go.i pha'o binh ba('n va`o
ma^'y ca^y xoa`i tha^.t lo+'n cho tra'i ru.ng xuo^'ng dde^? li'nh lu+o+.m a(n
nu+~a.
Co' mo^.t ddie^`u dda'ng lu+u y' la` nga`y dda^`u tie^n, khi ca? Tie^?u DDoa`n
ke'o ddi lu.c soa't, dde^'n chie^`u tro+? ve^` khu ddo'ng qua^n thi` tha^'y co'
da^'u la. nhu+ sau: Khi a(n sa'ng, co' mo^.t so^' anh em binh si~ a(n xong co`n
thu+`a co+m sa^'y trong bao nhu+.a, anh em treo le^n ca`nh ca^y hoa(.c dde^?
tre^n mie^.ng ho^' ca' nha^n, khi tro+? ve^` thi` ca'c bao co+m thu+`a ddo' dda~
bie^'n ma^'t, co' the^? no'i la` ca'c bao co+m ddo' dda~ bi. thu' ru+`ng hay
chim cho'c a(n he^'t, nhu+ng ne^'u thu' ru+`ng hay chim cho'c a(n thi` ca'i vo?
bao nhu+.a kia ta.i sao cu~ng ma^'t ti'ch luo^n va^.y? DDie^`u na^`y dda~
ddu+o+.c anh em ba'o ca'o le^n thu+o+.ng ca^'p, nhu+ng ca'c o^ng chi? cu+o+`i
no'i: "Bie^'t ro^`i, ddu+`ng lo� chu+' kho^ng co' tha'i ddo^. gi` he^'t.
Nga`y thu+' nhi`, khi ca? Tie^?u ddoa`n ke'o ddi tie^'p tu.c lu.c soa't, DDa.i
ddo^.i 34 cu?a Trung U'y Tru+o+ng va(n Va^n cho e'm la.i mo^.t Tie^?u ddo^.i
phu.c ki'ch ta.i khu ddo'ng qua^n. DDe^'n ga^`n tru+a thi` BCH Tie^?u ddoa`n
ddu+o+.c Tie^?u ddo^.i na^`y ba'o tin la` dda~ ba('n ha. ddu+o+.c hai te^n trinh
sa't cu?a VC ddang ddi quan sa't khu vu+.c ddo'ng qua^n cu?a ta, lu.c soa't
trong mi`nh hai te^n na^`y thi` tha^'y: ngoa`i vu~ khi' ca' nha^n co`n co' ma^'y
bao co+m sa^'y thu+`a cu?a anh em binh si~ bo? la.i. Thi` ra la` cha'u cu?a Ba'c
a(n mo't ddo^` a(n thu+`a cu?a li'nh ngu.y. Sang nga`y thu+' ba, sau mo^.t nga`y
ddi lu.c soa't dde^'n chie^`u thi` la.i quay ve^` cho^~ ddo'ng qua^n cu~. Bu+~a
nay thi` co' nhie^`u binh si~ chi.u he^'t no^?i ve^` su+. khinh ddi.ch qua' lo^'
cu?a ca^'p chi? huy, anh em ba`n ta'n xo^n xao ca? le^n . Nhu+ng sao ky` la.
tha^.t, ca'c ca^'p Chi? huy tu+` Bo^' Gia` Le^ va(n Pha't, dde^'n o^ng Tie^?u
ddoa`n Pho', Na(m o^ng DDa.i ddo^.i tru+o+?ng, mu+o+`i ma^'y o^ng Trung ddo^.i
tru+o+?ng, Tie^?u ddo^.i tru+o+?ng...va^~n ti?nh bo+ hoa(.c chi? khuye^n la`
cu+' ye^n ta^m, ddu+`ng lo la('ng gi` ca?.
