Dziady w tradycji słowiańskiej
JerryKeey
dr Jan Witold Suliga (ur. 1951), etnograf, podróżnik i pisarz.
Z badań etnografów wynika, że na życie duchowe Słowian szczególnie
Zachodnich miały duży wpływ wierzenia Celtyckie. Więc podobnie jak Celtowie
Słowianie mieli kalendarz mieszany Solarno - Lunarny. Święta wypadały
trzeciego dnia po nowiu. Wierzono że moc rosnącego księżyca dodaje mocy
wszelkim magicznym obrzędom.
Rytuały i Święta zawsze odbywają się z udziałem przodków którzy dają nam
moc, wspólne z nami oraz całą przyrodą Bogami i Półbogami w nich
uczestniczą.
Oprócz świąt w których przodkowie uczestniczą Słowianie obchodzą dwa święta
przeznaczone dla zmarłych .
Zgodnie z słowiańską koncepcją zaświatów, które dzielą się na:
Zaświaty górne będące we władaniu bóstw niebiańskich
takich jak Swarożyc
Zaświaty dolne wężowe będące we władaniu Welesa
zwanego też Biesem
U Słowian występuje przekonanie że czas w zaświatach płynie inaczej. Mówi o
tym legenda że przebywający w zaświatach żywy człowiek nabywał niezwykłej
mocy i wiedzy, która miała jednak swoją cenę:
gdy śmiałek po 7 dniach opuszczał zaświaty okazywało się, że na ziemi minęło
77 lat.
Słowianie wierzyli w reinkarnację z tą różnicą, że człowiek odradzał się w
ramach swojego rodu a dusza wracała na wioskę z ptakami lelkami i bocianami.
Wiosenne święto obchodzone około 2 maja
było związane z zaświatami górnymi.
Zwalczane przez chrześcijaństwo ponieważ kolidowało z wielkanocą
i miało charakter dość frywolny od XVI w. niestety zaczyna zanikać.
Stare obrzędy trudno jednak zniszczyć, choć sens ich zaciera się z czasem to
w Górach Świętokrzyskich ludzie do dziś 2 maja palą ognie na grobach.
Około drugiego listopada u Słowian Zachodnich obchodzone było drugie ze
świąt przeznaczonych dla zmarłych związane z dolnymi wężowymi zaświatami.
Święto to miało charakter domowy i jak byśmy to dzisiaj powiedzieli
spirytysytczny.
Nie czczono zmarłych ale wywoływano ich duchy po imieniu i zaopatrywano na
dalszą drogę.
W nocy z pierwszego na drugiego listopada odbywała się uczta Dziadowska
zwana też ucztą Kozła uczcie przewodził gęślarz i człowiek w rogatej masce.
W uczcie tej mogli brać udział tylko ludzie starzy i żebracy, czyli będący
już "jedną nogą" w zaświatach. Dziadowie na uczcie reprezentują Welesa,
który jest głównym psychopomposem czyli przeprowadzaczem dusz z zaświatów
podziemnych do zaświatów górnych, Wyraju, z których mogli oni powrócić na
ziemię wraz z ptakami i nowym życiem.
Były to święta indywidualne żywi prosili dziadów żeby imiennie wzywali
zmarłych na ucztę ,która miała ich zaopatrzyć w energię potrzebną do udania
się do Wyraju. W tę noc okna i drzwi musiały być otwarte, na podhalu drzwi
nie zamykano na skobel, poczęstunek dla przodków można było też umieścić w
piecu który stanowił centrum domu.
Pozostali członkowie społeczności przygotowywali ucztę, w której nie
uczestniczyli, a o zachodzie Słońca palili Ognie na miejscach pochówków.
Palono ognie bo świec w tym czasie jeszcze nie znano. Czas rozpalania Ogni
nie był przypadkowy, również o zachodzie słońca odbywało się rozpalanie
stosu pogrzebowego aby zmarły mógł wraz ze słońcem udać się do krainy Welesa
. Tak więc ci zmarli którzy pozostawali jeszcze Świętym Gaju (gaj-od
starosłowiańskiego goit -miejsce gdzie dusze się goją) mogli udać się do
dolnych zaświatów, Nawi.
Stare pieśni i ludowe zwyczaje kryją obrzędowość naszych przodków oraz ich
prestarą mądrość. Warto więc poświęcić im chwile głębszej refleksji bo kryją
to do czego tęsknimy i pragniemy powrócić.
Za RBI, Lesza
Ronald
Tor_pan _
Dzieje się tak dlatego, że doznaje się radości.
Dlatego, że samemu jest się tym spotkaniem poruszonym.