Nghệ thuật tuyên truyền Xây và Phá
MinhDuc
Song Chi
Việc Giáo sư Phan Huy Lê công bố sự thật về “huyền thoại” Lê
Văn Tám theo lời dặn dò của cố Giáo sư Trần Huy Liệu, người
đã “dựng” nên nhân vật này, cho dẫu là một việc làm muộn
màng nhưng dù sao, nó chứng tỏ cuối cùng thì lòng tự trọng
ở những con người trí thức vẫn vượt qua được cái hèn và
nỗi sợ hãi.
Bao nhiêu thế hệ trẻ em (và cả người lớn) Việt Nam đã tin và
“được” tuyên truyền, dạy dỗ để tin vào hình tượng nhân vật
này?
Và không chỉ có mỗi một nhân vật Lê Văn Tám. Huyền thoại lớn
lao nhất, vĩ đại nhất và thành công nhất do chính bản thân
người đó và cả một hệ thống tuyên truyền của Đảng Cộng sản
Việt Nam gây dựng nên suốt bao nhiêu năm qua chính là huyền
thoại về vị cha già dân tộc Hồ Chí Minh, “một lãnh tụ tài
ba, một con người văn võ song toàn, đạo đức tột bậc, có một
cuộc đời trong sạch, giản dị, không vợ không con, một lòng yêu
nước thương dân”. Phải thừa nhận rằng về mặt tuyên truyền,
tạo thần tượng, nhồi nhét vào đầu dân chúng, không có một
chế độ nào bằng chế độ cộng sản! Bao nhiêu thế hệ trẻ em
và cả người lớn Việt Nam, đặc biệt là những người đã từng
sống ở miền Bắc trước năm 1975, đã tin yêu, thần thánh hoá
Hồ Chí Minh, ngay từ bé đã thuộc mặt Bác, thuộc những bài
ca về Bác, bắt đầu đi học là thuộc lòng về cuộc đời của
Bác, thơ văn của Bác, và đã khóc hơn cả khóc cha ruột chết
vào ngày Bác qua đời.
Cho đến bây giờ, 40 năm sau ngày con người ấy mất đi, Đảng Cộng
sản và nhà nước Việt Nam vẫn tiếp tục phát động cả một
chiến dịch học tập theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Và
cho đến bây giờ, cho dù một phần sự thật về cuộc đời, nhân
cách và cả nhân thân của nhân vật này được nhiều người
nhiều, nguồn khác nhau công bố, nhưng vẫn còn không biết bao
nhiêu dân Việt vẫn nhất mực tin vào cái hình tượng được xây
dựng bao nhiêu năm kia? Tôi đã từng biết rất nhiều người, mặc
dù họ cũng thừa nhận chế độ này có nhiều điểu tồi tệ, sai
trái, bất công phi lý… nhưng khi đụng đến “Bác Hồ” là họ lập
tức ra sức bênh vực, bào chữa, cho rằng mọi cái tồi tệ của
chính quyền và xã hội bây giờ hay thậm chí ngay cả vào thời
Bác còn sống (như những vụ thủ tiêu, loại trừ bao nhiêu đối
thủ và đảng phái chính trị thời kỳ đầu mới nắm chính
quyền, vụ Nhân văn – Giai phẩm, Cải cách Ruộng đất, vụ án
“xét lại”, vụ thảm sát Tết Mậu Thân-Huế v.v…) là do người
khác làm ra, chứ “ông cụ” thì tuyệt đối đúng, và giá mà ông
cụ còn sống thì xã hội chắc chắn đã khác v.v… Chẳng khác
nào con chiên tin vào Chúa Trời, cấm có cãi!
Và còn biềt bao nhiêu huyền thoại khác, thần tượng khác đã
được dựng đứng nên, bịa đặt ra hay chí ít thì cũng là tô vẽ
thêm? Không thể biết được. Có bao nhiêu phần trăm sự thật trong
những nhân vật như Kim Đồng, Nguyễn Văn Trỗi, Võ Thị Sáu,
v.v…?
Sinh ra và lớn lên ở miền Nam, thế hệ chúng tôi không thể
kiểm chứng được những điều đó. Riêng cá nhân tôi chỉ bắt đầu
thực sự hiểu được “nghệ thuật” tuyên truyền đạt đến mức “võ
công thượng thừa” của nhà nước cộng sản Việt Nam qua câu
chuyện về cái chết của cố nghệ sĩ Thanh Nga, một trong những
nghệ sĩ cải lương tài sắc vẹn toàn một thời của miền Nam mà
tôi cũng như hàng triệu khán giả Việt Nam khác vô cùng ngưỡng
mộ. Cái chết của bà và chồng đã gây ra nỗi thương tiếc cho
bao nhiêu người và đám tang của bà là một trong vài đám tang
nghệ sĩ có đông quần chúng đến đưa tiễn nhất ở Sài Gòn.