Ca'c o^ng ba?o la` pha?i nghe chu+' an ta^m la`m sao ddu+o+.c khi tin tu+'c cu?a
ca'c DDo+n vi. ba.n cho bie^'t la` ne^'u ddo'ng qua^n mo^~i cho^~ mo^.t dde^m
thi` ta.m ye^n, chu+' ne^'u ddo'ng qua^n mo^.t cho^~ hai dde^m lie^`n thi` se~
co' chuye^.n ngay, dda`ng na^`y la.i ddo'ng qua^n mo^.t cho^~ dde^'n dde^m thu+'
ba ro^`i thi` an ta^m la`m sao ddu+o+.c. Va? la.i bo.n trinh sa't VC dda~ va`o
trong tuye^'n pho`ng thu? cu?a ta dde^? quan sa't, thi` ddi.a hi`nh, ddi.a the^'
bo.n chu'ng dda~ na('m vu+~ng ro^`i, the^' na`o dde^m nay se~ bi pha'o ki'ch
chu+' cha(?ng sai.
DDe^'n lu'c nha' nhem to^'i thi` co' le^.nh ban ra:
- Ta^'t ca? chuye^?n pho`ng ra kho?i cho^~ cu~ 50 thu+o+'c.
- Ca'c vo.ng ga'c pha?i thay ddo^?i dde^'n cho^~ mo+'i.
- San ba(`ng ca'c bo+` ruo^.ng be^n ngoa`i pho`ng tuye^'n.
- Ta^'t ca? pha?i dda`o ho^' ca' nha^n mo+'i.
- Mi`n ddi.nh hu+o+'ng pha?i ddem ra xu+? du.ng he^'t.
- Mi`n chie^'u sa'ng pha?i ddu+o+.c ga`i to^'i da.
- Rie^ng ca'c toa'n tie^`n ddo^`n ddu+o+.c le^.nh : Ne^'u tha^'y ddi.ch qua^n
xua^'t hie^.n thi` ba('n va`i loa.t ro^`i bo? cha.y chu+' kho^ng ca^`n chie^'n
dda^'u.
Le^.nh dda~ ban ra, ca'c qua^n nha^n pha^'n kho+?i thi ha`nh vi` ho. tha^'y
vie^.c la`m na^`y se~ ddem dde^'n su+. an toa`n cho ho.. Cu~ng co' va`i qua^n
nha^n vi` ban nga`y ddi lu.c soa't me^.t mo?i, ne^n khi ddu+o+.c le^.nh do+`i
pho`ng tuye^'n pha?i dda`o ha^`m ho^' mo+'i ne^n la`u ba`u tra'ch mo'c.
"DDo^` gi` ma` cu+' ddo^` hoa`i, sa'ng ddo^` ha^`m, tru+a ddo^` ha^`m. chie^`u
to^'i cu~ng ddo^` ha^`m. Kho^ng ddu+o+.c nghi? ngo+i gi` he^'t�. Thi` ra anh
ba.n na^`y la` ngu+o+`i mie^`n Trung.
Mo^.t o^ng Trung ddo^.i tru+o+?ng ddi kie^?m soa't, nghe anh binh si~ kia pha`n
na`n ne^n ca^'t tie^'ng khuye^n:
"Co^' ga('ng ddi em, vie^.c mi`nh la`m kho^ng pha?i vo^ i'ch dda^u, kho^ng bao
la^u em se~ tha^'y ke^'t qua? cu?a vie^.c ta ddang la`m.
DDe^m ho^m ddo' tro+`i la.i ddo^? mu+a, nhie^`u ngu+o+`i vi` ba^.n dda`o ha^`m
ho^' ne^n chu+a ki.p du+.ng le^`u, bi. u+o+'t nhem he^'t ne^n than tra'ch ca^'p
chi? huy kho^ng thu+o+ng li'nh ma` tro+`i cu~ng la.i ha`nh ha. li'nh nu+~a.
DDe^'n 11 gio+` dde^m thi` mo.i co^ng ta'c hoa`n ta^'t, ai na^`y tho+? ra nhe.
nho~m vi` vie^.c pho`ng thu? dda~ xong xuo^i. Nhu+ng ca^'p chi? huy thi` ta^m
tu+ na(.ng tri~u lo a^u vi` mo.i vie^.c tuy dda~ xong pha^`n dda^`u, nhu+ng
pha^`n hai mo+'i la` quan tro.ng, ca'c o^ng cu+' nha^'p nho?m nghe ngo'ng nhu+
ngu+o+`i tho+. sa(n cho+` con mo^`i sa va`o lu+o+'i.
