KIRIM KARAYİTLERİ
Kemal Simsek
Crimean Karaites
From Wikipedia, the free encyclopedia
The Crimean Karaites (Crimean Karaim: sg. къарай - qaray, pl. къарайлар - qaraylar; Trakai Karaim: sg. karaj, pl. karajlar, Hebrew קָרָאִים - qara'im, 'readers', tr. Karaylar), also known as Karaim and Qarays, are a community of ethnic Turkic adherents of Karaite Judaism in Eastern Europe. "Qaray" is a Romanized spelling of the original name "къарай", while "Karaim" is a Russian, Ukrainian, Lithuanian, and Polish name for the community. Originally centered in Crimea, Karaim were established in Lithuania and elsewhere in Europe from late medieval times.
The name "Crimean Karaites" is thought by the uneducated to be something of a misnomer, as many branches of this community found their way to locations throughout Europe and the Middle East. Historians distinguish between karaite Jews and Jews who simply left the levant before the canonization of the talmud and therefore had no way of being rabbinic Jews. Whether descended from the non-rabbinic sects of the second temple period, or from rabbinate families rebelling against talmudic rules, these communities started in present day Iran. As time went on, some of these communities spread throughout the region, one of which was the Crimea. Nevertheless this name, "Crimean Karaites" is used for the Turkic-speaking Karaite community which originated in Crimea to distinguish it from historically Aramaic, Hebrew, and Arabic-speaking Karaites of the Levant, Anatolia, and the Middle East (to show the difference between the ethnic group and the religious denomination). For the purposes of this article, the terms "Crimean Karaites", "Karaim", and "Qarays" are used interchangeably, while "Karaites" alone refers to the general Karaite branch of Judaism.
Language
Karaim is a Kypchak Turkic language being closely related to Crimean Tatar, Armeno-Kipchak etc. Among the many different influences exerted on Karaim, those of Arabic, Hebrew, and Persian were the first to change the outlook of the Karaim lexicon. Later, due to considerable Polish, Russian, and Ukrainian influence, many Slavic words entered the language of Polish, Lithuanian, Ukrainian, and Russian Karaims. Hebrew remained in use for liturgical purposes. Following the Ottoman occupation of Crimea, Turkish was used for business and government purposes among Karaims living on the Crimean peninsula. Three different dialects developed: the Troki dialect, used in Trakai and Vilnius (Lithuania), the Lutsk or Halych dialect spoken in Lutsk (until World War II), and Halych, and the Crimean dialect. The last forms the Eastern group, while Troki and Halych Karaim belong to the Western group.
[edit]Origins and ethnic identity
Turkic-speaking Karaites (in the Crimean Tatar language, Qaraylar) have lived in Crimea for centuries. Their origin is a matter of great controversy. Some regard them as descendants of Karaite Jews who settled in Crimea and adopted a form of the Kypchak tongue (see Karaim language). Others view them as descendants of Khazar or Kipchak converts to Karaite Judaism. Today many Crimean Karaites deny Israelite origins and consider themselves to be descendants of the Khazars.[1] The consensus view among historians, however, considers that the Torah religion of the Khazars was Talmudic Judaism.[2] Some modern Karaims seek to distance themselves from being identified as Jews, emphasizing what they view as their Turkic heritage and claiming that they are Turkic practitioners of a "Mosaic religion" separate and distinct from Judaism. On the other hand, many scholars state that the phenomenon of claiming a distinct identity apart from the Jewish people appears to be no older than the nineteenth century, when it appeared under the influence of such leaders as Avraham Firkovich and Sima Babovich as a means of escaping anti-Semitism.[3] In addition, Karaite works written before that time strongly suggest that Crimean Karaites previously considered themselves Jews (See Yitzhak of Troki's "Hizzuk Emunah" or a Crimean Karaite poem from 1936).
Kevin Alan Brook, in his book "The Jews of Khazaria" concludes based on genetic testing that Crimean Karaites are indeed of Middle Eastern origin and hence related to other Jews.
Whatever their origin, from the time of the Golden Horde onward, they were present in many towns and villages throughout Crimea and around theBlack Sea. During the period of the Crimean Khanate some of the major communities could be found in the towns of Çufut Qale, Sudak, Kefe, andBakhchisaray.
Many Karaims were farmers. Members of the community served in the military forces of Rzeczpospolita and the Crimean Khanate.
[edit]Lithuania
In 1392 Grand Duke Vytautas of the Grand Duchy of Lithuania relocated one branch the Crimean Karaites to Lithuania where they continued to speak their own language. The Lithuanian Karaites settled primarily in Vilnius (Vilna) and Trakai (Troki), as well as in Biržai, Pasvalys, Naujamiestis and Upytė - smaller settlements throughout Lithuania proper - and lands of modern Belarus and Ukraine, that were part of the Grand Duchy of Lithuania. The Karaims in Lithuanian territory were granted a measure of autonomy.
