Νέα Πορεία (Ιαν/Μαρτ 2002) - Κριτική Βάσσης Κωνσταντίνος
Ηλίας Φλωράκης
Τεύχος Ιανουάριος-Μάρτιος 2002
Βιβλιοκρισίες - Βάσσης Κωνσταντίνος
Κατά το εμπορικό δίκαιο, ο ανταγωνισμός είναι αθέμιτος, εφ' όσον
αντίκειται στα χρηστά ήθη. Κατά το λογοτεχικό δίκαιον - άγραφον αλλά
ίσως αυστηρότερο - η φαντασία είναι αθέμιτη, εφ' όσον αντίκειται στην
πιθανοφάνεια. Αλλά, ως γνωστόν, το δίκαιο δεν επικρατεί πάντοτε, συχνά
τα όρια μεταξύ θεμιτού και αθέμιτου συγχέονται, οι έννοιες της
νομιμότητος και της παρανομίας μεταβάλλονται κατά καιρούς. Έτσι,
μπορεί να θεωρηθεί ως θεμιτή η ελεγχόμενη φαντασία λ.χ. της ελληνικής
μυθολογίας, των παραμυθιών, των θρύλων. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με
την ανεξέλεκτη φαντασία της επιστήμης, των υπερφυσικών δυνάμεων, των
τεράτων, η οποία άρχισε ως έντυπη, αλλά γίνεται ολονέν απαράδεκτη ως
κινηματογραφική.
Μέσα εις αυτά τα πλαίσια πρέπει να τοποθετηθεί η πρώτη εμφάνισις του
Ηλία Φλωράκη με 15 διηγήματα διαφόρων διαστάσεων, στεγασμένα στο
Μπαράκι του Τσάρλι. Ο συγγραφεύς είναι αξιοπρόσεκτος. Είναι όμως και
ενημερωτικός. Από τα εξώφυλλα του βιβλίου του πληροφορούμεθα ότι
εγενήθει το 1972 στη Φραγκφούρτη, διαμένει στη Θεσσαλονίκη, έχοντας
σπουδάσει εκεί υπολογιστές και ηλεκτρονικά, και ότι το κείμενό του
είναι "μία πορεία ανθρώπων και μιας κουκουβάγιας μέσα από αυτοτελείς,
σπονδυλωτές ιστορίες, με οδηγό το μαύρο χιούμορ και όχημα την
ωμότητα". Ο συγγραφεύς είναι επίσης φιλόδοξος. Από την ίδια πηγή
μαθαίνουμε, ότι το βιβλίο του είναι το πρώτο μιας τριλογίας
επιγραφόμενης "Λεωφόρος".
Γιατί αξίζει την προσοχήν ο Φλωράκης; Διότι διαθέτει μιαν ισχυρήν,
γόνιμη φαντασία, η οποιά ακροβατεί συνεχώς μεταξύ θεμιτού και
αθέμιτου. Ακριβέστερα, συχνά παραπατά - ηθελημένα; -, αλλά τελικώς
σταθεροποιείται. Επιτυγχάνει αυτό χάρις στην αφηγηματικήν ευχέρεια,
τον θεματικό πλούτο και την διαλογικήν επινοητικότητά του, αρετές τις
οποίες δεν μπορούν να εξουδετερώσουν κάποιες βεβιασμένες καταστάσεις
και ωρισμένες φραστικές - κυρίως της εποχής μας - ακρότητες γενετησίου
τύπου.
Σταθερώτερος είναι ο συγγραφεύς στα διηγήματα "Κι όμως ... γινόταν",
το εκτενέστερο και αρτιώτερο, "Η εκδίκηση του Γουίλφρεντ", το
αληθοφανέστερο, και το "Φυλαχτό", το καλλίτερα συγκροτημένο.
Ασθενέστερος είναι στα τρία τελευταία, και ολιγοσέλιδα διηγήματα,
"Εχθρός με το κρεβάτι μου", "Ο μοναχός και ο λύκος" και "Οι μάσκες",
στα οποία η έμπνευσίς του φαίνεται κάπως εξησθενισμένη.
Η εναρκτήρια παρουσία του Φλωράκη δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη. Εάν
μάλιστα αυτός κατορθώση να τιθασεύσει την φαντασία του, προφυλλάσοντάς
τν ιδιαιτέρως από τα σύγχρονα φαντασιοκοπήματα που την απειλούν, έχει
εξησφαλισμένη μιαν άνετη διαδρομή στη "Λεωφόρο" του.
(το πρωτότυπο είναι γραμμένο στο πολυτονικό σύστημα)