DDe^'n 12 gio+` khuya thi` tie^'ng su'ng no^? reo ve^` hu+o+'ng ddo'ng qua^n
cu?a Tie^?u ddoa`n 6 Nha?y du`. Chi? mo^.t cha^.p sau la` cha^'m du+'t. Ke^'
dde^'n la` mi`n chie^'u sa'ng o+? tuye^'n ddo'ng qua^n cu?a DDa.i ddo^.i 31
ba^.t sa'ng, ro^`i toa'n tie^`n ddo^`n tuye^'n DDa.i ddo^.i 33 su'ng no^? reo
tro+`i, dde^'n tuye^'n phong thu? cu?a DDa.i ddo^.i 32 ba'o ddo^.ng, tuye^'n
cu?a DDa.i ddo^.i 34 tie^'ng mi`n ddi.nh hu+o+'ng no^? vang trong dde^m to^'i.
Cu+' the^', he^'t ca.nh na^`y dde^'n phi'a kha'c dde^`u co' chuye^.n xa?y ra.
Trong khi ddo', toa`n the^? khu ddo'ng qua^n cu?a Tie^?u ddoa`n 3 Nha?y du`
va^~n im la(.ng cho+` ddo+.i. Be^n ngoa`i pho`ng tuye^'n thi?nh thoa?ng mi`n
chie^'u sa'ng ba^.t cha'y, thi?nh thoa?ng co' ma^'y loa.t su'ng no^?, ro^`i
ta^'t ca? la.i ro+i va`o im la(.ng mo^.t ca'ch na(.ng ne^`...
DDe^'n na(m gio+` sa'ng thi` tra'i dda.n pha'o ki'ch dda^`u tie^n ro+i va`o khu
ddo'ng qua^n cu?a ca'c chie^'n si~ Mu~ DDo?, tie^'p theo la` ha`ng loa.t, ha`ng
loa.t dda.n bi'ch ki'ch pha'o ddu? loa.i ro't a`o a.t va`o vi. tri' qua^n ta.
Chi? ma^'y phu't sau thi` ca'c loa.t dda.n dda.i ba'c 105 ly pha?n pha'o cu?a
Pha'o binh Nha?y du` to+'i ta^'p dda'p le^~ va`o ca'c ddie^?m do ca'c Tie^`n
sa't vie^n cu?a Nha?y du` hu+o+'ng da^~n.
DDa.n pha'o ki'ch cu?a Co^.ng qua^n a^`m a^`m ro+i va`o trong tuye^'n tro^'ng
kho^ng, dda.n pha?n pha'o cu?a ca'c pha'o ddo^.i ta a`o a`o bay to+'i ngoa`i
tuye^'n pho`ng thu?, mo^.t be^n xu+o+'ng, mo^.t be^n ho.a, ta.o ne^n mo^.t
buo^?i ho`a ta^'u tha^.t hu`ng ho^`n.
Ca'c chie^'n si~ Nha?y du` dda~ xuo^'ng ha^`m chie^'n dda^'u tu+` la^u, ho.
nhi`n nhau cu+o+`i thoa?i ma'i, ghi`m sa(~n tay su'ng cho+` ddo+.i, mo^.t va`i
binh si~ vui ve? pha tro`:
- Cha` ho. ho`a ta^'u nha.c tre? giu+.t ga^n qua' ta.
Ho+n 30 phu't pha'o ki'ch ca? nga`n qua? dda.n, cho+.t tie^'ng su'ng pha'o ki'ch
im ba(.t, thi` ne^`n tro+`i phi'a ddo^ng cu~ng dda~ hu+ng hu+?ng sa'ng. Bo.n
bo^. ddo^.i CS ba('t dda^`u mo+? ca'c ddo+.t xung phong, chu'ng a'p du.ng
chie^'n thua^.t: "Tie^`n Pha'o, Ha^.u xung�.