Some famous Karaim scholars in Lithuania included Isaac b. Abraham of Troki (1543–1598), Joseph ben Mordecai Malinovski, Zera ben Nathan of Trakai, Salomon ben Aharon of Trakai, Ezra ben Nissan (died in 1666) and Josiah ben Judah (died after 1658). Some of the Karaim became quite wealthy.
During the times of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the Karaims suffered severely during the Chmielnicki Uprising of 1648 and the wars between Russia and Poland in the years 1654-1667, when many towns were plundered and burnt, including Trakai, where in 1680 only 30 families were left. Catholic missionaries made serious attempts to convert the local Karaims to Christianity, but ultimately were largely unsuccessful. The local Karaim communities still exist in Lithuania (where they live mostly in Panevėžys and Trakai regions) and Poland. The 1979 census in the USSR showed 3,300 Karaims. Lithuanian Karaim Culture Community was founded in 1988.
According to the Lithuanian Karaims website the Statistics Department of Lithuania carried out an ethno-statistic research "Karaim in Lithuania" in 1997. It was decided to question all adult Karaims and mixed families, where one of the members is a Karaim. During the survey, for the beginning of 1997, there were 257 Karaim nationality people, 32 of which were children under 16.
[edit]Russian Empire
Nineteenth-century leaders of the Karaims, such as Sima Babovich and Avraham Firkovich, were driving forces behind a concerted effort to alter the status of the Karaite community in eyes of the Russian legal system. Firkovich in particular was adamant in his attempts to connect the Karaims with the Khazars, and has been accused of forging documents and inscriptions to back up his claims.
Ultimately, the Tsarist government officially recognized the Karaims as being of Turkic, not Jewish, origin. Because the Karaims were judged to be innocent of the death of Jesus, they were exempt from many of the harsh restrictions placed on other Jews. They were, in essence, placed on equal legal footing with Crimean Tatars. The related Krymchak community, which was of similar ethnolinguistic background but which practiced rabbinical Judaism, continued to suffer under Tsarist anti-Jewish laws.
Since the incorporation of Crimea into the Russian Empire the main center of the Qarays is the city of Eupatoria.
Solomon Krym (b.1864, d. 1936), a Crimean Karaite agronomist, was elected in 1906 to the First Duma (1906–1907) as a Kadet (National Democratic Party). On November 16, 1918 he became the Prime Minister of a short-lived Crimean Russian liberal, anti-separatist and anti-Soviet government also supported by the German army.[4]
[edit]During the Holocaust
Their status under Russian imperial rule bore beneficial fruits for the Karaims decades later. In 1934, the heads of the Karaite community in Berlin asked the Nazi authorities to exempt them from the regulations; on the basis of their legal status in Russia. The Reich Agency for the Investigation of Families determined that from the standpoint of German law, the Karaites were not to be considered Jews. The letter from the Reichsstelle fur Sippenforschung gave the official ruling in a letter which stated:
The Karaite sect should not be considered a Jewish religious community within the meaning of paragraph 2, point 2 of the First Regulation to the Reich Citizenship Law. However, it cannot be established that Karaites in their entirety are of blood-related stock, for the racial categorization of an individual cannot be determined without ... his personal ancestry and racial biological characteristics
– [5]
This ruling set the tone for how the Nazis dealt with the Karaite community in Eastern Europe.
At the same time, the Nazis had serious reservations towards the Karaites. SS Obergruppenfuhrer Gottlob Berger wrote on November 24, 1944:
Their Mosaic religion is unwelcome. However, on grounds of race, language and religious dogma... Discrimination against the Karaites is unacceptable, in consideration of their racial kinsmen [Berger was here referring to the Crimean Tatars]. However, so as not to infringe the unified anti-Jewish orientation of the nations led by Germany, it is suggested that this small group be given the opportunity of a separate existence (for example, as a closed construction or labor battalion)...
Despite their exempt status, confusion led to initial massacres. German soldiers who came across Karaims in Russia during the initial phase ofOperation Barbarossa, not aware of their legal status under German law, attacked them; 200 were killed at Babi Yar alone. German allies such as the Vichy Republic began to require the Karaites to register as Jews, but eventually granted them non-Jewish status upon being instructed byBerlin.[6]
On interrogation, Ashkenazi rabbis in Crimea told the Germans that the Karaims were not Jews, in an effort to spare the Karaite community the fate of their Rabbanite neighbors.[7] Many Karaims risked their lives to hide Jews, and in some cases claimed that Jews were members of their community. Many of the Karaims were recruited for labor battalions.[8]
In Vilnius and Trakai, the Nazis forced Karaite Hakham Seraya Shapshal to produce a list of the members of the community. Though he did his best, not every Karaylar Jew was saved by Shapshal's list.
[edit]Post-War
After the Soviet recapture of Crimea from Nazi forces in 1944, the Soviet authorities counted 6,357 remaining Karaims. Karaims were not subject to mass deportation, unlike the Crimean Tatars, Greeks, Armenians and others the Soviet authorities alleged had collaborated during the Nazi German occupation. Some individual Karaims were deported.
