İSTİHBARAT DOSYASI /// ÖMER TAŞKIN : İSTİHBARAT HAKKINDA KISA BİR ANALİZ

[DIGI SECURITY (İŞNET)]

İstihbarat Kavramı

İstihbarat kelimesi istihbar etmek, haber almak anlamından gelir. Genel manada işe yarar nitelikli  bilgi anlamını taşır. Günümüzde ise en çok devletin güvenliği ve devletin devamlılığını sağlamak maksadıyla toplanan bilgi anlamını taşır. İstihbarat kelimesi Arapça kökenlidir, İngilizcede ise “intelligence” ve akıl, zeka, haber bilgi ve istihbarat anlamına gelir. İngilizcede vurgu, haberin toplanmasında değil, toplananların birleştirilmesinde, işlenmesinde, değerlendirilmesindedir. İngilizce kısmına girmemin sebebi daha iyi karşılaması daha açıklayıcı olmasıdır.

Ama sayfalarca anlam konusunda yorum yapabiliriz ama konumuz bu değil. İstihbarat aslında gelecekte gerçekleşebilecek olaylara ilgili en doğru tahmini yapıp değerlendirmeler sonucunda gerekli önlemlerin alınmasına dayalıdır. Belli bir konuda elde edilen bilgiye istihbarat denmekte birlikte bu daha çok haber olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, herhangi bir konuda açık veya kapalı kaynaklardan elde edilen bilgiler haber niteliği taşımaktadır. Sadece bilgi ve haber elde etmekte değil aslında aynı zamanda bunların tasnifi, incelenmesini, değerlendirilmesini kullanılması için dağıtımı da kapsar yani özetleyecek olursak işlenmiş ve kullanılmaya hazır olan bilgidir.

Yazmaya niyetimin olduğu bu seride Stratejik istihbarat, yöntemler, çalışma prensipleri üzerine olacaktır. Her ne kadar bu konuda lider benim nezdim de Rusya olsa da daha çok Amerikan usulünü anlatmaya çalışacağım ve zaman zaman hepsine değinmeye çalışacağım.

Bölüm 2: İstihbarat servislerinin faaliyetleri nelerdir?

Toplama: Verilerin elde edilmesidir. Açık ya da casuslar, istihbarat üyeleri, taraf değiştirenler, itirafçılar gibi gizli kaynakların kullanılmasıyla gerçekleşir.

Çözümleme: Verilerin süzülmesi, karşılaştırılması ve politika üreticilerine karmaşık durum ve konuların kavranmasını sağlayacak uygun ve güvenilir bilgi veren istihbarat ürünleri haline getirilmesidir.

Karış casusluk: Yabancı istihbarat servislerinin ya da yabancıların denetimindeki diğer grupların devlete karşı casusluk, yıkıcı faaliyet ve sabotaj yapmasını engellemek üzerine yoğunlaşır. Bu amaçla önleyici tedbir olarak sorgulama, inceleme ve izleme, örgütlerin kandırılması, bölünmesi ve yönlendirilmesi gibi yöntemler kullanılmaktadır.  Örneğin bir ülke düşman ülke içerisinde silah ve para yardımı yaparak bir örgüt kurulmasına yardımcı olur. Düşman ülke bunu göz önünde bulundurup o örgüte gönüllü olarak aynı fikre, ideolojiye sahip rolü yapacak bir ajan göndererek istihbarat toplaması gibi basit bir örnek verebilirim. Bu esasen örtülü faaliyete girer.

Çözümleme ve üretim: Elde edilen bilgilerin son haline getirilmiş istihbarat ürünlerine dönüşmesidir. Bu ürünlerin işe yaraması için çözümlemeler yerinde, hızlı ve eksiksiz olmalıdır. Elde edilen sonuçlara nasıl ulaşıldığını, mümkünse kaynaklarıyla açıklamalıdırlar. Çözümlemeleri destekleyen başlıca unsurlar ve bu unsurların değişmesi halinde doğabilecek alternatif sonuçlar izah edilmelidir. Etkin istihbarat karanlıkta kalan noktaları da açıklığa kavuşturur.

Dağıtım: Son haline getirilmiş istihbarat ürünün ya da başka şekilde yetkilendirilmiş karar ve siyaset üretim mekanizmalarına dağıtılmasıdır.