Tu+`ng tu+`ng, lo+'p lo+'p tra`n va`o tuye^'n pho`ng thu? cu?a ca'c Thie^n
Tha^`n Mu~ DDo?, o+? ngoa`i xa thi` chu'ng cha.y va`o, khi dde^'n ga^`n thi`
chu'ng bo`, tru+o+`n, le^'t.
Co' ddie^`u ba^'t lo+.i cho chu'ng la` be^n ngoa`i pho`ng tuye^'n la` ca'c
thu+?a ruo^.ng kho^, chi? co`n tro+ go^'c ra., ca'c bo+` ruo^.ng dda~ bi. san
ba(`ng tu+` mo+` to^'i ho^m tru+o+'c, ma(.t kha'c, ne^`n tro+`i dda~ sa'ng ro~
ro^`i, mo.i ddo^.ng ta'c cu?a bo.n ca'n ngo^' dde^`u bi. theo do~i tha^.t sa't.
Khi bo.n chu'ng dda~ va`o ta^`m dda.n, le^.nh khai ho?a ddu+o+.c ban ra. Ha`ng
loa.t bo.n Co^.ng qua^n bi. nga~ xuo^'ng nhu+ sung ru.ng, nhu+~ng te^n ddang
cha.y to+'i thi` bi. ddo^'n nga~, nhu+~ng te^n ddang bo` le^'t tre^n ma(.t
dda^'t thi` na(`m ye^n luo^n, nhu+~ng te^n chu+a tru'ng dda.n, ne^'u tie^'p tu.c
tie^'n to+'i thi` bi. ba('n ha., ne^'u cha.y tha'o lui thi` bi. a(n ma?nh dda.n
pha'o binh hay bi. tru+.c tha(ng vo~ trang UTT xo+i ta'i he^'t, ca? mo^.t ca'nh
ddo^`ng ngo^?n ngang xa'c Co^.ng.
DDo' la` tra^.n chie^'n ta.i pho`ng tuye^'n cu?a hai DDa.i DDo^.i 32 va` 33,
co`n pho`ng tuye^'n cu?a hai DDa.i ddo^.i 31 va` 34 co' va^'t va? ho+n, vi`
vo`ng ddai cu?a hai DDa.i ddo^.i na^`y na(`m ha(?n trong ru+`ng, du` sao thi`
cu~ng co' ddie^`u lo+.i la` ho. o+? trong tu+ the^' sa(~n sa`ng cho+` ddo+.i,
co' co^ng su+. chie^'n dda^'u, la^'y kho?e dda'nh me^.t, la^'y ti?nh dda'nh
ddo^.ng, ne^n co' nhie^`u u+u the^' ho+n.
Vi` bi. ca^y la' ru+`ng che la^'p ta^`m quan sa't ne^n ca? hai phi'a dde^`u de`
da(.t ho+n. Ca'c chie^'n si~ Mu~ ddo? tha^.n tro.ng theo do~i tu+`ng tie^'ng
ddo^.ng, tu+`ng chie^'c la' ro+i hay su+. phe pha^?y tu+`ng la' ca^y ngo.n co?.
Khi tie^'ng su'ng pha'o ki'ch cha^'m du+'t thi` lu~ bo^. ddo^.i o^` a.t xong
phong, chu'ng nghi~ la` sau ddo+.t pha'o ki'ch du+~ do^.i vu+`a ro^`i thi`
cha('c ha(?n be^n trong dda~ bi. to^?n tha^'t na(.ng la('m. Ru?i cho bo.n chu'ng
la` pho`ng tuye^'n dda~ ddu+o+.c mo+? ro^.ng ra 50 thu+o+'c cho ne^n bao nhie^u
dda.n pha'o ki'ch dde^`u ro+i va`o khoa?ng dda^'t tro^'ng, lu'c chu'ng vu+`a
ddu+'ng le^n thi` dda~ na(`m ngay trong ta^`m dda.n cu?a qua^n ta, ca'c chie^'n
si~ ta tha ho^` thu+.c ta^.p ca'c ba`i ta'c xa. tre^n nhu+~ng ta^'m bia thi.t.