Assimilation and emigration greatly reduced the ranks of the Karaim community. A few thousand Karaims remain in Lithuania, Belarus,Ukraine, Russia, and Poland. Other communities exist in Israel, Turkey, the United States, and Great Britain.
...Demek ki, Kırım Tatarlarının veya Kırımlı dediklerimizin önemli bir bölümü Karaim’dir. Bunlara ya “Karia” deriz veyahut “Karia Türkleri” deriz....Demek ki, bugün Karaköy dediğimiz yerde, eskiden bizim “Kırımlılar” dediğimiz Karayiler oturuyordu....KARAYLAR YAHUDİLİĞİN BİR KOLUDUR
Karaylar, Karay dini veya mezhebindendir. Karayiler Yahudiliğin bir koludur. Kara oradan gelir. Kımçaklar, onlar da net olarak Yahudi kabul edilir. Türkiye’de de bu isim ve soyisimlere yaklaşıyoruz. Kırım Tatarı dediklerimiz de genellikle Müslüman’dırlar ve Türkçe de konuşurlar. Karayiler, Karayi Yahudisi veya Karayi Türkü denilen çok tipik bir millettir. İnanılmaz güzel ve arı bir Türkçeleri vardır. Aynı zamanda 8’inci yüzyılda ortaya çıkmış olan Karaim kolundandırlar. Dış görünüşlerinde Müslümanlar fakat ayinleri Karayin, yani İbraniyettir....AKP ile beraber en fazla kimler ödül aldı dediğiniz zaman –ki yeni kitabım “Çöküş” te de tekrar tekrar ortaya çıkarttıklarım var– birincisi Jak kamhi, İkincisi de İhsan Doğramacıdır. Jak Kamhi, Türkiye’de aşağı yukarı sivil kesimin Haham Başı gibi bir insandır. Yahudi’dir, buna bir itirazımız yok. Doğramacı’nın ise anadilinin İbrani olduğunu göstermiş oluyorum. Bu, birinci ayrıntıdır. Bu ödüllendirmeyi bunlardan çok ayrı düşünemeyiz.
AKP’DE ÖNEMLİ YERLERDE KIRIMLILAR VAR
Benim tespitlerime göre, şu anda AKP’nin hükümete getirdiği en önemli yerlerde üç tane Kırımlı var. Ali Babacan, Cemil Çiçek ve Ahmet Davutoğlu. Bunların bazıları hakkında yazdıklarım var. Sadece ödülde ve bilimde değil, başka alanlarda da yükselttikleri içinde benim verdiğim bilgiler çerçevesinde ele alınabilecek olan Kırımlılar var. Burada Kırımlı sözüne sadık kalıyorum. İbrani mi değil mi, Karay mı, Kımçak mı? Bunlara girmiyorum.13 Temmuz 2009 14:17 tarihinde Kemal Simsek <kemalsi...@gmail.com> yazdı:
NEREDEN ÇIKTI BU KIRIM TATARLARI MODASI?
Yalçın Küçük
Tyurkskiye Narodı Kırıma, 2003 tarihinde Moskova’da basılmış çok bilimsel bir kitaptır. Adından da anlayabileceğiniz gibi, bu kitabın adı “Kırım’ın Türk Halkları”dır. Bu standart bir kitaptır. Dolayısıyla Kırım dediğiniz zaman, Türkler ve Tatarlar dediğiniz zaman, elimizde yeni çıkmış “Tyurkskiye Narodı Kırıma” kitabı var.
Bu kitap üç bölüme ayrılıyor. Kırım dediğimiz zaman, biz Kırım Tatarları’nı kastediyoruz. Ama aslında bilimsel ve tarihsel olarak orada üç halktan bahsedebiliriz. Bir tanesi Karain, ikincisi Kırımskiye Tatarı, üçüncüsü de Kırımçaklar. Demek ki, Türkçede genel olarak Kırım Tatarı dediğimizde, etnik açıdan ve zaman zaman din açısından da birbirinden farklı üç halktan söz ediyoruz. Zaten kitabın başlığı da bu: Tyurkskiye (Türk) Narodı (Halkları) Kırıma (Kırımın).
Karainleri şöyle ifade edebiliriz; İbraniler “Karaim” der; Batılılar Karaibler, orada yaşayanlar, Türkler ve Ruslar ise “Karaim” derler. Demek ki, Kırım Tatarlarının veya Kırımlı dediklerimizin önemli bir bölümü Karaim’dir. Bunlara ya “Karia” deriz veyahut “Karia Türkleri” deriz.
Bunlardan bildiğimiz bir kişi var, o da Refik Halit Karay’dır. Bunlar “kara” sözcüğünden gelirler. “Kara” İbranicede “okumak” demektir. 14, 15 ve 16’ncı yüzyılda en çok Galata Köprüsü yakınlarında oturdukları için oraya “Karaköy” denir. Demek ki, bugün Karaköy dediğimiz yerde, eskiden bizim “Kırımlılar” dediğimiz Karayiler oturuyordu.