Vào năm 1978, mối quan hệ giữa hai nhà nước Việt Nam và Trung
Quốc đang xấu đi, thậm chí hết sức căng thẳng. Lợi dụng hình
tượng đẹp của cố nghệ sĩ Thanh Nga và lòng yêu mến của đông
đảo quần chúng dành cho bà, Đảng Cộng sản và nhà nước Việt Nam
đã dựng đứng lên rằng cố nghệ sĩ Thanh Nga chết là do…Trung
Quốc hãm hại vì đã đóng vai Thái hậu Dương Vân Nga! Khỏi nói
là đám đông quần chúng đã tin theo, phẫn nộ và ngùn ngụt căm
hờn “bọn Trung Quốc tàn ác” như thế nào. Về sau nhiều người
trong đó có tôi mới biết nguyên nhân cái chết thực sự của bà
và chồng là do một bọn cướp, là một vụ án hình sự. Chỉ
một ví dụ này cũng đủ thấy “nghệ thuật” tuyên truyền của
Đảng và nhà nước Việt Nam là như thế nào!
Trở lại với hình tượng Lê Văn Tám, tôi biết rằng ngay cả giờ
phút này khi Giáo sư Phan Huy Lê nói lên sự thật, không phải
chỉ riêng phía chính quyền là không hài lòng với điều này
bởi vì họ không muốn thừa nhận bất cứ sự dối trá nào đối
với nhân dân và với lịch sử, mà ngay trong nhân dân, bên cạnh
một số đông người được biết chuyện cảm thấy bị xúc phạm và
thất vọng thì vẫn có một bộ phận người dân phản ứng theo
kiểu ngược lại! Do bị tuyên truyền và giáo dục bao nhiêu năm
để chỉ quen nghe theo những gì Đảng và nhà nước nói, cho đến
bây giờ một số người dân vẫn cố bào chữa cho những gì mà
Đảng đã làm trong quá khứ, rằng vào thời điểm đó những
việc tuyên truyền để khơi dậy lòng yêu nước căm thù giặc là
cần thiết, bất chấp sự thật và lịch sử, rằng sau bao nhiêu
năm có cần thiết để “nói lại cho rõ” không hay như vậy chỉ
tạo điều kiện cho bọn xấu, bọn phản động có dịp rêu rao v.v…
Thật là dễ sợ khi người ta phải sống quá lâu với một đảng
lãnh đạo duy nhất, một thể chế chính trị duy nhất, đến mức
không chỉ tin và nghe theo mà còn bênh vực, bảo vệ luôn tất
tần tật mọi cái sai cái xấu của Đảng và của thể chế chính
trị đó – cũng là tự bảo vệ chính mình để khỏi phải nhìn
thấy sự thật.
Khi chưa giành được chính quyền và toàn vẹn lãnh thổ, Đảng
CSVN đã dùng tất cả mọi phương tiện, dồn tất cả mọi công
sức cho việc tuyên truyền, trong đó có việc xây dựng những
thần tượng chỉ có thật một phần hoặc hoàn toàn không có
thật! Còn khi đã giành được vị trí độc quyền lãnh đạo đất
nước như lâu nay thỉ Đảng và nhà nước Việt Nam lại ra sức ngăn
chăn, dập tắt, khống chế, bôi bẩn, xuyên tạc… mọi cá nhân có
thể trở thành hình ảnh đẹp trong lòng mọi người bởi sự dấn
thân của họ, sự dũng cảm, lòng yêu nước, yêu tự do, dân chủ,
công lý, sự thật và niềm khát khao mong muốn vận mệnh đất
nước thay đổi ở họ. Có bao nhiêu người dám đứng lên phản
kháng lại chính quyền mà chưa có kinh nghiệm cay đắng về
điều này? Từ tướng Trần Độ, cụ Hoàng Minh Chính, cụ Nguyễn
Hộ, nhà văn Vũ Thư Hiên, nhà văn Dương Thu Hương cho đến Thượng
toạ Thích Quảng Độ, luật sư Nguyễn Văn Đài, luật sư Lê Thị
Công Nhân, nhà báo tự do – blogger Điếu Cày, luật sư Lê Công
Định, nhà văn Trần Khải Thanh Thuỷ v.v… Có bao nhiêu ví dụ cụ
thể rành rành cho những trò chơi bẩn mà Đảng và nhà nước
Việt Nam đã dành cho những con người này và bao nhiêu người