Bo.n Co^.ng qua^n du`ng chie^'n thua^.t bie^?n ngu+o+`i, co`n chie^'n si~ ta
du`ng chie^'n thua^.t bie^?n dda.n. Co' lu'c chie^'n si~ ta pha?i dda'nh ca^.n
chie^'n ba(`ng lu+o+~i le^, hoa(.c ba(`ng ba'ng su'ng hay lu+.u dda.n vo+'i bo.n
chu'ng.
Tra^.n dda'nh dda~ ke^'t thu'c tha^.t mau le. lu'c 7 gio+` sa'ng, qua^n ta bi.
tu+? thu+o+ng 5 ngu+o+`i, bi. thu+o+ng 27 ngu+o+`i.
Ta dda~ ha. sa't 252 Co^.ng qua^n, xa'c co`n ta.i cho^~, ba('t giu+~ 7 te^n bi.
thu+o+ng, ba('t so^'ng 1 te^n.
Theo cung tu+` so+ kho+?i ta ddu+o+.c bie^'t:
" DDo+n vi. Co^.ng qua^n ta^'n ki'ch qua^n ta la` Trung ddoa`n 271 CSBV.
Thu+o+`ng dde^m chu'ng ke'o sang ti?nh Ta^y Ninh dda'nh pha' qua^n ta, dde^'n
ga^`n sa'ng thi` ru't ve^` be^n kia bie^n gio+'i. La^`n na^`y chu'ng tha^'y
ddo+n vi. mo+'i dde^'n cu+' ddo'ng qua^n mo^.t cho^~ la.i co`n khie^u khi'ch
ke^u Pha'o binh ba('n va`o ma^'y ca^y xoa`i tha^.t lo+'n dde^? tra'i ru.ng
xuo^'ng cho li'nh lu+o+.m a(n, la.i co`n cho li'nh ra so^ng Va`m Co? DDo^ng
ta('m ru+?a bo+i lo^.i nhu+ cho^~ kho^ng ngu+o+`i, cho li'nh na^'u nu+o+'ng
kho'i lu+?a tu`m lum la.i co`n phu.c ki'ch ba('n che^'t hai te^n trinh sa't cu?a
chu'ng.
Sau khi theo do~i, ddie^`u nghie^n nhu+~ng sinh hoa.t cu?a ddo+n vi. Du` mo+'i
dde^'n na^`y, ca'c thu? tru+o+?ng cu?a Trung ddoa`n nha^.n xe't la` kha? na(ng
chie^'n tha('ng ra^'t cao, ne^n dda~ quye^'t ddi.nh tie^'n dda'nh ddo+n vi. Du`
na^`y la^.p chie^'n co^ng mu+`ng sinh nha^.t Ba'c Ho^` nga`y 19 tha'ng 5 sa('p
to+'i.
Nhu+ng trong dde^m 11 ra.ng 12 tha'ng 5 ddo', Trung ddoa`n di chuye^?n ma`
kho^ng co' ngu+o+`i ta.i ddi.a phu+o+ng da^~n ddu+o+`ng, vi` hai ngu+o+`i ddo'
dda~ bi. phu.c ki'ch che^'t ro^`i ne^n Trung ddoa`n cho.n ngu+o+`i kha'c thay
the^', ngu+o+`i na^`y kho^ng tho^ng tha.o ddu+o+`ng sa' ne^n da^~n ddi la.c va`o
ddie^?m ddo'ng qua^n cu?a ddo+n vi. kha'c (TDD6ND) va` bi. no^? su'ng.
Vi` kho^ng co' quye^'t ta^m va` vi` kho^ng ro~ vi. tri' ddo'ng qua^n cu?a ddo+n
vi. na^`y ne^n Trung ddoa`n chi? cho^'ng tra? qua loa ro^`i ru't ddi vo+'i to^?n
tha^'t the^m ngu+o+`i da^~n ddu+o+`ng va` mo^.t so^' qua^n si~ nu+~a.