İkinci grup Kırım Tatarlarları’dır. Bunlar ayrı bir kategoridir. Dolayısıyla bana Kırımlıları sorduğunuz zaman, diğer Tatarları ayırmak durumundayız. Kazan Tatarları da var. Lenin kısmen Kazan Tatarıdır. Azerbaycan’a dışarıdan baktığınızda onlara da “Tatar” denir. Onları da ayrı tutuyoruz. Bu nedenle de sorduğunuz sorudan İlber Ortaylı arkadaşımızı da ayrı tutuyoruz. Zaten şu sıralarda bir ödül de almadı. Gittikçe ödülsüz bir yere doğru gidiyor. Kırım Tatarları dediğimizde bunları ayırmış oluyoruz.
KARAYLAR YAHUDİLİĞİN BİR KOLUDUR
Karaylar, Karay dini veya mezhebindendir. Karayiler Yahudiliğin bir koludur. Kara oradan gelir. Kımçaklar, onlar da net olarak Yahudi kabul edilir. Türkiye’de de bu isim ve soyisimlere yaklaşıyoruz. Kırım Tatarı dediklerimiz de genellikle Müslüman’dırlar ve Türkçe de konuşurlar. Karayiler, Karayi Yahudisi veya Karayi Türkü denilen çok tipik bir millettir. İnanılmaz güzel ve arı bir Türkçeleri vardır. Aynı zamanda 8’inci yüzyılda ortaya çıkmış olan Karaim kolundandırlar. Dış görünüşlerinde Müslümanlar fakat ayinleri Karayin, yani İbraniyettir.
Bunun dışında iki ayrıntıya daha değinmek istiyorum. Ödül alıyorlar, şunu yapıyorlar, bunu yapıyorlar, bunlar doğru. Ancak, AKP ile beraber en fazla kimler ödül aldı dediğiniz zaman –ki yeni kitabım “Çöküş” te de tekrar tekrar ortaya çıkarttıklarım var– birincisi Jak kamhi, İkincisi de İhsan Doğramacıdır. Jak Kamhi, Türkiye’de aşağı yukarı sivil kesimin Haham Başı gibi bir insandır. Yahudi’dir, buna bir itirazımız yok. Doğramacı’nın ise anadilinin İbrani olduğunu göstermiş oluyorum. Bu, birinci ayrıntıdır. Bu ödüllendirmeyi bunlardan çok ayrı düşünemeyiz.
İkinci noktaya geldiğimizde, verdiği bütün ödüllere bakmak durumundayız. En önemli ödülleri Kamhi ile Doğramacıya verdiler. Kamhi’yi biliyoruz, ona bir karşıtlığımız yok. İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkiyi kuran zengin Yahudilerden bir tanesidir. Ona verdiler. Niye verdiklerini kitaplarımda yazacağım. Öbürü de Doğramacı’ya verildi. Doğramacı da, bunları kitaplarımızda çıkarttık, kendisini överken söyledikleri gibi, anadili İbrani’dir.
Bu iki örnekten de çıkartabileceğimiz gibi, böyle bir eğilim görüyorsak, benim de “Tyurkskiye Narodı Kırıma” kitabından da verdiğim bilgilere göre, Kırımçak tipik Kırım Yahudisidir. Bu soyadı Türkiye’de de vardır. Kırım Yahudilerine “Kırımçak,” diyoruz. Karaylara da İslam ile İbraniyet karışımı diyebiliriz. Bir tür sabetayizme benzerler. Bir yanları İbrani’dir, bir yanları başkadır. Şunu da belirteyim ki, bunların nasıl olduğu o tarihlerde tartışmalıdır.
Türkler’di de, sonradan mı Musevi oldular veya Musevilerdi, sonra mı Türk oldular? Bu konuda çok ciddi tartışmalar vardır. Kökleri Hazar Yahudilerine gider. Onlar reddederler, “biz bağımsızız,” derler; “biz esas bölgeyiz,” derler. Benim yararlandığım bütün kaynaklara göre, bunların ayinleri İbranicedir, Türkçedir. Türkçeyi çok güzel kullanırlar ama Türkçeyi yazmazlar. Rusça yazarlar. Dolayısıyla Kırımlıları incelemek için mutlaka Rusça bilmek lazım.AKP’DE ÖNEMLİ YERLERDE KIRIMLILAR VAR
Benim tespitlerime göre, şu anda AKP’nin hükümete getirdiği en önemli yerlerde üç tane Kırımlı var. Ali Babacan, Cemil Çiçek ve Ahmet Davutoğlu. Bunların bazıları hakkında yazdıklarım var. Sadece ödülde ve bilimde değil, başka alanlarda da yükselttikleri içinde benim verdiğim bilgiler çerçevesinde ele alınabilecek olan Kırımlılar var. Burada Kırımlı sözüne sadık kalıyorum. İbrani mi değil mi, Karay mı, Kımçak mı? Bunlara girmiyorum.