Bölüm 3: İç İstihbarat

İç istihbarat, devletlerin yönetimin biçimini bozmak, rejimi değiştirmek, etnik köken, din, ırk gibi unsurları öne sürerek fertler arasına düşmanlık sokmak, hükumete olan güveni sarsmak, amacıyla yapılan faaliyetleri ortaya çıkarıp zararsız hale getirmek ve casuslukla mücadele etmek amacı güden istihbarat faaliyetidir. Eskiden iç istihbarat, şahısların, kralların ve rejimlerin korunmasını hedef tutarken, bugün devletin iç güvenliğini korumayı gaye edinir. Dünyadaki uygulamalarına baktığımızda; iç istihbarat teşkilatları, iç güvenlikle ilgili bilgi toplamak, değerlendirmekte görevlidir. İç istihbarat devlet güvenliği başta olmak üzere; toplumun teröre, espiyonaja, sabotaja, aşırıcılığa, organize suçlara uyuşturucu ile ilgili suçlara karşı korunmasına yönelik çalışmaktadır.  İç istihbarat faaliyetleri, kamunun gereksinimi karşılayacak ve bu tip olayları önlemeye katkıda bulunmaktır.

Bölüm 4: Dış İstihbarat

Devletler, etki ve ilgi sahalarındaki ülkeler başta olmak üzere, dünya genelinde meydana gelen sosyal, politik, ekonomik, coğrafi ve diğer olayları dış istihbarat teşkilatları ile takip edilmektedir. Ülke güvenliği sınırların ötesinden başlar teorisi de dış istihbaratın  gerekliliğine vurgu yapmakta, devletlerin güvenliklerinde dış istihbarat unsurunun ne kadar önemli bir rolü olduğunu hatırlatmaktadır.

Dış güvenlikle ilgili bilgi toplama ve değerlendirme görevi vardır. Bu amaçla yabancıların niyetleri kapasiteleri ve faaliyetleri hakkında gerekli bilgileri toplanmaktadır. Batı’da dış istihbarat teşkilatları, sade devlet başkanı veya başbakana hesap veren, güçlü yapılardır. Bunlar parti politikasından uzaktırlar. Hükümetlerin her değişiminde üst kademelerinde değişiklik yapılmaz.

Dış istihbaratın içine casusluk, propaganda, psikolojik harekat ve sabotaj faaliyetleri girer. Dış istihbarat sadece çevre kuşak ülkeler ile hedef ülkelere değil, ülkelerin milli menfaatleri doğrultusunda sınırların ötesinde ve küresel boyutta düşünülmelisi gereken bir faaliyettir. Dış istihbaratta en fazla kullanılan bilgi toplama kaynağı insandır. Bu noktadan hareketle ülkeler, ulusal menfaatleri çerçevesinde, diğer faaliyetlerinin yanında yen önemli yöntem olarak örtülü faaliytleri ve bu kapsamda insanı kullanmaktadırlar. Dış istihbaratta, insan istihbaratının rolü her geçen gün artmaktadır.

Bölüm 5: İstihbarat Çeşitleri

İstihbaratlar üretim şekline ve kaynağına göre üçe ayrılır.

Seviyelerine göre istihbarat; Stratejik, Operatif ve Taktik istihbarattır.

İstihbarat için toplanan bilgiler gizli olmak zorunda değildir, açık kaynaklardan toplanan bilgilerde bunu sağlayabilir ama bunun için iyi yetişmiş analizcilere ihtiyaç vardır.

Stratejik istihbarat: Kendi içinde sekiz ana bölüme ayrılır bunlar; Askeri, Biyografik, Ekonomik, Teknolojik, İletişim, Coğrafya, Sosyolojik istihbarattır.

Üretim şekillerine göre; Temel, Cari ve Hedef istihbaratı olarak üçe ayrılır.

Kaynaklara göre, Açık kaynak istihbaratı, Görüntü İstihbaratı, İnsan İstihbaratı, Radar (İzleme, Ölçme ve İz) İstihbaratı, Sinyal (İletişim, Elektronik, Cihaz Sinyali) ve Teknik İstihbarat olmak üzere altı ana başlık altında toplanmaktadır.

Aralarında en fazla istihbaratı Açık Kaynaklar İ. Sayesinde üretilir. Açık kaynaklar; internet, yazılı, işitsel, görsel medya, akademik yayınlar, kitaplar v.d.).

Bunların işlenmesi sonucu üretilen istihbaratın %85’ini oluşturduğu birçok farklı kaynakta yer almaktadır. Geriye kalan %15’lik kısmın ise, %10’u kapalı kaynaklar (insan istihbaratı), %5’i ise teknik, elektronik ve görüntü istihbaratı ile toplandığındı bilgisi mevcuttur.

[publicize twitter]

[publicize facebook]

[category istihbarat]

[tags İSTİHBARAT DOSYASI, ÖMER TAŞKIN, İSTİHBARAT, ANALİZ]