Do kho^ng co' ngu+o+`i da^~n ddu+o+`ng ne^n cu+' ddi loanh quanh trong ru+`ng,
he^'t cha.m su'ng vo+'i toa'n tie^`n ddo^`n na^`y la.i vu+o+'ng mi`n chie^'u
sa'ng hoa(.c mi`n ddi.nh hu+o+'ng cho^~ kha'c. Ma~i dde^'n ga^`n sa'ng mo+'i
ti`m ddu+o+.c cho^~ bo^' tri' qua^n va` dda(.t su'ng pha'o ki'ch. Cu+' ngo+~
dda.n pha'o ki'ch se~ ga^y to^?n tha^'t na(.ng cho qua^n tru' pho`ng be^n trong,
na`o ngo+` chi? pha'o ki'ch va`o khoa?ng dda^'t tro^'ng ma` co`n dda'nh thu+'c
va` ba'o ddo^.ng cho qua^n si~ be^n trong chua^?n bi. ddo^'i pho'.
Tin chie^'n tha('ng dda~ ddu+o+.c ba'o ca'o ve^` Bo^. Tu+ Le^.nh. Su+ ddoa`n
Nha?y du`. Trung ta' Nguye^~n Pha^?m Bu+o+`ng, Quye^`n Tham mu+u Tru+o+?ng, dda~
hu+o+'ng da^~n pha'i ddoa`n Bo^. Tham mu+u dda'p phi co+ dde^'n quan sa't
chie^'n tru+o+`ng va` U?y la.o qua^n si~. Phi co+ ddu+a pha'i ddoa`n Tham mu+u
dde^'n Ta^y Ninh, ddo^`ng tho+`i cu~ng di chuye^?n thu+o+ng binh ve^` be^.nh
vie^.n ddie^`u tri.. Vu+`a xuo^'ng phi co+, Trung ta' Bu+o+`ng lie^`n dde^'n
cho^~ ca'c thu+o+ng binh ddang na(`m cho+` ta.i phi tru+o+`ng, o^ng a^n ca^`n
no'i:
- Ca'c anh gio?i la('m, tra^.n na^`y ca'c anh dda~ chie^'n tha('ng tha^.t oanh
lie^.t. Chie^'n ti'ch na^`y, thu+o+.ng ca^'p se~ ghi co^ng ca'c anh va`o Qua^n
chie^'n su+?.
Ca'c thu+o+ng binh nhao nhao dda'p:
- Tri`nh Trung ta', kho^ng pha?i chie^'n co^ng rie^ng cu?a anh em tu.i em dda^u,
tu.i em chi? la` thu+`a ha`nh, mo.i mu+u lu+o+c dde^`u do ca'c ddi'ch tha^n
sa('p dda(.t va` quye^'t ddi.nh he^'t ddo' Trung ta'.
Trung Ta' Bu+o+`ng la.i khen :
- DDu+o+.c la('m, ca'c anh em Tie^?u ddoa`n 3 Nha?y du` gio?i thie^.t, dda~
chie^'n tha('ng lo+'n ma` kho^ng kie^u ca(ng, kha^m phu.c, kha^m phu.c.
Sau khi tie^~n ca'c thu+o+ng binh le^n phi co+ C.47 dde^? ve^` Be^.nh vie^.n
DDo^~ Vinh ddie^`u tri., Trung Ta' Bu+o+`ng cu`ng pha'i ddoa`n dda'p tru+.c
tha(ng ra thi. sa't ta.i chie^'n tru+o+`ng.
Sau khi dda?o ma^'y vo`ng quan sa't tre^n chie^'n ddi.a, phi co+ cho+? pha'i
ddoa`n dda'p xuo^'ng giu+~a khu vu+.c ddo'ng qua^n, ta.i dda^y co' mo^.t so^'
Si~ quan va` qua^n si~ ddo'n tie^'p.