Ahmet Davutoğlu’nun kızının ismi Sefure, tipik bir Karay ismidir, onları tespit ettim. Sabri Ülker’in kızı, Ahsen Özokur’un oğlu Ahmet’le evlidir. Demek ki, başka vesileyle çıkarttığım endogamiyi burada da görüyoruz. Kendi aralarında evleniyorlar. Şunu çok açık söyleyebilirim; Ahmet Davutoğlu’nun bu özelliklerinden başka, Dışişleri Bakanı olmak için hiçbir özelliği yoktur. Sadece Kırımlı, Karay ve çok büyük bir ihtimalle de Sabri Ülker ailesinin dünürü olduğu için oraya gelmiştir. Sabri Ülker bana mektup yazmıştı, “biz sabetayist değiliz,” diye. Ben onları yayınladım. Tekrar yayınlayacağım. Şu anda AKP’nin bir yan örgütü gibi çalışıyor.
AKP TÜRKİYE’DE İSLAMİYETİN KÖKÜNÜ KAZIYACAK
Ülker holding Asam’ı çürüttü. Asam birazcık bağımsız oluyordu, parayı kesti. Kim kesti? Parayı bunlar kestiler, bazı yerlerde “bunlar” diyorum çünkü beraberdirler. Dolayısıyla Kırımlılar ile AKP’nin üst tarafı evlidir, karı koca ilişkisi vardır, beraberdirler. Cemil Çiçek de bunlardandır. Çiçek soyadı sadece Hazardan gelir, bunu iyi öğrensin Cemil Çiçek. Ben 2002 yılında, bu hükümet kurulurken, “bunlar İslamiyet’in kökünü kazıyacak,” dedim. Türkiye İslamiyet’ten hiçbir zaman AKP döneminde olduğu kadar uzaklaşmamıştır. İslamlar Türk ordusuna karşı değillerdir. Dünyanın her tarafında dindarlar orduyu tutarlar. Onların en muhafazakâr yanlarıdır. Bunların böyle olan hiçbir yanı yoktur. İslamlar devletin, kamunun mallarını böyle yabancılara satmazlar. İslamlar hiçbir zaman ülkenin sınırlarını İsrail’e kiraya vermek için bu kadar çaba harcamazlar.
BABACAN ADINI KARAYLAR KULLANIR
Ali Babacan’a gelirsek, Babacan adı çok, çok tipik bir Karay adıdır. Karaylar kullanır. İsterseniz Karay Türkleri deyin, isterseniz Karay Yahudileri deyin. Ben öyle bir şey söylemiyorum, ben bilimsel olanları söylüyorum. Daha önce kitaplarımda Babacan’ın ne olduğunu yazmıştım. Ahmet Davutoğlu için Ayetullah Hamaney çok yakın bir zamanda “Davudi,” dedi. “Banu’nun kocası,” dedi. İktidarlarının ilk zamanlarında doksan tane Davudi’yi, Davudi derken İbraniyi kastediyor, Amerika’da yaktılar. İşte, Davudi sözcüğüne Karaylar aynı zamanda “Davutoff,” derler. Karayin Tarikatını kuran adam Amman bin Davut’tur. Ondan dolayı da bu soyadı çok kullanılır.
Tekrar ediyorum, Ahmet Davutoğlu’nun Kırımlı olmak dışında, Dışişleri Bakanlığı’na gelmek için hiçbir meziyeti yoktur. Kırımlı’dır ve bana, “sabetayist değilim,” diyen Sabri Ülker’in torunuyla kızı evlidir. Sefure’nin annesinin adı Sara’dır. Şimdi bu çerçeve içinde düşünecek olursak, Halil İnalcık’ı da bir tarafa koymak durumundayım. Bunlara Koç Üniversitesi ödül verdi. Benim bununla ilgili çeşitli yazılarım vardır, beyefendi bir insandır, ama ciddi, önemli bir tarihçi değildir. Bunu hep söylüyoruz. Bir kitabı vardır; Osmanlılar üzerine olan bu kitap İngilizce de basılmıştır. Ben size izin verirseniz bu kitabın önsözünden bir paragraf aktarmak istiyorum "Prof. Bernard Lewis’e şükranlarımı sunarım. Bu kitabı yazmamı o sağladı." Birinci cümle bu. Bernard Lewis yazdırmış bu kitabı. Bernard Lewis büyük Siyonist’tir ve Amerika’da Irak savaşının mimarı olarak bilinen bir insandır.TÜRKOLOJİ DÜNYADA SADECE YAHUDİLERİN ALANIDIR
Bir de benim öne sürdüğüm bir teori vardır: Türkoloji dünyada sadece Yahudilerin alanıdır, başka hiç kimse girmez. Amerikan dünyasında Lewis vardır. Fransızlarda Paul Dumont vardır. Bu kişi Paris’teki Türkoloji’nin başındadır. Bunlar kendilerine yakın olmayan hiç kimseyi bu alana sokmazlar. Devam ediyorum. Diyor ki, “bu kitabı Prof. Norman Vuckoviç çevirdi.” Norman Vuckoviç, o da İbrani’dir ve bu kitapta bizim yurttaşlık bilgilerinden bildiğimiz tarihsel bilgilerin ötesinde bir tek cümle yoktur. Ama Halil Hoca bu dönemde AKP ile beraber sanki büyük bir tarihçiymiş gibi hareket ediyor. Halil Hoca bir dikkatlilik yapıyor, bunları çok fazla desteklemiyor, konuşmuyor. Tarihçi olarak da, benim duyduğum kadarıyla, Habertürk’e çıkartıldıklarında konuşmuyor. Zaten Habertürk bugün Neo Osmanizasyon için kurulmuştur. Böyle bir takım müezzinlerin, şunların, bunların çıkıp tarih programı yaptığı bir yerdir.