khác, từ bôi bẩn về đời tư, xuyên tạc, vu khống, cô lập, quản
thúc tại gia, gây khó dễ về công ăn việc làm, bắt bớ, giam
cầm với những tội danh khác v.v… Có điều gì mà Đảng và nhà
nước Việt Nam không dám làm, kể cả những trò không ai có thể
hình dung được như cho người quăng mắm thối, ném chất bẩn vào
nhà cụ Hoàng Minh Chính, nhà chị Trần Khải Thanh Thuỷ, tạo
ra những vụ tai nạn xe như vụ tai nạn của linh mục Chân Tín
và ông Nguyễn Ngọc Lan, ném phân và cho cả phụ nữ vào bóp
chỗ kín của các sư như vụ Bát Nhã, lệnh cho báo chí quốc doanh
viềt hàng loạt bài công kích Thượng toạ Thích Quảng Độ cho
tới Giám mục Ngô Quang Kiệt, tệ hại hơn là viết bài bôi nhọ
đời tư, vu khống từ luật sư Lê Thị Công Nhân cho đến blogger
Điếu Cày, dựng lên những vụ án trốn thuế như vụ án của
Điếu Cày, vụ án nhà văn Trần Khải Thanh Thuỷ “gây rối trật
tự và hành hung người khác” với những bằng chứng giả, những
tấm hình được cạo sửa v.v… Đó là những năm gần đây, khi
internet đã phát triển, thông tin dù có bị bưng bít vẫn lan ra
ngoài, còn trước đó, những năm 30, 40, 50, 60, 70, 80… có bao
nhiêu vụ việc mà người dân không biết và cũng chẳng bao giờ
biết?
Với kinh nghiệm bao nhiêu năm chiến đấu trên cả hai mặt trận vũ
trang và chính trị trước khi giành được chính quyền, cộng
thêm kinh nghiệm bao nhiêu năm giữ vị trí độc quyền lãnh đạo
đất nước này, Đảng Cộng sản và nhà nước Việt Nam hiểu rất rõ
sức mạnh của sự tuyên truyền và tác động của những hình
tượng đẹp trong lòng người dân. Chính vì vậy chính sách của
họ trước sau như một là kiểm soát chặt chẽ, lèo lái hướng
dẫn dư luận, sẵn sàng bịa đặt, dối trá nếu những dối trá
đó có lợi cho họ, chống đến cùng sự thật nếu những sự thật
đó có hại cho họ, và không bao giờ để cho một hiện tượng
nào hay một cá nhân nào trong phong trào phản kháng, phong
trào dân chủ có thể trở thành hình tượng hay thần tượng
trong mắt người dân!
Bình luận:
Chính sách sử dụng dối trá, dối trá để đề cao đảng CS, dối trá để bôi
bẩn những ai không theo đảng CS không phải là không bị trả giá. Cái
giá phải trả là xã hội dưới sự cai trị của đảng CS người dân nhìn vấn
đề sai lạc. Khi chế độ CS mở cửa ra với bên ngoài vào thập niên 90 thì
thế giới nhìn thấy xã hội CS là xã hội lạc hậu về dân trí so với các
nước tự do. Sự lạc hậu về dân trí chắc chắn có ảnh hưởng đến việc nước
Nga giải quyết khủng hoảng kinh tế do giá dầu sụt để rồi sinh ra rối
loạn, đưa đến tan vỡ Liên Bang Xô Viết. Các nước Mỹ, Anh hay các nước
Tây phương khác không phải không có lúc gặp khó khăn hay khủng hoảng
nhưng họ có thể đối phó một cách bình tĩnh hơn khi Liên Xô gặp khủng
hoảng vào thập niên 1980. Họ có các chuyên gia kinh tế họp lại bàn
luận giải pháp trong khi tại Liên Xô lúc đó, số người hiểu biết về
kinh tế thật sự chỉ đếm trên đầu ngón tay. Các đảng viên CS Nga lúc đó
chống lại việc chuyển sang kinh tế thị trường không phải là vì có kiến
thức về kinh tế nên nhìn thấy ưu khuyết điểm của kinh tế thị trường mà
chống mà chỉ vì từ xưa đến nay họ chỉ có biết một thứ kinh tế XHCN mà
không biết gì đến các giải pháp kinh tế khác.