Ucierajmy!

Piotr K. Olszewski

unread,

Dec 18, 2006, 8:21:39 AM12/18/06

to

Znajomość syntezy siarczku rtęci otrzymywanego w wyniku ucierania
pierwiastkowych substratów była ongiś wymagana od uczniów siódmej klasy szkoły
podstawowej.
Dziś, w dobie histerii rtęciowej (przypomnę, że miesiąc temu miał być zgłoszony
projekt ustawy lub rozporządzenia zakazującego wprowadzania na obszar IV RP
lekarskich termometrów rtęciowych), na lekcjach chemii to ciekawe doświadczenie
jest pewnie nieobecne.

Chociaż starsi chemicy pamiętają, że w ten sposób można zsyntetyzować HgS, być
może będzie dla wszystkich interesujące, że w wyniku mechanosyntezy można
otrzymywać dużo więcej związków chemicznych: począszy od stopów metali, (np.
Fe - Bi), poprzez siarczki, mieszane tlenki (np. spinele, ferryty) a
skończywszy na związkach organicznych. Synteza odbywa się w młyn(k)ach, w
temperaturze pokojowej.

Jako przykład podam syntezę spinelu ZnCr2O4. Zamiast otrzymywać go z soli (np.
metodą cytrynianową) lub z tlenków w procesach wysokotemperaturowej syntezy
(500...700 i więcej deg C), można stechiometryczne ilości tlenków ucierać w
temp. 20C. Juz po kilkudziesięciu minutach otrzymujemy nanokrystaliczny
spinel, po kilku godzinach substraty całkowicie przekształcają się w produkt.

Tak otrzymane produkty mają często zupełnie inne własności fizykochemiczne:
wielkość krystalitów, stopień zdefektowania, naprężenia, własności magnetyczne
i elektryczne. Inna jest morfologia kryształów. To wszystko oczywiście sprawia,
że mechanosyntezowane ;-) materiały odznaczają się nowymi własnościami - choćby
katalitycznymi.

Zachęcam do eksperymentowania!

1) http://en.wikipedia.org/wiki/Mechanosynthesis
2) http://www.google.pl/search?hl=pl&q=mechanosynthesis
3) Mechanosynthesis of Nanocomposites Journal of Nanoparticle Research Volume:
5, Issue: 5-6, December 2003, pp. 439 - 453 Grigorieva, T.F.; Barinova, A.P.;
Lyakhov, N.Z.

Piotr

--
Wysłano z serwisu OnetNiusy: http://niusy.onet.pl

Jacek

unread,

Dec 18, 2006, 10:03:58 AM12/18/06

to

Dnia 18 Dec 2006 14:21:39 +0100, Piotr K. Olszewski napisał(a):
> Jako przykład podam syntezę spinelu ZnCr2O4.

A co z histerią na chrom?
JacekRo

Piotr K. Olszewski

unread,

Dec 18, 2006, 11:10:20 AM12/18/06

to

Jacek <kaioj...@TOgazeta.pl> napisał:

> Dnia 18 Dec 2006 14:21:39 +0100, Piotr K. Olszewski napisał(a):
> > Jako przykład podam syntezę spinelu ZnCr2O4.
> A co z histerią na chrom?

Masz a myśli chrom (VI) czy chrom (III) ?

;-)

mire...@vp.pl

unread,

Dec 18, 2006, 3:50:36 PM12/18/06

to

> > A co z histerią na chrom?
>
> Masz a myśli chrom (VI) czy chrom (III) ?

Wy się śmiejcie :( W pracy mam do czynienia z barwnikami
metalokompleksowymi. Spora ich część zawiera Cr(VI) jako jon
centralny. Ile ja się muszę "chómanistom" natłumaczyć, że nie po
to ustawodawca rozróżnił stopnie utlenienia, żeby oni ich nie
rozróżniali. Ręce opadają na kaburę.

rikl...@gmail.com

unread,

Dec 18, 2006, 6:51:35 PM12/18/06

to

Ja na politechnice na laborce z chemii organicznej miałem same
aromaty, a to synteza aniliny a to coś podobnego. Wszyscy jeszcze
żyją a podobno to takie trujące ;) (ale i tak miłe to to nie było
:P)

J.F.

unread,

Dec 18, 2006, 8:13:32 PM12/18/06

to

On 18 Dec 2006 14:21:39 +0100, Piotr K. Olszewski wrote:
>Jako przykład podam syntezę spinelu ZnCr2O4.

>można stechiometryczne ilości tlenków ucierać w temp. 20C.

A on sie jakos rozni od tych tlenkow, zeby mozna bylo pokazac ze cos
sie dzieje ?

>Juz po kilkudziesięciu minutach otrzymujemy nanokrystaliczny
>spinel, po kilku godzinach substraty całkowicie przekształcają się w produkt.

Dlugo. Na lekcje sie nie nada.
Moze na zadanie domowe dla niegrzecznych uczniow :-)

J.

Piotr K. Olszewski

unread,

Dec 19, 2006, 3:03:26 AM12/19/06

to

J.F. <jfox xnos...@poczta.onet.pl> napiisał:

> >Jako przykład podam syntezę spinelu ZnCr2O4.

> A on sie jakos rozni od tych tlenkow, zeby mozna bylo pokazac ze cos
> sie dzieje ?

Och, wizualnie to spinel nie różni się bardzo od mechanicznej mieszaniny
rlenków ZnO i Cr2O3. Ale przecież nie było moją intencją proponowanie tej
syntezy jako lekcyjnego pokazu! Raczej zwrócenie uwagi na mniej powszechne
metody suntezy.

Więcej o tym :
Journal of the European Ceramic Society 25 (2005) 2081–2084
"characterization of mechanically activated ZnO–Cr2O3 System"
Marinković Mancić Vulić Milosević

> >Juz po kilkudziesięciu minutach otrzymujemy nanokrystaliczny
> >spinel, po kilku godzinach substraty całkowicie przekształcają się w
produkt.
>
> Dlugo. Na lekcje sie nie nada.
> Moze na zadanie domowe dla niegrzecznych uczniow :-)

:-) Lubię pożartować.
Synteza spinelu metodą cytrynianową trwa 2 razy dłużej.

Jacek

unread,

Dec 19, 2006, 9:25:51 AM12/19/06

to

Dnia 18 Dec 2006 17:10:20 +0100, Piotr K. Olszewski napisał(a):
>> Jacek <kaioj...@TOgazeta.pl> napisał:

>> A co z histerią na chrom?
> Masz a myśli chrom (VI) czy chrom (III) ?

Czy przy histerii to ma znaczenie?
;)JacekRo

Piotr K. Olszewski

unread,

Dec 19, 2006, 1:03:49 PM12/19/06

to

Jacek <kaioj...@TOgazeta.pl> napisał:

> > Masz a myśli chrom (VI) czy chrom (III) ?
> Czy przy histerii to ma znaczenie?

Pobieżna inspekcja dwóch linków:

http://szukaj.gazeta.pl/szukaj/0,51922.html?slowo=rt%EA%E6
http://szukaj.gazeta.pl/szukaj/0,51922.html?slowo=chrom

wykaże, że nie ma histerii chromowej. Ja zwróciłem uwagę na fakt, iż
toksyczczność chromu zależy od stopnia utlenienia.

Piotr

PS. Czy ewentualny antypolonizm powinien być w Polsce prawnie zakazany?
;-)