Kemal Karpat a gelince, onun Kırımlı olduğuna dair pek çok bilgiler geliyor. Bu Kırımlılar’ın bir tarafı var, dağılırlar. Kemal Hoca Romanya’ya gitmiştir. Bir kısmı Türkiye’ye gelmiştir. Bunlar Türkiye’de çok dağılmışlar. İstanbul’da yerleri vardır. Bazısının Mısır’da yerleri vardır ama hepsinin tipleri bellidir. Ben hiçbir zaman bu analizlere fizyonomiyle girmiyorum.
AKP İKTİDARA GELİRKEN BU KİTAP YAZILDI
İngilizlerin güzel bir sözü vardır: “Bütün bebekler birbirine benzer, onlar da Churchill’e benzer.” Ama alın Cemil Çiçekle, Davutoff’u ya da Davutoğlu’nu yan yana getirin nerdeyse amca çocuklarıdır. Bunlara bir tanesini daha katacak olursanız, Kaya Çilingiroğlu’nu katabilirsiniz. O da Kırımlı’dır. Ben her zaman bilimsel konuşurum. Mesela bir kişi “Mardinli” soyadını alıyorsa, “Mardinzade” alıyorsa, o Türk ve Müslüman’dır. “Mardin” alıyorsa, çok büyük bir ihtimalle İbrani’dir. “Karpatlı” veya “Karpatgil” olarak alıyorsa, o Türk’tür; ama “Karpat” olarak alıyorsa, o İbrani’dir. Çünkü İbranilerin çoğu bu kelimenin Rusçası’nı, “Karpat”ı kullanırlar. Kemal Karpat, “İslam’ın Siyasallaşması” kitabında, o da ön sözünde söylüyor. Aşağı yukarı AKP’nin kuruluşuna denk geliyor. Yani İsrail ve diğerleri AKP’yi iktidara getirmek istediklerinde, bu kitabı hazırlamış. Son derece zayıf bir kitap. Zaten sizdeki mülakattan sonra bana dünyanın pek çok yerinden notlar geldi. Boğaziçi Üniversitesi’nde bir dergide, kitabın bütün hataları gösterilmiş. İlkokul hataları var ve burada da çok açık olarak, tamamen Fethullah Gülen’e biat etmiş, onu övmüş. Hiçbir tutarlılığı olmayan bir kitaptır. Demek istediğim şu ki; Kemal Karpat gibi daha önceki yıllarda ne cami bilen, ne de namaz bilen, dinle hiçbir ilgisi olmayan biri nasıl böyle dönüş yaptı? Kaldı ki, ben ODTÜ’deki hocalık dönemimden hatırlıyorum, muhafazakârdı ama laik, modern, cumhuriyetçi bir insandı. Sonradan böyle döndüler.
GİZLİ BİR EL BUNLARI YÜKSELTİYOR
Son olarak şunu söyleyebilirim. Fethullah Gülen, Türkiye’nin İslamizasyonunda, Türkiye’nin Osmanizasyonunda, yeni bir dönemin kurulmasında, dışarıda bulunmuş olan, kötü de olsa İngilizce bilen üç isim var. Şerif Mardin, Kemal Karpat, Metin Heper. Biz de bunları izliyoruz. Dolayısıyla, bu Kırım kategorisi ile AKP iç içedir. Bir yandan Tayyip Erdoğan soyunun Gürcistan’dan geldiğini ima ediyor. O, Kafkasya’dır. Bu, kesin bildiğimiz bir şeydir ve bir şey daha var ki; gizli bir el bunları yükseltiyor. Cemil Çiçek o yüzden oradadır, Ali Babacan o yüzden oradadır.
Babacan’ın hiçbir yeteneği ve politik tecrübesi yoktur. Dışişleri gibi önemli bir göreve verilmişti. Kimdi bunların ilk Dışişleri Bakanı? Yaşar Yakış’tı. Ne demişti Yakış? “Ben onlardan değilim diye, beni attılar.” Bu, yazılıdır; ondan sonraki Abdullah Gül diye birisidir. Bana mektup yazmıştı, “ben sabetayist değilim,” diye. Öyle mi değil mi? Bilemeyiz. Ben de o tarihten beri, “bana belge gönder yazacağım,” diyorum; göndermiyor. Demek ki, getirdikleri Dışişleri Bakanlarından bir tanesi sabetayizm şüphesi altındadır. Sadece “evrakta sahtecilik” şüphesi değil, bir de bu şüphe vardır.