Trung ta' Bu+o+`ng la.i ca^'t tie^'ng khen:
- Bo^. chi? huy TDD3ND tha^.t dda'ng khen, dda'nh gia(.c ra^'t co' ba`i ba?n,
tha^.t dda'ng khen ngo+.i.
Mo^.t Si~ quan ca^'p U'y tra? lo+`i:
- Tri`nh Trung ta', tha^.t ra kho^ng pha?i la` co^ng cu?a chu'ng to^i dda^u,
ne^'u kho^ng co' ca'c qua^n si~ can tru+o+`ng chie^'n dda^'u thi` chu'ng to^i
cu~ng cha(?ng la`m gi` ddu+o+.c. Ba(`ng chu+'ng la` anh em qua^n si~ cu~ng dda~
go'p co^ng ti'ch cu+.c trong pho`ng thu? cu~ng nhu+ chie^'n dda^'u tha^.t du~ng
ca?m.
Trung Ta' Bu+o+`ng ke^u le^n:
- Sao ky` va^.y, to^i khen qua^n si~ thi` ho. no'i la` mu+u lu+o+.c cu?a ca^'p
Chi? huy, to^i khen ca^'p Chi? huy thi` la.i no'i la` co^ng cu?a qua^n si~,
va^.y to^i pha?i khen ai cho ddu'ng dda^y?
Mo^.t vi. Si~ quan trong pha'i ddoa`n Tham mu+u ke^` tai Trung ta' Bu+o+`ng no'i
nho?:
- Trung Ta' pha?i khen chung ta^'t ca? qua^n nha^n cu?a ddo+n vi. na^`y mo+'i
ddu'ng.
Trung ta' Bu+o+`ng ga^.t dda^`u vui ve? no'i:
- Ta^'t ca? qua^n nha^n Tie^?u ddoa`n 3 Nha?y du` ra^'t dda'ng khen ngo+.i, ca'c
anh dda~ a'p du.ng chie^'n thua^.t "DDie^.u ho^? ly so+n� mo^.t ca'ch ra^'t ta`i
ti`nh ddem la.i chie^'n tha('ng lo+'n cho Qua^n ddo^.i, ddem la.i tha`nh qua?
to^'t dde.p cho Binh chu?ng. To^i se~ tri`nh le^n Trung tu+o+'ng Tu+ le^.nh
dde^` nghi. tu+o+?ng thu+o+?ng xu+'ng dda'ng cho ddo+n vi. na^`y.
Mo^.t so^' binh si~ ddu+'ng ga^`n ddo' ke^u le^n:
- Pha?i cha(ng, cu+' ddo'ng qua^n mo^.t cho^~ dde^? cho.c tu+'c bo.n gia(.c
Co^.ng, go.i Pha'o binh ba('n xoa`i, cho li'nh ddi ta('m so^ng co^ng khai, xa'ch
su'ng ddi ba('n chim, na^'u nu+o+'ng kho'i lu+?a tu`m lum la` a'p du.ng chie^'n
thua^.t "DDie^.u Ho^? Ly So+n� a`? Ma` cu~ng ddu'ng, ne^'u kho^ng cho.c tu+'c,
kho^ng khie^u khi'ch, thi` dda^u co' ca'ch na`o lu+`a ddu+o+.c bo.n gia(.c
Co^.ng chui dda^`u va`o ro.!
*
O^ng DDa.i u'y Smith ddu+'ng le^n ba('t tay to^i no'i:
- O^ng ke^? chuye^.n hay la('m, to^i tin o^ng ro^`i, co^ Nguye^.t kho?i ca^`n
di.ch la.i, to^i dda~ nghe, dda~ hie^?u ddu? ro^`i. Nha^n danh Chi'nh phu?
nu+o+'c My~: to^i nha^.n o^ng va` gia ddi`nh dde^'n ddi.nh cu+ ta.i nu+o+'c cu?a
to^i. Chu'c o^ng ddu+o+.c nhie^`u may ma('n.
MDD. Nguye^~n Va(n No+i