Babacan için tekrar söylüyorum; Sabri Ülker’le alışveriş yapan Karaylı, karısının adı Sara, annesinin adı Sefure, kızının adı Aybike. Aybike Karaylıların en çok kullandıkları isimdir.
Odatv.com
13 Temmuz 2009
Kemal Simsek
http://acelya.forumakers.com/t8062-karay-turklery-karayler
KARAY TÜRKLERİ (KARAİLER)
Kırkısani ve Leon Neoy'a göre Karayların ilk filizlendiği yer; İran, Ermenistan ve Kafkasya bölgesidir.51 Karayların cemaat kurdukları üç bölgeden birincisi, IX. yüzyılda doğu cemaati; Bağdat, İsfehan ve Nihavend cemaatları, ikincisi, güney cemaati; Mısır cemaati,üçüncüsü Kuzey cemaati; Şam ve daha sonra İzmit cemaatidir.52 VIII.y.y.da Anan ben David, Sadosit akımları düzenlemiş ve yeni bir dinîn ve dünya görüşünün kural ve yasalarını birleştirmiştir. Ancak Karailiğin kökeni doğal olarak VIII. yy. da oluşmamıştı.53Anan ben David. Ebu Hanife ile cezaevinde birlikte tutsak olarak kalmıştı. Bu tanışma Anan ben David'in Ebu Hanife'den etkilenmesine ve İslamın mahiyeti ve prensiplerini öğrenmesine yol açmıştır. Karailikteki, İslamiyet'e ve Hıristiyanlığa açık oluş, bu dönemde başlamıştır.
M.A. Kaşgarlı'ya göre "Bugün Kırım Karaim Ayinleri dinlendiğinde; Yahudilik, Hıristiyanlık ve genellikle İslamiyetin karışımı, dünyaya açık ileri bir dinle, adeta dördüncü semavi dinle karşılaşılır. Hatta Yahudiliğin ünlü kelime-i Şehadeti, Selam İsrael, Tanrı birdir, bizim Tanrımızdır şeklinde iken, Kırım Karaylarında, Selam Sema Ülgen Gök Tanrı Tanrı Hepimizindir. şekline dönüşmüştür.55 Bilindiği gibi, Ülgen; Türklerin Gök Tanrı inancındaki yegane Tanrı'dır.
Hazar Türk Karailiğinin temel inançları, bir kaç noktada toplanır. Bunlar, Evrenin cismani olmayan Tek Tanrı tarafından yaratılmış olması, Tanrı'nın güzelliği, ebediliği ve O'nun güzellik ve iyilik simgesi oluşudur.
Kırım Karaylar'ının Ülgen olarak tanımladıkları Tanrı,ve O'nun yasasını; Musa Peygamber tarafından beşeriyete bildirmiş, fakat yalnız Musa Peygamber'le yetinmeyerek Hz. İsa, Hz. Muhammed ve diğer peygamberler vasıtası ile de bu yasayı bütün insanlara ulaştırmaya devam etmiştir, şeklinde tanımlarlar.
Ülgen'in etimolojisi bizi şu tahlile götürüyor: Çince "ili" Allah demektir. "Ken", kelimesi genç; günç, kenz, kens, şekilleriyle "en kıymetli şey" anlamına gelmektedir. Buna göre Ülgen "Allah Hazinesi" anlamına gelir. Ayrıca "Ken", her yeri kaplamış, kuşatmış anlamına da gelmektedir. Buna göre de "her yerde hazır (ve nazır) olan ili" anlamına gelir ki, bize göre Ülgen bu olabilir.
Peringer'e göre, Karaylar'ın dili Tatarca veya daha çok Türk-Kıpçakça'dır.Karayların Kenasa ve okullarında bu dil kullanılırdı.56 Polonya'daki Karay Türleri, Kuman Hazar Türkleri'nin bakiyesidirler. Hazar Karaileri ile Kuman Karaileri iki ayrı Türk lehçesi kullanmalarına rağmen, inanç bakımından ortaklıkları, hemen kaynaşmalarını sağlamıştır. Karay Türkleri'nin Dili, Kıpçak ve Hazar Türklerinin dilinin karışmasından meydana gelmiştir.
Arkaik Hazar Türkçesi ile konuşan Karay Türkleri'nde "K" sesi "H" ile "K" arasında bir sestir.57 Bu özellik Doğu Anadolu'da birçok Kırmanç aşiretinde vardır.
Karay Türkçesi'ne; Yeh-Kün, Yeh-Baksün, Seher, Ayaz, Firyat, Pirlik, Hasta, Vakt, Zeval, Kuvvet, Akıl, Sır, Din, Ummat, İnayet, Kenesa, Kurban gibi kelimelerin Anadolu Türkçesi'nde ve Kırmanç aşiretlerinde de yaşamaktadır.
Karaim Türkleri'nin gün isimleri; Şabat-Kün (Cumartesi) Yeh-Kün (Pazar), Yeh Bas-kün (Pazartesi), Orta-Kün (Salı) Kan-Kün (Çarşamba), Kiçleyne-Kün (Perşembe), Eyne- Kün (Cuma)59 olarak kulanılmaktadır.Gehinom, Şabat kün gibi kelimeler Karay Türkçesine İbranice'den geçmiştir.60Hazar coğrafyasının Kafkas bölgesi Türklerinden sadece Karaçay, Malkar diyalektinde rastlanılan bazı kelimeler şunlardır. Bazlik-Huzur, Berne-Hediye, Borla-Üzüm, Boşatmak-Bağışlamak, Yüz-Silit, Kertme-Armut, Oraç-Ada.61 Yaygın Karay şahıs isimlerinden bazıları şunlardır: Tomalay, Akbike, Aytulu, Manok, Beylik, Hnke, Altınkız, Severgelin, Biana, Tombul, Yalpacık, Sağdakçı, Çapak.62 Doğu Anadolu'da içinde "ay" bulunan Gülay, Aydemir, Ayla, Ayhan, Akbike'nin ayrıca, Aybike, Günbike, Kızbike, Gülbike, Bey, Beyler, Özbeyler, Beytimur, Han, Hanlar, Hancı, Hasan-han ve Altunkız gibi isimlerin yanısıra Altun, Altunay, Günaltun..........gibi şahıs ve aile isimlerine çok rastlanır.
Kırım Karay Türkleri'nde erkek isimleri: Toktar, Toktamış (Duran Durmuş anlamında ailenin son çocuğuna verilen isim) Kadın isimleri: Aytoli (Dolunay), Akbike (Beyaz prenses), Bike, Buke (Prenses) Arzu, Nazlı, Sultan, Simit (Susam anlamında) Aile adları: Kalmuk, Komen (Koman), Hayvan isimlerinden esinlenen soyadları: Börü (Kurt), Bata (Dev), Calbörü (Kurşun renkte kurt),bozkurt, Çegırke (Çekirge), Ferik (Horoz), Karga, horoz, Kırgı (Alt-maca) Toklı, Tokluğ, (Bir yaşında kuzu), Soyadı olarak kullanılan yer adları: Kaleli, Kefeli, (Kaftal) Korsu (Kersonlu), Meslek adlarından gelen soyadları: Çavuş (Usta), Kalfa, Kapcu, Koycu (Çoban), Saatçi, Fiziki görünüşe uygun soyadları: Alyanak, Karakaş, Şişman: Ahlaki meziyetleri sergileyen soyadları: Kocak (Cesur), Oynak (hafif neşeli) yemek isimlerinden alınan soyadları: Katlama (Katmerli börek), Katık (yoğurt), Pesmet (Kurabiye), Tursu; renkleri konu alan soyadları: Pempek (Pembe), Sarık (Sarı)dır.
Hazarlar'ın eski dinlerinin Şamanizm olduğu iddiaları doğru değildir.64 Esasen Şamanizm bir din değildir. Türkler bu inanç yapısını din olarak kabul etmediler. Hikmet Tanyu,Gök Tanrı dinînin Hz. İbrahim'den gelen hanifilik inancına benzeyen bir inanç olduğunu belirtmektedir.65 Hz. İbrahim'in Türk dinî hayatındaki yerine tasavvuf kayıtlarında da rastlanmaktadır.66 Vani Mehmet Efendi'nin Araisu'I-Kur'an isimli eserinde, Zü'I Karneyn'in Oğuz Han olarak tefsir edildiği kaydedilmektedir.
Ş.Kuzgun, Tanyu, Ögel, Zajaczkowski, Artamanov ve Kafesoğlu'na atıf yaparak, Hazar Türkleri'nin eskiden beri Tek Tanrı'ya inandıklarını, Gök Tanrı, Ulu Tanrı'ya iman
ettiklerini belirtiyor.
İbn Kesir, Zü'l Karneyn'in Hz. İbrahim (a.s.) zamanında yaşadığını, O'na İnandığını, Kabe'nin yapımında O'na yardım ettiğini belirttikten sonra Zül Karneyn'in aslen himyer'li bir melik olduğunu belirtiyor.
İbn Saad'ın rivayetine göre, Hz. İbrahim (a.s.) oğullarından bir kısmına, Allah'ın isimlerinden bir isim öğretip, Horasan taraflarına doğru göndermiştir. Onlar gittikleri yerin ahalisine Allah'ın adını öğretmişler, Hazarlar'ın Meliki, Hz. İbrahim'in soyundan gelen bu çocuklarla karşılaşmış ve bu çocuklar ona Allah'ın emirlerini öğretmişler ve bu Melik'e "Hakan" adını vermişlerdir.
Ş.Kuzgun'a göre Hanifilik inancı, Türklere ve Hazarlara, Zü'I Karneyn kanalı ile gelmiş olabileceği gibi, bizzat Hz. İbrahim'in çocukları ve onların soyu vasıtasıyla da gelmiş olabilir